عراق و ۳ سناریوی پیش رو

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: پس از آن که محمد شیاع السودانی به عنوان نامزد پیشنهادی چارچوب هماهنگی برای تصدی پست نخست‌وزیری مطرح شد مخالفان به ویژه جریان صدر واکنش شدیدی داشتند که حتی منجر به اشغال چند روزه پارلمان شد. با توجه به این رخداد‌ها می‌توان سناریو‌هایی را برای چشم‌انداز تحولات سیاسی عراق مطرح کرد.

نخست، سناریوی محتمل‌تر این که بن‌بست سیاسی در عراق ادامه پیدا کند و معترضان به رهبری صدر اجازه پایان بن‌بست سیاسی را ندهند. به نظر می‌آید مخالفت جریان صدر با نخست وزیری السودانی دو دلیل اساسی دارد؛ هم این که جریان صدر تشکیل کابینه بدون حضور صدری‌ها را نمی‌پذیرد و خواستار برگزاری انتخابات جدید پارلمانی است و این که صدر نمی‌پذیرد کابینه جدید به ریاست شخصی تشکیل شود که نزدیک به نوری المالکی است.

دوم، این که چارچوب هماهنگی تظاهرات معترضان به نخست‌وزیری شیاع السودانی را مدیریت و همچنان بر نخست‌وزیری وی تأکید کند. با وجود این، پیش شرط تعیین نخست‌وزیر جدید و تشکیل کابینه معرفی رئیس‌جمهور جدید است که همچنان میان دو جریان اصلی کُرد که رئیس‌جمهور باید از میان آن‌ها باشد، اختلاف نظر جدی وجود دارد. نکته مهم دو سناریو این است که ناکامی چارچوب هماهنگی برای پایان دادن به بن‌بست سیاسی مورد حمایت مخالفان مقاومت از جمله آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی است. شیاع السودانی نامزدی است که مورد حمایت الحشدالشعبی قرار دارد و در صورت انتخاب وی، حشد به احتمال زیاد قدرت بیشتری خواهد یافت و موضوع اخراج نیرو‌های آمریکایی و ترکیه از عراق همچنان به وسیله دولت آینده عراق پیگیری خواهد شد که این موضوع مطلوب مثلث ذکر شده نیست.

سوم، این که مخالفان در مجلس برای خروج از بن‌بست سیاسی به اجماع برسند. گر چه با توجه به اقدام جریان صدر در برگزاری تظاهرات و ورود به مجلس دور از انتظار است گروه‌های سیاسی بتوانند دست‌کم در کوتاه‌مدت، برای خروج از وضعیت کنونی به توافق دست یابند و دولت آینده را تشکیل دهند. با وجود این، در صورت تحقق این سناریو دولت آینده عراق با چالش‌های جدی مواجه خواهد بود که مهم‌ترین آن تداوم اعتراض‌ها و شورش‌های احتمالی خیابانی است. تحولات عراق به ویژه حضور میلیونی هواداران صدر در بغداد و در ادامه نیز تظاهرات در اعتراض به معرفی شیاع السودانی و ورود به مجلس عراق نشان می‌دهد اختلاف‌های سیاسی در عراق به حدی است که با توجه به وضعیت کنونی نمی‌توان به خروج از بن‌بست سیاسی در کوتاه‌مدت امیدوار بود. دور از انتظار نیست برگزاری انتخابات پارلمانی جدید در دستور کار قرار گیرد، انتخاباتی که اگر برگزار شود احتمالاً پایانی بر بن‌بست سیاسی نخواهد بود. آن چه که می‌تواند برای خروج از دوره کنونی عراق مؤثر باشد، انعطاف شخصیت‌ها و گروه‌های سیاسی در مقابل هم است.