جولان قاتل نامریی در سایه بی‌توجهی‌ها

به گزارش مجله خبری نگارپاییز هزاررنگ که از راه می‌رسد با خودش، هزارو یک دلبری دارد و هزار و یک راز و رمز، ازرنگ‌های چشم نواز گرفته تا میو‌های خوشمزه، از آفتاب عالم تاب که تلائو نورش این روز‌ها جان‌ها می‌نوازد تا لطافت هوا و بارش‌های نرم و نرم و خاطره بازی پاییزی و یاد ایام کودکی و کیف و کفش مدرسه و باز شدن مدارس و به کنج خانه پناه بردن و دل به آتش گرم و مطبوع بخاری‌ها دادن و تا دل سپردن به قصه‌های شیرین مادر بزرگ.

پاییزی که می‌رسد روز‌ها کوتاه می‌شود ودرشب‌های طولانی و مجال بیشتری فراهم می‌شود تا خانواده بیشتر در کنار هم باشند و بیشتر بگویند و بشنوند از باهم بودن لذت ببرند، اما این ایام ملون با خود سرمایی هم دارد که باید چاره‌ای برایش اندیشید تا به دور از گزند استخوان سوزش شب‌های بلند فصل سرما را به خوبی و خوشی سپری کرد، گرمایی مطبوع فراهم شود تا محفل خانواده با شعله‌های دوست داشتنی پر فروغ گردد و در فضایی دلنشین، دور هم روزگار گذارند، اما تهیه این محفل گرم خانوادگی و دوستانه نیاز به تدابیر و برقراری امنیت دارد تا خاطره‌ای خوش را رقم بزند.

اما گاهی همین محفل گرم که به قصد یک کلبه دنج خانوادگی یا یک دورهمی دوستانه و یا محلی برای انجام یک همکاری فراهم شده با سهل انگاری تبدیل به قتلگاه و محلی برای جولان قاتل نامری می‌شود و او هم با استفاده از ناآگاهی و سهل انگاری به راحتی شکار می‌کند و بی آنکه مقتول بخواهد و بداند که در دام او اسیر می‌شده و به راحتی تن به مرگی خاموش از جنس بی تدبیری داده است.

زوج جوانی پس از یک روز سخت و پر مشغله و عبور از ترافیک سنگین سرشب‌های پر رفت و آمدتهران با دستانی پر از خرید و تنقلات و میوه‌های رنگارنگ پاییزی به خانه رسیدند تا خستگی یک روز را با استراحت در خانه‌ای آرام از تن به در کنند، در را که باز کردند زن جوان به همسرش گفت: هوا سرد است یا اینکه پنجره باز است، با چرخ زدن در خانه و وارسی پنجره‌ها متوجه می‌شوند نه پنجره‌ای باز نیست، سرما کم کم آزار دهنده می‌شود و مرد خانه به همسرش گفت: تا بساط شام را آماده کند، او هم بخاری را از انباری می‌آورد و روشن می‌کند.

خانم خانه مشغول پختن شام شد و مرد جوان هم دست به کار گذاشتن بخاری گازی برای فرار از سرما و گرم کردن محفل دونفری، سرانجام تلاش آن‌ها نتیجه داد و شام آماده شد و بخاری هم روشن و کم کم خانه گرم شد، با هم مشغول گپ و گفت شدند و به تماشای تلویزیون نشستند سرانجام هم خواب، خوابی که در یک سهل انگاری و کم تجربه گی ابدی شد.

بستگان آن دو ۲۴ ساعت از آن‌ها بی خبر بودند و به دنبال بی پاسخ ماندن تلفن‌های مکرر و پرس وجو‌های بی فایده از اقوام، برای رفع بی خبری به منزل این زوج جوان مراجعه می‌کنند و سرانجام با شکستن قفل در متوجه می‌شوند که قاتل نامریی چقدر به راحتی آن‌ها را شکار کرده است و در ایام جوانی آن‌ها را به کام مرگ کشانده است.

باورش خیلی سخت بود، آن‌ها دراولین زمستان مشترک خود چه راحت باهم در چشم بر هم زنی مسافر دیار باقی شدند و سفر آخرت را باهم تجربه کردند، غم سنگینی برای خانواده‌ها بستگانشان بود، اما شد آنچه نباید می‌شد، مرگی که با کمترین توجه و آگاهی و به کاربردن تجربه می‌شد جلوی آن را گرفت.

در نظریه پزشکی قانونی، علت مرگ این زوج جوان گاز گرفتگی اعلام شد و دلیل آن هم اینکه لوله‌های خروجی ساختمان که تازه ساز هم بود گرفتگی داشت و آن‌ها بدون اطمینان از باز بودن خروجی گاز بخاری اقدام به روشن کردن آن کرده بودند و گاز به مرور فضای خانه را پر کرده بود و دیگر مجالی برای نفس کشیدن نبود، اگرچه آن زن و شوهر جوان تمام توان خود را برای نجات جان شان انجام داده بودند، اما تلاش ناموفق بود در حالیکه سینه خیز و با تمام توان خود را به سالن پذیرایی رسانده بودند، اما در کنار هم جان به جان آفرین تسلیم کرده بودند.

در اتفاقی دیگر یک گروه ۵نفره از پسران جوان برای گذران یکی، دو روز تعطیلات راهی ویلای یک از این جوانان در منطقه خوش آب و هوا، اما سرد دماوند شدند، به دلیل اینکه شب هوا خیلی سرد شده بود و از قبل هم کسی در آنجا ساکن نبود، وسایل گرمایشی که شوفاژ بود، توان گرم کردن فضای ویلا را نداشت و در اقدامی عجیب و خطرناک، یکی از آن‌ها پیشنهاد می‌دهد بعد از اینکه بساط و کباب و خوردن شام به اتمام رسید، منقلی بزرگ از آتش و ذغال را فراهم کنند و در اتاقی کوچک دور هم شب را بگذرانند و همانجا هم بخواند و قتی که شعله‌های ذغال بر افروخته در منقل که برایشان گرمای مطبوعی را فراهم کرده بود کم کم رو به خاموشی می‌رود در اقدامی بسیار نادرست با گذاشتن ذغال بیشتر، آتش را تجدید می‌کنند و هر کدام با انداختن پتویی به خواب می‌روند که کم کم فضای اتاق کوچک پر از منوکسیدکربن می‌شود و همه را مسموم می‌کند و به راحتی تسلیم مرگی خاموش می‌شوند وهمه با هم جان باختند.

این‌ها نمونه‌هایی از مرگ خاموش و مرگ به علت گاز گرفتگی است و هرساله با شروع فصل سرد، شاهد اخباری مبنی بر جان باختن تعدادی از هموطنان به دلیل مسمومیت با گاز منوکسیدکربن هستیم، گازی بی بو و بی اثر که از آن به قاتل خاموش یا نامریی یاد می‌شود، قاتلی که در طول سال و در فصل سرما بیشتر جان هموطنان را می‌گیرد.

در نیمه دوم سال به دلیل سرد شدن هوا و افزایش استفاده از لوازم گرما زا و بی احتیاطی در زمینه استفاده از بخاری‌های معیوب و همچنین رعایت نکردن اصول ایمنی شاهد افزایش مرگ‌ها به این طریق هستیم و گاهی می‌بینیم حتی در یک خانواده چندین عضو آن، دیگر از خواب شبانه برنمی خیزند و دچار گاز گرفتگی می‌شوند، با یک بی احتیاطی کوچک به راحتی به کام مرگ کشیده می‌شوند.

هرسال از سوی سازمان‌ها و نهاد‌های ذیربط نظیر پزشکی قانونی و آتش نشانی تذکر‌ها و توصیه‌هایی ارائه می‌شود، اما باز هم شاهد این گونه مرگ‌ها هستیم، مرگ‌هایی که با کمی تدبیر و دور اندیشی و رعایت اصول ایمنی از آن کاسته می‌شود و ده‌ها خانواده در سوگ عزیزانشان دغدار نخواهند شد.

رعایت نکات ایمنی در نصب و به کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان که عمدتا به سیستم گاز شهری متصل است، و همچنین عمل به توصیه‌های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز منوکسیدکربن از دودکش این وسایل می‌تواند بخش عمده‌ای از این حوادث را بکاهد.

گازی بدون بو و غیر قابل دیدن

منوکسیـدکربن گازی سمی و خطرناک است و، چون بدون بو و مزه و غیر قابل دیدن است، اغلب، آن را قاتل خاموش یا نامرئی می‌نامند؛ بیشترین مسمومیت با این گاز وهمچنین بالاترین مرگ‌ها براثر این گاز در فصل سرد و در نیمه دوم سال اتفاق می‌افتد.

منوکسیدکربن با فرمول شیمیایی (CO)، گازی است که بر اثر ناقص سوختن کربن بوجود می‌آید؛ این گاز بسیار سمی است، اما رنگ و بوی خاصی ندارد به همین دلیل کربن منوکسید قاتل نامرئی نامیده می‌شود، میل ترکیبی منوکسیدکربن با هموگلوبین خون حدود ۲۵۰ برابر بیشتر از میل ترکیب با گاز اکسیژن است.

در خون انسان حدود پنچ درصد کربن منوکسیدکربن وجود دارد، اما اگر این مقدار به ۲۰ درصد برسد باعث مرگ خواهد شد.

استنشاق هوای آلوده به گاز منوکسیدکربن مانع از اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن می‌شود و می‌تواند موجب آسیب‌های مغزی شود؛ در محیط‌های بسته، همچون خانه، دفتر کار، کلاس درس و خودرو، تجمع حتی مقدار کمی از گاز CO می‌تواند خطرناک باشد.

منوکسیدکربن محصول احتراق ناقص مواد سوختی، همچون گاز شهری، گاز کپسول، نفت، بنزین، گازوئیل، پارافین، زغال سنگ، زغال چوب و چوب است واگر وسیله‌ای که با سوخت کار می‌کند و دارای عملکرد معیوب باشد یا به طور صحیح نصب نشده باشد و یا دارای دودکش مناسب نباشد، می‌تواند منبع تولید و انتشار گاز CO به شمار آید.

بیش از ۷۰ درصد تلفات مسمومیت با گاز در نیمه دوم سال رخ می‌دهد

سازمان پزشکی قانونی اعلام کرد: بیش از ۷۰ درصد تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن مربوط به نیمه دوم هر سال است، به نحوی که از ۹۲۶ فوتی مسمومیت با گاز منوکسید کربن در سال گذشته ۷۲.۶ درصد طی شش ماهه دوم سال جان خود را از دست دادند.

با توجه به برودت هوا و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی در نیمه دوم سال، آمار تلفات مسمومیت با گاز منوکسید کربن در این دوره زمانی با رشد قابل توجهی نسبت به نیمه اول سال همراه است؛ در سال گذشته نیز از ۹۲۶ فوتی مسمومیت با گاز منوکسیدکربن ۶۷۲ نفر در نیمه دوم سال و ۲۵۴ نفر در نیمه اول جان باخته اند و بیشترین آمار قربانیان گاز گرفتگی سال قبل با ۱۶۹ فوتی در دی ماه به ثبت رسیده است.

کاهش تلفات در پنج ماه امسال

بر اساس این گزارش در پنج ماهه امسال آمار تلفات گازگرفتگی کاهش ۳۰.۲ درصدی داشت و از ۲۳۵ فوتی در مدت مشابه سال قبل به ۱۶۴ فوتی (۱۱۸ نفر مرد و ۴۶ نفر زن) در پنج ماهه امسال رسید و همچنین در این مدت استان‌های تهران با ۳۳، آذربایجان شرقی با ۱۵ و خراسان رضوی با ۱۴ مورد فوتی بیشترین آمار تلفات گازگرفتگی را داشتند.

هشدار پزشکی قانونی

سازمان پزشکی قانونی کشور به استناد آمار‌های موجود ضمن هشدار نسبت به افزایش تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال بر رعایت نکات ایمنی در نصب و به کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان تأکید و به هموطنان توصیه می‌کند در فصل پاییز و زمستان در استفاده از وسایل گرمازا که عمدتا به سیستم گاز شهری متصل است، نهایت دقت را داشته باشند و ضمن استفاده بهینه از وسایل گرمازا، به توصیه‌های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز از دودکش این وسایل توجه کنند.

چند توصیه پیشگیرانه

گاز منوکسیدکربن گازی بدون رنگ و بو است. عمده‌ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است، ولی بیشتر در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی بخصوص در محیط‌های در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود.

استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ایجاد مسمومیت را تشکیل می‌دهند. از آنجا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون، ۲۵۰ برابر بیش از اکسیژن است و لذا با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، به سرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن رسانی به بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می‌کند که به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.

علایم گاز گرفتگی

علایم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالا درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما است و در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.

از سایر علایم مسمومیت می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک‌ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز منوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغز می‌شود. مسمومیت شدید با این گاز می‌تواند کشنده باشد.

در برخورد با موارد مسمومیت با گاز منوکسید کربن چه باید کرد؟

-در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آن‌ها را از محیط خارج کنید.
- پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
- علائم حیاتی مصدومان را کنترل کنید و از باز بودن راه‌های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.

چگونه از مسمومیت با این گاز پیشگیری کنیم؟

- آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می‌تواند سبب تولید گاز منوکسید کربن شود.

- از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید.

- توجه داشته باشید، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز منوکسید کربن جلوگیری نمی‌کند.

- هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و ...) آتش روشن نکنید.

- هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.

- قبل از راه اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل نموده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل کنید.

- تمام دودکش‌ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.

- در محیط‌های شغلی و منازل که در آن‌ها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل کنید.

- هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آب گرمکن‌های دیواری در فضا‌های بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.

- شیب لوله‌های افقی در داخل واحد‌ها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

- توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گاز‌های سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد کنید.

- ضمن ایجاد تهویه مناسب برای آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم نگه داشتن محیط داخل خانه حتما خودداری کنید.

- اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می‌کنید درز بندی و بستن منافذ در‌ها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است، اما درصورتی که از بخاری‌های گازسوز به وقتی از گرمایش محیط استفاده می‌کنید حتما مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد کنید و از درز بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.

- در صورت احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فوری آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

- در صورت تداوم این علایم برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

- رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود برای استراحت و خواب جدا خودداری کنند.

از ناهید حاجی خانی