به گزارش مجله خبری نگاربویایی یکی از حواسی است که کمتر مورد مطالعه و توجه قرار گرفته است. این حس مستقیماً با نواحی مغز که مسئول احساسات و حافظه هستند، مرتبط است: سیگنالهای گیرندهها مستقیماً به پیاز بویایی، واقع در مغز پیشین، میروند. به همین دلیل است که بو میتواند احساسات شدیدی را برانگیزد - و به همان اندازه با سرماخوردگی یا تغییرات مرتبط با سن به طور نامحسوس از بین برود. اما از دست دادن بویایی ممکن است چیزی بیش از یک ناراحتی موقت باشد. همانطور که توسط The Conversation گزارش شده است، محققان به طور فزایندهای آن را یکی از اولین نشانههای بیماریهای عصبی، از جمله پارکینسون و آلزایمر، مینامند.
تا ۹۰٪ از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، سالها قبل از بروز علائم حرکتی، از دست دادن حس بویایی را تجربه میکنند. زمانی که لرزش یا سفتی رخ میدهد، نیمی از نورونهایی که دوپامین تولید میکنند، از بین رفتهاند و بیماری در مرحله پیشرفتهای قرار دارد.
از دست دادن حس بویایی میتواند یک نشانگر زیستی ارزشمند باشد که میتواند بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهد. با این حال، مشکل این است که این علامت بیش از حد غیر اختصاصی است - میتواند ناشی از سن، ویروسها، استرس و آسیب مخاطی باشد.
با این حال، دادههای جدید نشان میدهد که در برخی از بیماران، بیماری ممکن است از پیاز بویایی شروع شود. مناطقی از مغز که در برابر ویروسها، سموم یا آفتکشها آسیبپذیر هستند، ممکن است اولین مناطقی باشند که از کار میافتند و تغییرات به مناطقی که مسئول حرکت هستند، گسترش مییابد.
در بیماری آلزایمر، اختلال اولیه با آسیب به لوکوس سرولئوس، ناحیهای از ساقه مغز که بیداری و پاسخهای عاطفی را کنترل میکند و ارتباط نزدیکی با سیستم بویایی دارد، مرتبط است. هنگامی که این ارتباط ضعیف میشود، درک بو نیز مختل میشود - مدتها قبل از اینکه از دست دادن حافظه رخ دهد.
برخی از بیماران پارکینسون همچنین توهم بویایی را تجربه میکنند - بوی شبح مانند دود، تنباکو و چوب. در همین حال، تشخیص بوهای ناخوشایند واقعی - لاستیک، دود و صابون - دشوار میشود. با این حال، بیماران میتوانند به طور معمول بوی شکلات یا قهوه را حس کنند.
چند سال پیش، پدیدهای که در ابتدا به نظر یک فریب میآمد، آشکار شد: یک «بوی پارکینسون» متمایز، که به عنوان بوی چوبی و مشک توصیف میشد. این بو اولین بار توسط یک زن اسکاتلندی به نام جوی میلن، دوازده سال قبل از تشخیص بیماری همسرش، تشخیص داده شد. دانشمندان بعداً تأیید کردند که ترکیب بیوشیمیایی سبوم در بیماران واقعاً تغییر میکند.
برای پزشکان، اختلالات بویایی سرنخ مهمی در تشخیص افتراقی پیچیده بین بیماری پارکینسون و سایر اختلالات حرکتی است. برای دانشمندان، آنها دریچهای به یکی از آسیبپذیرترین نواحی مغز، درک مکانیسمهای بیماری و نزدیکتر شدن به تشخیص زودهنگام و دقیقتر ارائه میدهند.