شیر مادر؛ مکملی برای جسم و روح کودک

به گزارش مجله خبری نگار، رشد مغزی، تکامل جسمی و فیزیکی، آرامش روحی، کاهش مشکلات گوارشی، افزایش قدرت تکلم و ... تنها گوشه‌ای از فواید تغذیه نوزاد با شیر مادر است! اگر بر این موضوع آگاهی یابید که به همان میزان که شیر مادر برای نوزاد مفید است به همان اندازه نیز شیر دهی بر سلامت مادران اثرگذار است فکر خوراندن شیر خشک به نوزاد خود را به کلی از سر بیرون می‌کنید.

یک متخصص تغذیه در کردستان گفت: شیر هر پستانداری مخصوص و متناسب با نیاز‌ها و رشد فردی فرزند خود اوست و شیر انسان هم نسبت بە سایر پستاندار‌ها از مقادیر بسیار زیادی پروتئین، چربی و کربوهیدرات برخوردار است؛ در واقع شیر انسان و شیر مادر برای فرزند می‌تواند بە رشد مغز و تکامل فیزیکی و جسمی نوزاد کمک کند.

سارا فوضی  در خصوص مزایای تغذیه نوزاد با شیر مادر اظهار کرد: شیر انسان مختص فرزند انسان است و همه فرآوردە‌هایی کە بە عنوان جایگزین ساختە می‌شوند قابل مقایسە از لحاظ تغذیەای با شیر مادر نیستند؛ شیر مادر عالی‌ترین و منحصر به‌فردترین و بهترین مادە غذایی ممکن است که انسان می‌تواند بە کودک خود هدیە دهد.

فوضی تصریح کرد: شیر مادر مقادیری از ترکیبات را بە لحاظ سرشتی و طبیعی در خود دارد که شیر‌های مصنوعی و شیر خشک فاقد آن هستند.

وی عنوان کرد: در شیر‌های خشک معمولا میزان و اندازه فرآورده‌های موجود تغییر پیدا می‌کند؛ اما شیر مادر ترکیبات غذایی مهم‌تری را در خود دارد و هضمش برای نوزاد بسیار بهتر است و نوزاد دچار نفخ رفلاکس و کولیت نمی‌شود و به نسبت دیگر نوزادان مشکلات سیستم گوارشی را کم‍تر تجربه خواهند کرد.

فوضی ادامه داد: دچار شدن به واکنش ریفلاکس گاستروازوفاژیال در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند به نسبت نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌کنند؛ بسیار کم‎‌تر است.

وی اضافه کرد: شیر مادر بە دفع مکونیوم از بدن نوزاد کمک می‌کند؛ هنگام تولد رودە کودک حاوی موادی همچون مکونیوم است کە کلسترول یا آغوز تشکیل شدە در پستان مادر به تنهایی بە دفع این مادە از بدن نوزاد کمک می‌کند.

فوضی بیان کرد: بیشترین غلظت فاکتور رشد اپیدرم در آغوز یا کلستروم است و همین سبب تکامل رودە نوزاد و رشد سریع دستگاە گوارش می‌شود کە بسیار حائز اهمیت است؛ شیر مادر در شیرخواری کە از روز‌های اول پس از زایمان از شیر مادر تغذیە کردە، می‌تواند در تکامل رشد سریع‌تر دستگاە گوارش نوزاد تاثیرات مثبتی داشتە باشد و ابتلا به مشکلات گوارشی را در نوزاد کاهش می‌دهد.
فواید تغذیه کودک با شیر مادر

به گفته این کارشناس بهترین و مفیدترین تغذیه نوزاد شیر مادر است و به هیچ‌وجه روش‌های جایگزین شیر مادر توصیه نمی‌شود، زیرا شیر مادر می‌تواند روی رشد تکامل سلامت و تغذیە نوزاد از بدو تولد بە نحو احسن تاثیرگذار باشد مگر در مواردی کە نوزادی نارس متولد شده و یا مادر مشکلاتی بە لحاظ سلامت داشته و قادر نیست که فرزند خود را با شیر مادر تغذیە کند.

سارا فوضی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم کە بە مزایای بهداشتی، تغذیەای، ایمنی، روانشناختی و محیطی تغذیە با شیرمادر اشاره کنیم، می‌توان گفت شیردهی بە محض تولد تمام مزایا را می‌تواند برای نوزاد تازە متولد شده؛ داشتە باشد.

وی تصریح کرد: همه تحقیقات انجام شده در این حوزه حاکی از آن است که نوزاد تازە متولد شدە در ۶ ماهه نخست زندگی باید از شیر مادر تغذیە کند و، زیرا سبب کاهش مشکلات اسهالی و عفونت دستگاه تنفسی در نوزاد می‌شود.

فوضی عنوان کرد: تغذیە با شیر مادر سبب برقراری ارتباط عاطفی کودک با مادر از بدو تولد می‌شود، وقتی نوزاد از پستان مادر تغذیە می‌کند در واقع این رابطە عاطفی با مادر و تحمل درد زایمان راحت‌تر و سبب پذیرش فرزند از طرف مادر می‌شود.

وی ادامه داد: تغذیە کودک تا ۶ ماهگی باید با شیر مادر و از ۶ ماهگی بە بعد غذا‌های کمکی و تغذیە‌های تکمیلی نوزاد بر اساس جدول رفرنسمون و یا مرجع از طرف مراکز جامع سلامت کە بە مادران تحویل دادە می‌شود؛ در نظر گرفته شود.

فوضی اضافه کرد: سیستم گوارشی نوزاد هنگام تولد کامل نیست؛ چون نفوذپذیر است و همە باکتری‌ها و سموم می‌توانند از جدارە آن عبور کنند این نفوذپذیری در روده کودکی کە با شیر خشک تغذیە می‌شود خیلی آهستە‌تر کاهش پیدا می‌کند؛ منتها براساس تحقیقاتی کە در حوزە تغذیە با شیر مادر انجام شدە بە این نتیجە دسترسی پیدا کردند کە در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند؛ سیستم گوارشی نوزاد خیلی بهتر و سریع‌تر انجام و در مقابل بسیاری از باکتری‌ها و سموم محافظت می‌شوند.

وی اضافه کرد: نوزادانی کە با شیر مادر تغذیە می‌شوند سیستم ایمنی بدنی بهتری دارند و در بزرگسالی کمتر دچار بیماری‌های ویروسی و باکتریایی می‌شوند.

به گفته این کارشناس تغذیه، کودکانی کە از شیر مادر تغذیە می‌کنند، آنتی‌بادی‌های بدن مادر از طریق شیر بە آن‌ها منتقل می‌شود و حدود ۸۰ درصد از سلول‌های شیرمادر ماکروفاژ‌هایی هستند کە باکتری‌ها قارچ‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برند.

سارا فوضی تاکید کرد: شیرخوارانی کە از شیر مادر تغذیە می‌کنند در مقابل بسیاری از بیماری‌های پنومونی، بوتولیسم، برونشیت، عفونت‌های استافیلوکوکی، آنفولانزا، عفونت‌های گوش و سرخک محافظت می‌شوند.

وی اظهار کرد: در بدن مادران هم یک سری آنتی‌بادی‌هایی تشکیل می‌شود کە باعث افزایش سیستم ایمنی بدن مادر می‌شوند در حالی که شیرخشک فاقد این مزایا است.
فوضی با اشاره به اینکه برخی از نوزدان در اثر زایمان‌های زودرس بە صورت ناقص متولد می‌شوند؛ گفت: ترکیب شیر این مادران در نوزاد نارس در ماه اول تقریبا شبیە بە آغوز یا کلستروم است و کیفیت آن کمی متفاوت است، اما تحقیقات انجام شدە نشان می‌دهد کە لازم است حتی این مادران هم به نوزاد نارس خود حتی شده به مقادیر بسیار کم از شیر خود را به بچه بدهند؛ زیرا پاسخ‌های عصبی- رفتاری بهتری در مورد تکامل‌های حرکتی نوزاد‌های نارس انجام و برروی رشد نوزادان نارسی کە حتی در مراکز ان‌ای سی نگهداری می‌شوند؛ میتواند تاثیرگذار باشد، همچنین این امر سبب بهبود روحیە مادر شده و بە صورت غیرمستقیم باعث تکامل نوزاد نارس می‌شود.

وی یادآور شد: تغذیه با شیر مادر احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در شیرخوارانی ک با شیرمادر تغذیە می‌کنند را کاهش می‌دهد و این شیرخواران معمولا در سن جوانی و نوجوانی خیلی کمتر از دیگر کودکان دچار آپنە، مشکلات تنفسی، مشکلات قلبی و عروقی می‌شوند همچنین تغذیە با شیر مادر می‌تواند کودک را در مقابل برخی از اختلالات بینایی محافظت کند.

فوضی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: شیرمادر سبب تکامل بهتر تکلم در کودک می‌شود و فرایند مکیدن می‌تواند از لحاظ فیزیولوژیکی بر روی کاهش مشکلات تنفسی دهانی و اختلالات حرکتی دهان و دندان موثر باشد و از این رو کودک بە لحاظ تکلم، تکلم پیدا می‌کند و مشکلات تکلم کودک کاهش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: کودکانی کە از شیر مادر تغذیە می‌کنند از همە جهات سالم‌تر هستند، چون بسیاری از ریزمغذی‌های موردنیاز بە صورت طبیعی در شیر مادر وجود دارد و میتواند در رشد قدی فکری و جسمی نوزاد تاثیر مثبتی داشتە باشد.

به گفته این کارشناس تغذیه، احتمال مرگ و میر قبل از ۳ سالگی در کودکانی کە از شیر مادر تغذیە کردەاند خیلی خیلی کمتر است؛ زیرا عوامل تهدید کنندە زندگی کە قبل از ۳ سالگی وجود دارد در کودکان کمتر و احتمال زندە موندن این نوزادان بیشتر است.

سارا فوضی تاکید کرد: یکی دیگر از مزایای شیر مادر اینکە شیر مادر همیشە در دسترس است و درجە حرارت مناسبی دارد و فرزند ما در هر شرایطی نیاز بە تغذیە داشتە باشد این شیر در دسترس است.

وی افزود: شیرخوارانی کە از شیر مادر تغذیه می‌کنند؛ نسبت بە شیرخوارانی کە از شیرخشک تغذیە می‌شوند بیشتر قادر بە دیدن و هماهنگی بین اشیا هستند و این موضوع جزو جدیدترین تحقیقات در این حوزە است.

فوضی با تاکید بر اینکه تغذیە با شیرمادر در درمان عفونت چشم کودک موثر است؛ گفت: همچنین تغذیە با شیرمادر می‌تواند از یبوست دوران نوزادی جلوگیری و از کودک در مقابل آلرژی‌ها محافظت کند.

وی خاطرنشان کرد: تغذیە با شیر مادر می‌تواند روی تکامل مغز کودک و تکامل رشد آروارە و دندان کودک تاثیرداشتە باشد.

فوضی یادآور شد: شیر مادر قادر است از کودک در مقابل دیابت دوران کودکی محافظت کند؛ البتە اگر نوع دیابت از نوع تیپ یک نباشد کە بە صورت مادرزادی در کودک وجود داشتە باشد.

وی ادامه داد: شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نسبت به شیرخوارانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، واکنش سرمی و ترشح بهتری در مقابل واکسن‌های خوراکی و تزریقی از خود نشان می‌دهند، شیر مادر در واقع یک آرامبخش طبیعی است و می‌تواند برروی روند خواب نوزاد تاثیر بسیار زیادی داشته باشد؛ اما در مواردی هم به دلیل مشکلات و بیماری‌های مادر شیر مادر قابل دریافت و قابل پذیرش برای نوزاد نیست و بالعکس بر روی خواب کودک تاثیر منفی داشته باشد.

فواید شیردهی برای مادران

فوضی در خصوص فواید شیر دادن برای مادران ادامه داد: از جملە مزایای شیر دادن بە کودکان برای مادران می‌توان به کاهش ابتلا بە سرطان پستان، کاهش نیاز مادران دیابتی بە انسولین، کاهش ابتلا به پوکی استخوان اشاره کرد.

وی در خصوص دیگر مزایای شیر دادن برای مادران گفت: شیردادن سبب می‌شود رحم مادر ب شکل و اندازە طبیعی خود برگردد و همچنین سبب کاهش سریع‌تر وزن مادر، کاهش خونریزی‌های پس از زایمان بەخصوص در زایمان‌های طبیعی، کاهش خطر ابتلا به کم‌خونی و پیشگیری از بارداری می‌شود.

به گفته این متخصص، شیر دادن به کودک اعتماد به‌نفس مادر را افزایش داده و شیردادن خطر ابتلا به سرطان تخمدان را در مادران به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

سارا فوضی تصریح کرد: تغذیە کودک با شیرمادر احتمال ابتلا مادر به کلسترول بالا را کاهش می‌دهد.

وی در خصوص مضرات احتمالی شیرخشک برای کودکان گفت: تغذیه با شیر خشک تا آنجایی که ممکن است به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود؛ زیرا ممکن است در بعضی از موارد تغذیه با شیر خشک خطر ابتلا به دیابت، خطر ابتلا به آلرژی، خطر ابتلا به آسم، عفونت گوش میانی و عفونت ادراری را افزایش و بر ضریب هوشی کودک تاثیر منفی داشته باشد؛ لذا تمام این موارد به صورت احتمال‌های کوتاه مدت است و برخی از کودکان به دلایل خاصی مجبور به استفاده از شیر خشک هستند؛ لذا لازم است در صورت تغذیه کودک با شیر خشک با پزشک متخصص مشورت و شیرخشک مناسبی تهیه شود.

فوضی بر آموزش مادران جوان مبنی بر آگاهی یافتن از ارزش غذایی شیر مادر تاکید کرد و افزود: باید مادران را آموزش و نسبت به این مسئله آگاه کرد که شیر مادر چه تاثیری در روند رشد فکری، مغزی و جسمی کودک داشته و چه تاثیری در آینده و سلامت کودک دارد.

وی در پایان سخنان خود یادآور شد: نکته مهم در هنگام شیردهی توجه به تغذیه مادر است معمولا مصرف برخی از مواد بودار همچون سیر، پیاز و سبزیجات خام که سبب تغییرات بو و طعم در شیر می‌شود برای نوزاد خوشایند نیست و در مواردی که نوزاد دارای مشکلات گوارشی و کولیت دوران کودکی است باید تغذیه مادر متناسب با وضعیت کودک و زیرنظر پزشک متخصص کودکان تغییر پیدا کند.