راز‌هایی که احتمالا درباره «کم‌شنوایی» نمی‌دانید

به گزارش مجله خبری نگار، «زمانی که مردم درک کنند شنوایی‌شان مثل اثر انگشت می‌ماند دیگر برای خرید سمعک به داروخانه‌ها مراجعه نمی‌کنند، زیرا که داروخانه یک مدل سمعک دارد که آن را به همه می‌دهد در حالی که وقتی برای هر فردی سمعک تجویز می‌کنیم ۴۵ دقیقه زمان می‌برد تا سمعکش را تنظیم کنیم.» این صحبت‌های یک متخصص علوم شنوایی، سمعک و تعادل است که در روز جهانی شنوایی‌شناسی تاکید دارد باید در این زمینه مردم را آگاه و در این‌باره اطلاع رسانی کرد.

سید ریحانه امینی می‌گوید: «شلوغی کلانشهر‌ها و شهر‌ها و آلودگی صوتی در این زمینه موجب شده مشکلات شنوایی جوانان به زیر ۲۵ سال برسد به همین دلیل در جوانان و نوجوانان در فرکانس‌های بالا اُفت شنوایی مشاهده می‌کنیم. همچنین استفاده از هندزفری و هدفون آسیب‌های شنوایی بسیاری به گوش قشر جوان وارد کرده و تقریبا هر روز مراجعه کننده‌ای با این مشکل دارم و فکر می‌کنم بهترین راهکار برای این کار استفاده از هندزفری به جای گوشی موبایل است، زیرا موبایل، امواجی تولید می‌کند که به مغز آسیب می‌رساند بنابراین توصیه می‌شود از هندزفری استفاده شود و حتی المقدور صدای آن را کم کنند. صدا باید ملایم و آهسته باشد و افراد ساعات استفاده از هندزفری را هم کاهش دهند.»

او بیشترین مراجعه افراد برای شنوایی‌شناسی را مربوط به مشاغلی می‌داند که در محیط‌های پر سر و صدا و کارخانه‌ها کار می‌کنند: «بیماری به اسم کم شنوایی ناشی از نویز داریم که افراد در آن اُفت شنوایی در فرکانس‌های بالا دارند. باید به اداره کار گزارش شود این افراد در محیطی کار می‌کنند که در معرض نویز قرار دارند و ساعت کاری‌شان کاهش پیدا کند در غیر این صورت غیر قانونی محسوب می‌شود. ارزیابی هم که سالانه در کارخانه‌ها انجام می‌شود بر همین اساس است. کار دیگری هم که در این زمینه می‌توان انجام داد ساختن قالب ضد سوت است که باعث کاهش صدا در گوش می‌شود. بسیاری از افرادی که در محیط‌های پر صدا کار می‌کنند یا منزلشان کنار خیابان‌ها و اتوبان‌ها است سفارش این قالب‌ها را می‌دهند. بسیاری از کارخانه‌ها هم به دلیل هزینه‌های بالای آن، چنین قالب‌هایی را تهیه نمی‌کنند، زیرا هر قالب برای دو گوش کارگر حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان هزینه دربر دارد به همین دلیل بسیاری از کارخانه‌ها ترجیح می‌دهند از قالب‌های آماده داروخانه‌ای که قیمت ارزانی دارند، استفاده کنند که کارآیی خوبی هم ندارد.»

بسیاری شنوایی‌شناسی (اودیولوژی) را به نام شنوایی‌سنجی می‌شناسند. این رشته، سال‌ها قبل در سطح کاردانی تدریس می‌شد، اما حالا تا مقطع دکترا هم در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و خدمات وسیعی دارد. به گفته این متخصص علوم شنوایی، کار یک شنوایی‌شناس فقط نوار گوش گرفتن یا تجویز سمعک نیست بلکه هر کسی که عدم تعادل یا سرگیجه دارد اول از همه باید به یک شنواشناس مراجعه کند. شنوایی‌شناسی به سه بخش تشخیصی، صنعتی و توان بخشی تقسیم می‌شود. شنوایی تشخیصی مربوط به انجام تست‌های عصبی شنوایی و هر گونه کار تشخیصی است. شنوایی صنعتی کار غربالگری افرادی که در کارخانه‌های پر سرو صدا کار می‌کنند، انجام می‌دهد و قالب گوش می‌سازند. شنوایی توان‌بخشی هم تشخیص کم شنوایی کودکان را به عهده دارد و برای آن سمعک تجویز و به توانبخشی آنان کمک می‌کند.»

امینی به ناآگاهی افراد و بدبینی نسبت به سمعک اشاره می‌کند: «آنانی که از سمعک استفاده کرده‌اند به دلیل سوت‌های آن، خاطره خوشی از سمعک ندارند، زیرا سمعک‌شان درست تنظیم نشده بوده. برخی هم فکر می‌کنند همین که نیاز به سمعک داشته باشند می‌توانند آن را از یک داروخانه یا یکی از مغازه‌های خیابان سه راه جمهوری تهیه کنند در حالی که سمعک نیاز به تنظیم دقیق دارد تا گوش را اذیت نکند و این کار را یک شنوایی‌شناس انجام می‌دهد. شنوایی‌شناسی و تنظیم سمعک یک علم است و مردم باید نسبت به این موضوع آگاه باشند. سمعک یک بلندگو نیست که صدایش کم یا زیاد شود. سمعک باید با توجه به شنوایی گوش هر فرد تنظیم شود. متاسفانه یکسری سمعک‌های قاچاق با قیمت ارزان وارد کشور می‌شود و، چون بسیاری به واسطه ارزان بودن، آن را تهیه می‌کنند دچار مشکل می‌شوند و زمانی که به ما مراجعه می‌کنند، متوجه می‌شوند این نوع سمعک اصلا مناسب گوش‌شان نیست. بیماری داشتم که سمعک ۱۵ میلیون تومانی به گوشش بود، اما به دلیل آنکه خوب تنظیم نشده بود، گوشش اذیت می‌شد. از طرفی بسیاری بعد از احساس سرگیجه، به جای مراجعه به شنوایی‌شناس به دکتر مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند و بعد از ماه‌ها و سال‌ها درمان بی‌فایده نزد ما می‌آیند که مشکل‌شان بر طرف می‌شود. کمتر کسی به ذهنش می‌رسد که سرگیجه ممکن است مربوط به گوش و شنوایی هم باشد. همه این موارد از ناآگاهی مردم نشات می‌گیرد.»

او توصیه می‌کند: «مسئله شنوایی از بدو تولد نوزاد قابل شناسایی است بنابراین مادران باید بدانند که نوزادشان را به محض آنکه متولد شد نزد یک شنوایی‌شناس ببرند. گاهی اوقات مادران، فرزندانشان را در سن دو سالگی نزد ما می‌آورند و می‌گویند کودکشان صحبت نمی‌کند و ما بعد از بررسی‌های لازم متوجه می‌شویم کودک مشکل کم شنوایی مادرزادی دارد و زمانی به ما مراجعه کرده که خیلی دیر است. کودکان زمان طلایی برای شنوایی شناسی دارند و برای انجام تست اصلا نیازی به همکاری کودک نیست و در خواب هم می‌توان معاینه را انجام داد. منفی بودن جواب تست شنوایی لزوما مربوط به کم‌شنوایی کودک نمی‌شود و می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد و نیاز به تست‌های معینی دارد. برخی از کودکانی که ناشنوا هستند هم نیاز به کاشت حلزون دارند و باید مراقبت‌ها را از ۶ ماهگی شروع به کار کرد تا در سه سالگی کاشت حلزون انجام شود و کودک بتواند صحبت کند. کودکی که خوب بشنود می‌تواند خوب هم صحبت کند. اخیرا مردم در زمینه شنوایی و ناشنوایی نسبت به قبل آگاه‌تر شده‌اند، زیرا انجام تست‌شنوایی در بیمارستان‌ها و بعد از تولد نوزاد ضروری شده، اما برخی از والدین به نتایج تست بی توجهی می‌کنند و وقتی به آنان گفته می‌شود بعد از یک سال کودکشان را بیاورند توجه نمی‌کنند. برخی والدین هم می‌گویند بچه با صدای در یا دست زدن ما واکنش نشان می‌داد به همین دلیل فکر نمی‌کردیم که مشکل داشته باشد در صورتی که همه این موارد می‌تواند به دلیل ارتعاش صدا باشد. همه نوزادان باید تا قبل از یک ماهگی تست شنوایی شده باشند.»

این متخصص سمعک و تعادل همچنین درباره شنوایی‌شناسی در سالمندان توضیح می‌دهد: «باید شنوایی‌شناسی از سن ۶۰ سالگی به بعد شروع شود. بهتر است افرادی که سابقه کم شنوایی در خانواده داشته‌اند از سن ۵۰ سالگی به متخصص شنوایی‌شناسی مراجعه کنند. آلزایمر اولین عوارض کم شنوایی در سالمندان است، چون مغز غیر فعال می‌شود و قسمت شنوایی به بخش مربوط به حافظه نزدیک است. وقتی به کسی گفته می‌شود کم‌شنوایی دارد نباید ۱۰ سال بعد برای گرفتن سمعک مراجعه کند، زیرا درک شنوایی فرد پایین می‌آید و دیگر نمی‌توان کمکی به او کرد. یکی از معضلات کاری ما در ایران جبهه گرفتن افراد برای دریافت سمعک است در حالی که سمعک‌های امروزی قابل دید نیستند، کوچک شده‌اند و مشکلات گذشته مثل سوت کشیدن را ندارند.»

به گفته امینی بهترین سمعک‌های دنیا در ایران هم موجود است به همین دلیل نیاز به سفارش سمعک از کشور‌های دیگر نیست. سمعک‌ها از آمریکا، سوئیس، دانمارک، آلمان و کانادا وارد می‌شوند. گرچه مدتی تحریم‌ها روی واردات سمعک تاثیرگذار بود و واردات آن کم شد، اما در حال حاضر این موضوع کاهش پیدا کرده و بیشتر سمعک‌های موجود در ایران دانمارکی و آلمانی هستند. برخی از سالمندانی که مراجعه می‌کنند می‌گویند فرزندشان خارج از ایران زندگی می‌کند و می‌توانند برایشان سمعک بفرستند در حالی که اصلا نیاز به چنین کاری نیست و نمی‌توان از گارانتی سمعک‌هایی که وارد می‌شوند، استفاده کرد و همان سمعک‌ها با ارز دولتی در کشور خودمان موجود است. فقط امیدوارم قیمت این سمعک‌ها با ارز دولتی ثابت بماند. قیمت هر سمعک با ارز دولتی از مبلغ ۵ میلیون تومان شروع می‌شود و اگر قرار باشد بیمار آن را با دلار ۳۰ هزار تومان تهیه کند، قدرت خریدش کاهش پیدا می‌کند. اگر تحریم‌ها را در نظر نگیریم، بهترین سمعک‌ها در ایران هم قابل تهیه هستند.»

او که ۱۵ سال در این زمینه علوم شنوایی سابقه کاری دارد درباره آمار کم‌شنوایی در ایران می‌گوید: «در همه گروه‌های سنی در ایران، شیوع ناشنوایی و کم شنوایی ۵.۳ درصد است. در سال‌های اخیر کم شنوایی و ناشنوایی رشد فزاینده‌ای داشته است چرا که عوامل خطر کم شنوایی و ناشنوایی روز به روز در حال افزایش است و یکی از مهمترین عوامل آن افزایش سالمندی است. از آنجایی که کشور ما هم از کشور‌هایی است که رشد جمعیت سالمندی در آن بسیار زیاد است کم شنوایی و ناشنوایی رشد چشمگیری در آن پیدا کرده است. در ایران شیوع کم‌شنوایی دو طرفه در نوزادان تازه متولد شده ۲.۷ درصد است که اصطلاحا کم‌شنوایی ناتوان کننده دارند و این عدد بسیار بزرگی محسوب می‌شود و معادل ۳۵۰۰ نوزاد کم شنوا در ماه و ۱۰ نوزاد در روز است. به دلیل آنکه ناشنوایی و کم شنوایی بار زیادی را به افراد تحمیل می‌کند، عوارض زیادی هم برای آنان به همراه دارد.»