کوکائین یک ماده اعتیاد آور و محرک قوی است که در آمریکای جنوبی و از گیاه کوکا به وجود می آید. وابستگی روانی به کوکائین با اولین مصرف شروع می شود، البته وابستگی جسمی هم ایجاد می کند.
به گزارش مجله خبری نگار، کوکائین یک ماده اعتیاد آور و محرک قوی است که به داروی دهه ۱۸۸۰ و ۱۸۹۰ لقب گرفته است، چرا که در این دوران رواج بسیار یافته و به وفور مصرف میشده است. با این وجود کوکائین یک داروی جدید نیست و درواقع یکی از قدیمیترین مواد مخدر به شمار میآید. برگهای گیاه کوکا که منبع تهیه کوکائین هستند، از هزاران سال پیش تاکنون، توسط انسان خورده و مصرف شده است. بوته کوکا در کرانههای کوههای آند در آمریکای جنوبی میروید و بومیان پرو و بولیوی از برگهای آن برای افزایش تحمل و کاهش گرسنگی استفاده میکردهاند.
کوکائین خالص در اوایل قرن بیستم بهعنوان یک داروی مؤثر در بیحسیهای موضعی به ویژه در جراحیهای چشم، بینی و گلو شناخته شد اما بهتدریج با روشن شدن عوارض اعتیاد آور آن ،از عرصه پزشکی کنار گذاشته شد و در ردیف مواد غیرقانونی مثل مرفین و هروئین قرار گرفت. امروزه کوکائین یکی از پرمصرفترین مواد در میان جوانان و نوجوانان را تشکیل میدهد. اما به دلیل نیاز به مصرف مداوم این ماده در عین حال گران بودن آن، بیشتر در میان اقشار مرفه جامعه رواج دارد. جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله بیشترین گروه سنی مصرف کننده کوکائین را تشکیل میدهند. همچنین مصرف این ماده در میان مردان دو برابر زنان میباشد.
کوکائین، پودری سفید، نرم، شفاف، کریستالی شکل با طعم تلخ است که از برگهای بوته گیاهی به نام “اریتروکسیلون کوکا” که از گیاهان بومی آمریکای جنوبی است استخراج میشود. کوکائین از جمله مواد محرک و بسیار قوی است که مستقیماً بر مغز اثر گذاشته، خلق فرد را بالا برده و سرخوشی فراوان ایجاد میکند. کوکائینی که در بازار قاچاق مواد عرضه میشود معمولاً به شکل پودر سفید رنگی است که با نامهای کک (Coke)، سی (C)، برف (Snow)و دانه برف (Flake) شناخته میشود. دلالان خیابانی معمولاً این مخدر را با برخی مواد خنثی مثل نشاسته، پودر تالک و شکر یا برخی مواد فعال مثل پروکائین یا بنزوکائین (که بیحس کننده موضعی هستند) و یا با برخی مواد محرک مثل آمفتامین مخلوط میکنند. بنابراین مصرفکنندهها از ترکیبات اصلی کوکائینی که به دست آنها میرسد، مطلع نیستند.
از آنجایی که اعتیاد به کوکائین بیش از آنکه جنبه فیزیولوژیکی داشته باشد، جنبه روانی اجتماعی دارد، عوامل بسیاری از جمله عوامل اجتماعی، خانوادگی و محیطی را در برمیگیرد. به دنبال افزایش مصرف این مخدر و رواج اعتیاد به این ماده محرک در میان اقشار مختلف، تقاضا برای درمان سوء مصرف این ماده رو به افزونی گذارده است. اغلب افرادی که برای ترک کوکائین مراجعه میکنند، مصرفکننده چندگانه مواد هستند یعنی علاوه بر کوکائین، مواد دیگری را نیز مورد مصرف قرار میدهند. از این رو درمان آنها با دشواری خاص خود همراه است . بنابراین ترک این مخدر یک درمان پیچیده، چند جانبه و جامع است که باید دامنه وسیعی از مشکلات را دربر بگیرد.
دادههای موجود نشان میدهد که تمامی مصرف کنندگان این مخدر قوی برای ترک این ماده نیازمند کمک افراد متخصص در این زمینه میباشند.
اعتیاد به کوکائین یک مشکل پیچیده است چرا که با توجه به تغییراتی که در مغز مصرف کننده اتفاق می افتد، مشکلاتی در خانواده و محیط کار فرد ایجاد میکند، در کلینیک های ترک اعتیاد بیماران در طول شبانه روز تحت مراقبت پرستاران میباشند و از دسترسی به مخدر یا هرگونه شبه مخدری مثل متادون در امان هستید. و بسته به شدت اعتیاد کلیه درمانهای دارویی و روانشناختی مورد نیاز توسط تیم کامل متخصصان، در اختیار بیمار گذاشته میشوند و فرد و خانواده وی، حمایتهای لازم برای ترک مواد اعتیاد آور را دریافت میکنند.
افرادی که از این مخدر استفاده میکنند، اظهار میکنند که با مصرف این ماده احساس سرخوشی کرده و انگار در ابرها سیر میکنند و نوعی احساس رضایت و خشنودی شدید به آنها دست میدهد. آنها احساس انرژی زیادی میکنند و هشیاری و زیرکی آنها افزایش مییابد. اشتهای این افراد کاهش یافته و نیاز آنها به خواب کم میشود.
مصرف کننده کوکائین اعتماد بهنفس زیادی پیدا کرده و ممکن است دست به کارهایی بزنند که در حالت طبیعی قادر به انجام آنها نبودهاند. کوکائین باعث میشود که فرد پرحرف شده و حتی بیربط گویی پیدا کند به حدی که صحبتهای او قابل درک نباشند. اگر مقدار مصرف زیاد باشد، فرد رفتارهای عجیب و بیمعنی و حتی خشن از خود نشان میدهد. مصرف کنندگان دچار لرزش، سرگیجه، بیاشتهایی، انقباضهای عضلانی و بدبینی نیز میشوند.
گاهی اوقات مصرف این مخدر قوی در فرد با هذیانات و توهمات مختلف همراه میگردد. توهمات بینایی، شنوایی و حتی لامسه ممکن است در این افراد رخ دهد.گاهی اوقات توهمات لامسه به قدری شدید است که آنها را مجبور میکند برای بیرون آوردن حشرات زیر پوستشان از چاقو استفاده کنند. برخی اوقات در مصرفکنندگان، واکنش اضطراب حادی نیز پیش میآید که گاهی آنقدر شدید است که به حد حمله هراس یا وحشت زدگی میرسد.
این آثار بلافاصله پس از مصرف کوکایین ظاهر شده و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد رفع میشوند. به همین علت افراد وابسته به کوکائین ممکن است هر نیم تا یک ساعت یکبار، ناگزیر به مصرف مجدد باشند.
کوکائین نوعی محرک است که به محض ورود به بدن سریعا وارد مغز میشود. در واقع اثراتی که کوکائین روی بدن اعمال میکند ناشی از تاثیر آن روی مغز است. در مغز همه انسانها منطقهای وجود دارد که در صورت تحریک، باعث بروز احساس سرخوشی و رضایت در فرد میشود بهطور طبیعی در این منطقه از مغز مادهای بهنام “دوپامین” ترشح میشود. بعضی از مواد مخدر به ویژه کوکائین، باعث میشوند که دوپامین برای مدت بیشتری در فواصل بین سلولهای مغز باقی بماند و در نتیجه به فرد احساس خشنودی و سرخوشی زیادی دست دهد. با مصرف کوکائین:
عروق خونی منقبض میشوند
دمای بدن، ضربان قلب و فشار خون بالا رفته
سوخت و ساز بدنی افزایش مییابد
همچنین کوکائین باعث میشود که رگهای خونی تنگ شوند و جریان خون در آنها به سختی صورت گیرد. این مسئله به قلب فشار زیادی وارد میکند، چون ناچار است که خون را به رگهای تنگ شده پمپاژ کند. وقتی که قلب با فشار و سختی کار کند، ضربان آن تندتر شده و ممکن است ریتم طبیعی خود را از دست بدهد. این حالت آریتمی یا انقباض نامنظم قلب نامیده میشود و بسیار خطرناک است چرا که ممکن است خون رسانی و انتقال اکسیژن به اعضای بدن متوقف گردد.
روشهای مصرف این مخدر به صورت خوراکی، از راه بینی، وریدی و تدخیتی است که به زبان عامیانه به آنها جویدنی، استنشاقی، تزریقی و کشیدنی میگویند.
در مصرف به شکل استنشاقی که معمولترین شیوه مصرف کوکائین نیز میباشد، ابتدا با استفاده از وسیلهای مانند تیغ، آن را کاملاً پودر کرده و به صورت گرد نرمی درمیآورند. سپس با استفاده از یک تکه کاغذ یا اسکناس لوله شده آن را از طریق بینی بالا میکشند. در این شیوه کوکایین از طریق مخاط بینی و ششها جذب گردش خون شده و وارد مغز میگردد.
در تزریق به درون سیاهرگها، این ماده مستقیماً وارد خون شده و اثرات خود را در زمان کمتری اعمال خواهد کرد. برخی نیز پودر کوکائین را به لبها و دندانهای خود مالیده و از طریق مخاط دهان آن را به مصرف میرسانند، اما چون شدت اثرات آن کمتر از سایر روشها است، رواج چندانی در بین مصرفکنندگان ندارد.
دوز معمولی آن برای انفیه و استنشاق ۳۰ تا ۱۰۰ میلیگرم است و ۱۰ تا ۲۵ میلیگرم آن برای تزریق استفاده میگردد.
گاهی مصرفکنندگان بهمنظور افزایش قدرت تحریک کنندگی، آن را با هروئین مخلوط کرده و مصرف میکنند که در این حالت به آن “ اسپیدبال” میگویند.
مصرف این مخدر ممکن است در دامنهای از مصرف گه گاهی یا تفریحی تا مصرف مداوم و اجباری قرار داشته باشد. هیچ الگوی مصرف مطمئن و سالمی برای مصرف این مواد وجود ندارد. این ماده به هر طریقی که مورد استفاده قرار گیرد، تعداد زیادی از مواد سمی را وارد بدن میسازد که عوارض ناخوشایند بسیاری را به دنبال خواهد داشت.
اثرات این مخدر تقریباً بلافاصله پس از مصرف حتی دوز پایینی از این ماده ظهور میکند و ممکن است طی چند دقیقه و یا چند ساعت دوام داشته باشند. با مصرف میزان اندکی کوکائین، فرد به حالت سرخوشی و تحریک میرسد، اما با ادامه مصرف به تدریج بدن نسبت به این ماده تحمل پیدا کرده و هر بار باید میزان بیشتری مواد مصرف گردد تا این حالت در فرد پدیدار شود.
مدت بروز اثرات مصرف کوکائین و میزان دوام آنها در بدن به روش مصرف این ماده بستگی دارد. هر چه کوکائین سریعتر جذب گردش خون شود، سریعتر نیز تجزیه شده و اثر آن از بین میرود، درواقع وسعت عمل آن کمتر خواهد بود.
رسیدن به حالت سرخوشی در روش استنشاقی از طریق بینی نسبتاً به آهستگی صورت میگیرد اما ممکن است ۱۵ تا ۳۰ دقیقه دوام یابد، در حالی که تزریق کوکائین به سرعت و طی چند ثانیه فرد را به حالت سرخوشی میرساند، اما پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه از بین خواهد رفت.
که فرم پودری کوکائین است و قابل حل در آب بوده و به صورت استشاقی، خوراکی و یا از طریق تزریق وریدی، مورد مصرف قرار میگیرد.
که طی فرآیند شیمیایی درجه خلوص آن افزایش داده شده و نمک هیدروکلراید آن از بین میرود. در این فرآیند با استفاده از مواد فرار و قابل اشتعال مانند “اتر” پودر کوکائین را پرورانده و به فرم آزاد کوکائین تبدیل میکنند.
این نوع کوکائین جامد بوده و از طریق کشیدن یا دود کردن مورد استفاده قرار میگیرد.
“ کراک ” مادهای است که بین دو شکل شیمیایی کوکائین قرار دارد. بدین ترتیب که ماده خام فرم آزاد کوکائین، کراک نام دارد و چون هنوز فرآیند شیمیایی کامل برای تهیه فرم آزاد کوکائین روی آن صورت نگرفته، ارزانتر از کوکائین میباشد. در تهیه کراک، برخلاف فرم آزاد کوکائین هیچگونه مواد فرار یا قابل اشتعالی استفاده نمیشود، بلکه پودر کوکائین به سادگی در محلول آمونیاک یا بیکربنات سدیم (جوش شیرین) و آب حل شده، تحت حرارت قرار میگیرد تا به جوش آید. بدین ترتیب هیدروکلراید آن آزاد شده و ماده جامدی از آن استخراج میشود که کراک نام دارد. این ماده پس از خشک شدن، شکسته شده و بهصورت تکههایی مثل “تکه سنگ” درمیآید که معمولاً وزن آنها بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ گرم میباشد. یک گرم پودر خالص کوکائین تقریباً ۰/۸۹ گرم کراک تبدیل میشود.
آمارها نشان میدهند که بیشترین گروه مصرفکننده این مخدر جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله هستند و چون ماده گرانی است که همه نمیتوانند آن را تهیه کنند اغلب مصرفکنندگان آن را جوانان متعلق به قشر مرفه تشکیل میدهند. این افراد در اکثر نگرشهای نادرستی که نسبت به کوکائین دارند، و اغلب تحت تاثیر گروه همسال و یا در مهمانیهای شبانه به مصرف این ماده میپردازند.
برخی از جوانان برای ازدیار قوای جنسی، افزایش انرژی، کاهش نیاز به خواب و … از این ماده استفاده میکنند، اما از عوارض ناخوشایند کوتاه مدت و بلند مدت آن غافلند و نمیدانند که این چند دقیقه سرخوشی میتواند چه صدمات جبران ناپذیری برای آنها بههمراه داشته باشد.
هیچ روش قطعی و سحرآمیزی برای جلوگیری از مصرف مواد در نوجوانان وجود ندارد. اما نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد این است که با صحبت کردن با فرزندانشان در مورد خطرات مصرف این مواد و داشتن نقش فعال و تأثیرگذار روی حوزههای مختلف زندگی فرزندانشان مؤثر واقع شوند. حتی بعد از ورود نوجوانان به دبیرستان نیز والدین هنوز میتوانند در تکالیف مدرسه، تفریحات، فعالیتهای اوقات فراغت و معاشرتهای اجتماعی با دوستان فرزندانشان دخالت داشته و نقش راهنما برای فرزندشان داشته باشند.
تحقیقات نشان داده است که نظارت مناسب و مستمر والدین بر فرزندان میتواند احتمال مصرف مواد در آنها را کاهش دهد. نظارت صحیح والدین حتی در مورد آن دسته از نوجوانانی که مستعد سوءمصرف مواد از جمله کوکائین هستند مثل آنهایی که سرکش بوده و رفتارهای ضداجتماعی دارند، آنهایی که نمیتوانند هیجاناتشان را کنترل کنند و یا آشفتگیهای درونی دارند نیز نقش پیشگیرانه دارد.
همانطور که مطرح گردید پیشگیری از اعتیاد، هشیاری خانوادها را میطلبد. کوکائین تهدید جدی برای سلامت جسمی و روانی نوجوانان به حساب میآید. نوجوانان در حال رشد، یادگیری، رسش و پختگی و گذاردن چارچوبی برای زندگی بزرگسالیشان هستند و در این راه پر پیچوخم چشم امیدشان به شما والدین گرامی است که یاریگر آنها در حل مشکلات و تصمیمگیریهایشان از جمله مصرف یا عدم مصرف مواد بوده و راهنماییهای لازم را به آنها ارائه دهید. واضح است که تصمیم خود شما برای مصرف نکردن هیچیک از انواع مواد میتواند برای فرزندانتان این پیام را به همراه داشته باشد که او نیز به سمت مصرف مواد نرود.
ترک کوکائین باید یک درمان حمایتی قوی باشد و گاهی اوقات ممکن است برای حفظ پرهیز از آن، به منظور دورنگاه داشتن فرد از زمینه اجتماعی معمول که در آن کوکائین تهیه و یا مصرف میشده است، پزشک اقدام به بستری کامل یا نسبی بیمار نماید. در این دوره آزمایشات مکرر ادرار برای کنترل پرهیز بیمار، خصوصاً در هفتهها و ماههای اول درمان ضروری است. همچنین درمان پیشگیری از عود نیز که بر روشهای رفتاری و شناختی متمرکز است، به منظور رسیدن به هدف ترک کامل برای این افراد درنظر گرفته میشود.
یک شنونده خوب برای حرفهای فرزندانتان باشید
سعی کنید دوستان فرزندانتان و والدین آنها را بشناسید
بر فعالیت فرزندانتان نظارت مستمر و صحیح داشته باشید
پیامهای روشن برای منع مصرف مواد به فرزندانتان ارائه دهید
به فرزندانتان کمک کنید تا بتوانند بر وسوسه همسالان خود غلبه نمایند
با فرزندانتان ارتباط کلامی و گفتاری صادقانه و راحت برقرار نمائید
در فعالیتهای فرزندانتان نقش مشاور و سرپرست داشته باشید
مراقب و گوش بهزنگ تغییرات هشیار دهنده در فرزندانتان باشید
فرزندانتان را از خطرات ناشی از مصرف مواد مخدرآگاه نمائید
سعی کنید که این تهدید اجتماعی را انکار نکرده و با آن روبهرو شوید (هیچ والدی نباید مطمئن باشد که فرزندش هیچگاه به سوی مصرف مواد نمیرود و با این استدلال، مسئله را جدی تلقی نکند).
آثار کوتاه مدت مصرف کوکائین بلافاصله بعد از اولین مصرف ظاهر میشود و ظرف چند ساعت و چند دقیقه از بین میرود، موارد زیر برخی از این عوارض هستند:
علائم روانی (سرخوشی یا بیتفاوتی، اضطراب و عصبانیت، هذیانهای پارانوئید، کاهش تمرکز)
وهمات شدید حسی بهویژه توهم شنوایی، بینایی و لامسه
افزایش ضربان قلب و ایجاد عوارض قلبی و عروقی
افزایش درجه حرارت بدن و بالا رفتن فشار خون
افزایش ریتم تنفس و احتمال بروز سکته
تحریک و هیجان، بیقراری
گشاد شدن مردمک چشم
عدم هماهنگی حرکات
اغتشاشات ذهنی
اسپاسم عضلانی
تهوع و استفراغ
لرزش دستها
رنگ پریدگی
تعریق شدید
مقادیر زیاد و یا استفاده مکرر میتواند حالتی شبیه به شیدایی همراه با قضاوت آسیبدیده، صحبتهای بیربط و بیوقفه، بیشفعالی و پارانویا ایجاد کند که ممکن است به خشونت یا سانحه بیانجامد، احتمال وقوع واکنشهای جسمانی نیز وجود دارد، کوکائین با تنگ کردن رگها و بالا بردن ضربان قلب میتواند ایجاد علائم قلبی از جمله ضربان نامنظم قلب (آریتمی)، آنژین و سکته خفیف نماید. مقادیر زیاد آن ممکن است تهوع، سردرد، عرق سرد و تنفس سریع، نامنظم و سطحی بهوجود آورد.
افرادی که بیماری فشار خون و رگهای آسیبدیده دارند ممکن است با مصرف مقادیر کمی از این مخدر نیز دچار سکته گردند. ناخالصی موجود در آن اغلب موجب حساسیت و آلرژی شدید میشود که معمولاً با آب ریزش بینی و بیخوابی شدید همراه است.
در مسمومیت حاد، فرد مصرف کننده دچار بیقراری و تشویش، هیجان، شوریدگی فکر و اختلال تنفسی میگردد، در برخی موارد ممکن است فرد در اولین مصرف و یا در اثر مصرف دوز بالا با مرگ ناگهانی روبهرو شود، این مرگهای ناگهانی که پس از مصرف این ماده رخ میدهند، معمولاً به دلیل تشنجات ناشی از فلج شدن مراکز کنترلکننده تنفس در مغز و به دنبال آن ایست قلبی، پیش میآیند.
برهم ریختن ریتم قلبی و تنفسی، لرزش دست، توهمات شنوایی و بینایی و مرگ برخی از پیامدهای مصرف این مخدر هستند، تصمیم و اراده قوی شما برای ترک کوکائین و دانش و تجربه متخصصین، میتواند راه رهایی شما از تمامی این عوارض باشد.
مصرف کوکائین دارای عوارض جبران ناپذیر دیگری نیز هست که در بلند مدت به وجود می آید از جمله اثرات بلند مدت مصرف کوکائین میتوانم به:
مختل شدن اشتها و به دنبال آن از دست دادن وزن بدن، بیخوابی، ضعف جنسی، اختلال تنفسی، اشکال در ادرار کردن، مشکلات گوارشی از قبیل دردهای شکمی، اسهال و تهوع، کمخونی و رنگ پریدگی، تعریق شدید، سردرد، لرزش و تشنج، پریدن عضلات و سفتی آنها، هپاتیت و ایدز در اثر استفاده از سرنگهای آلوده برای تزریق، آب ریزش دائمی بینی، ایجاد زخم، آماس و جوشهای پوستی بهخصوص اطراف مخاط گوش و بینی، احتقان، تورم، خونریزی و زخم مخاط بینی، سوراخ شدن تیغه میانی بینی و از دست دادن حس بویایی (در مصرف بهصورت استنشاقی)، اضطراب، بیقراری، تشنجپذیری شدید، سوءظن، گیجی، اختلالات درک زمان و مکان، رفتار تهاجمی، تحریکپذیری شدید، افسردگی، پرخاشگری، تمایل به خودکشی، توهمات و اختلال در حواس (بهخصوص بینایی، شنوایی و لامسه)، افکار هذیانی، رفتارهای اجباری و تکراری، تیک، سردردهای شبیه میگرنی و سرانجام ناراحتیهای روانی جدی بهنام روانپریشی یا سایکوز کوکائین که در آن فرد تماس خود با واقعیت را از دست داده و توهمات شنوایی پیدا میکند.
سلولهای عصبی برای اینکه پیامهای خود را به بخشهای مختلف بدن ارسال کنند، نیازمند برخی مواد شیمیایی هستند که نوروترانسمیتر نامیده میشوند. یکی از این نوروترانسمیترها “دوپامین” نام دارد که با احساس لذت در فرد رابطه دارد. وقتی کوکائین به سلولهای مغزی میرسد، روی گیرندههای دوپامین اثر گذارده و مانع از بازجذب مجدد دوپامین آزادشده توسط سلولها میشود. بدین ترتیب دوپامین زیادی در فضای بین سلولها جمع شده و علت اینکه فرد به احساس سرخوشی شدید و ناگهانی میرسد، نیز همین امر است. در واقع خاصیت اعتیادزایی کوکائین و سایر مواد به همین مکانیسم وابسته است. پس از مدتی فرد دیگر قادر نخواهد بود با اشتیاق برای تجربه مجدد این سرخوشی مبارزه کند و بدین ترتیب به مصرف کوکائین معتاد میشود.
که حافظه و استدلال را تحت کنترل دارد
که اشتها، حرارت بدن، خواب و هیجاناتی مثل ترس و خشم را تنظیم میکند
که فعالیتهای حرکتی مثل راه رفتن و تعادل را بر عهده دارد
بنابراین در فردی که کوکائین مصرف میکند اختلالات حافظه و یادگیری به وجود می آید، در میزان اشتها و خواب وی اختلال ایجاد میشود و رفتارهای خشن و حملات اضطرابی پیدا میکند همچنین بیمار به ناهماهنگی حرکتی و مشکل در تعادل نیز مبتلا میگردد.
بله؟ قطعاً همینطور است. افرادی که کوکایین مصرف میکنند، بهویژه آنهایی که این ماده را تزریق میکنند در معرض خطر فزاینده ابتلا به بیماریهای عفونی از جمله ایدز و هپاتیت قرار دارند. در واقع، سوءمصرف مواد از جمله کوکائین و کرک یکی از مهمترین عوامل پیدایش موارد جدید اینگونه بیماریها میباشد. این بیماریها ممکن است در اثر استفاده مشترک از سرنگهای آلوده به ویروس، در میان معتادان، تزریقی انتقال یابند. همچنین چون کوکائین یک ماده محرک بوده و معمولاً مصرفکنندگان هنگام برقراری روابط جنسی از آن استفاده میکنند، این امکان وجود دارد که دست به رفتارهای جنسی پرخطر زده و نکات ایمنی را در برابر خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی رعایت نکنند. مطالعات نیز حاکی از آن است که احتمال ارتکاب رفتارهای جنسی پرخطر در میان افرادی که کوکائین مصرف کردهاند، چندین برابر افراد عادی است و این امر شانس ابتلا به ایدز و هپاتیت را در آنها افزایش میدهد که در میان مصرفکنندگان تزریقی از شیوع بیشتری برخوردار است. همانطور که میدانید هنوز واکسنی برای این بیماری در اختیار بشر نیست و درمان آن نیز بسیار پرهزینه و اغلب ناموفق و توأم با عوارض جانبی بسیار میباشد.
مطالعات حاکی از آن است که مصرف کوکائین در دوره بارداری میتواند اثرات منفی بر جنین در حال رشد بگذارد. اثرات مخرب کوکائین شامل عقبماندگی رشد در رحم، نابهنجاریهای عصبی، بدشکلی اندامهای تناسلی و ادراری و سکتههای مغزی است. این پژوهشها حاکی از آن است که حتی یکبار مصرف کوکایین در طول بارداری میتواند آسیبی دیرپا در نوزاد ایجاد کند. این نوزادان معمولاً زودتر از موعد مقرر متولد میشوند (زایمان زودرس)، وزن پایینی در هنگام تولد دارند، اندازه دور سر آنها کوچکتر از حالت طبیعی است و قد آنها نیز کوتاهتر از سایر نوزادان میباشد.
همچنین مصرف این ماده در دوران بارداری ممکن است در آینده به عوارضی در کودک از جمله نقص در برخی جنبههای عملکرد شناختی، پردازش اطلاعات و توجه و تمرکز (که مهمترین عوامل برای یادگیری و موفقیت تحصیلی هستند) بیانجامد.
از آنجا که مصرفکنندگان کوکائین احساس لذت و سرخوشی را تنها با مصرف این ماده تجربه میکنند، رفتهرفته بدون دریافت این ماده دیگر نمیتوانند از سایر چیزهایی که قبلاً برایشان لذتبخش بودهاند، لذت ببرند.در واقع بودن در کنار خانواده، روابط زناشویی، ارتباط با دوستان و سایر فعالیتهای اجتماعی دیگر برای آنها جذابیتی نخواهد داشت مگر آنکه تحت تاثیر کوکائین قرار داشته باشند. کسانی که به این ماده وابسته میشوند، مصرف آن را در الویت کارهای خود قرار میدهند و بدون توجه به پیامدهای منفی جانبی آن، تنها به تهیه و مصرف این ماده میاندیشند حتی اگر این کار به قیمت از دست رفتن روابط دوستانه و یا از دست دادن موقعیتهای شغلی و تحصیلی وی منجر شود.
این ماده به شدت اعتیاد آور است. این حالت به حدی شدید است که فرد مصرفکننده نمیتواند مقدار مصرف را پیشبینی و یا کنترل کند، در نتیجه همچنان به مصرف این ماده ادامه میدهد. از آنجایی که کوکایین از قویترین مواد میباشد، کنترل اشتیاق به مصرف آن بسیار دشوار است. مصرفکنندگان دیگر نمیتوانند این ماده را کنار بگذارند، دائماً به آن میاندیشند، راجع به آن خواب میبینند، همه پسانداز خود را هزینه خرید این ماده میکنند و حتی برای پرداخت بهای آن پول قرض کرده و با میدزدند.
مورد مهم دیگر در مورد کوکایین آن است که فرد به سرعت نسبت به آن تحمل پیدا میکند، طوری که بعد از مدتی ناچار است میزان مصرف را بالا ببرد. تحمل نسبت به اثرات کوکائین به سرعت و حتی پس از اولین مصرف بروز میکند، غالباً مصرفکنندگان میگویند که هیچگاه دوباره سرخوشی نخستین مصرف را به دست نیاوردهاند.
براساس اطلاعات موجود، ۷۵ درصد کسانی که مصرف کوکائین را تجربه میکنند، در دام اعتیاد به این ماده گرفتار میشوند. شکست در ترک کوکایین بسیار متحمل است چرا که در حالت قطع این ماده، افسردگی شدیدی حاصل میشود که فرد قادر به مقابله با آن نخواهد بود و این حالت تا زمانی که دوباره کوکایین مصرف شود، دوام مییابد. طبیعی است که فرد برای از بین بردن این حالات ناچار است میزان بیشتری از این مواد را مصرف کند و چرخه باطل اعتیاد تکرار میشود. از سوی دیگر خطرات مربوط به مصرف کوکائین به قدری قوی است که حتی پس از گذست ماهها از ترک، هنوز احتمال عود و مصرف مجدد بسیار بالا است.
منبع: اکسون