صدور بیانیه‌های ضدایرانی؛ تنها کارویژه شورای همکاری خلیج فارس

به گزارش مجله خبری نگار،نایف الحجرف دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس روز شنبه در نشست مجازی در مرکز تحقیقات خلیج فارس در اظهاراتی بی‌اساس مدعی شد: ایران برخلاف همه قوانین بین‌المللی، با مداخله خود در امور داخلی سایر کشورها، منطقه را بی‌ثبات می‌کند.

وی با بیان اینکه موشک‌های بالستیک و پشتیبانی از شبه نظامیان نیز باید در مذاکرات در حال انجام در وین قرار بگیرد، گفته است این مذاکرات نباید تنها به احیای برنامه جامع اقدام مشترک مربوط به برنامه هسته‌ای ایران محدود شود.

الحجرف با بیان اینکه امنیت جهان، در گروه امنیت در خاورمیانه است و مدعی شد: شورای همکاری خلیج فارس نقش مهمی در دستیابی به ثبات و حفظ صلح و امنیت در منطقه و جهان داشته است، زیرا در ۴۰ سال گذشته با جامعه بین‌المللی به طور سازنده درگیر بوده و به تعهدات خود در مبارزه با تروریسم عمل کرده است.

البته کسی در تهران از این سخنان تکراری تعجب نکرده است. این رویکرد مداخله جویانه در روابط خارجی ایران سال‌هاست که از سوی برخی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس دنبال می‌شود. سال گذشته هم زمانی که پایان تحریم تسلیحاتی ایران مطرح بود، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس همسو با ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار تمدید تحریم خرید و فروش تسلیحاتی ایران شد. وزیران خارجه کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس اواخر خرداد ماه گذشته مدعی شدند که باید اعضای این شورا در گفتگو‌های هسته‌ای با ایران مشارکت داشته باشند.

البته واقعیت این است که شورای همکاری خلیج فارس ترکیب همگن و یکدستی ندارد. از این جهت نباید سخنان دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس را بازتاب مواضع تمامی اعضای این شورا تلقی کرد. شورای همکاری خلیج فارس تاکنون نتوانسته قدرت واحدی در برخورد با کشور‌های منطقه ایجاد کند، سیاست قطر و عمان با بقیه دولت‌ها متفاوت است. به عنوان مثال می‌توان گفت که تلقی عمان از تعامل و همکاری با ایران با عربستان سعودی متفاوت عمده دارد.

شورای همکاری خلیج فارس در سال‌های اخیر با اختلافاتی که بین اعضای آن رخ داد تا مرز فروپاشی پیش رفت با این وجود به نظر می‌رسد تنها انگیزه ودلیل حفظ و ماندگاری این شورا صدور گاه و بیگاه بیانیه‌های ضد ایرانی در مقاطع مختلف بوده است. بیانیه‌هایی که نقش برادر بزرگتر در صدور آن‌ها واضح و آشکار است.

ایران در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی کرد تا سوء تفاهمات با کشور‌های منطقه را برطرف کند و در مقاطع مختلف دست دوستی را برای همسایگان دراز کرد با این حال سیاستگذاری و سمت و سوی این کشور‌ها عمدتا تابعی از مناسبات آن‌ها با قدرت‌های فرامنطقه‌ای بوده است. از این جهت هرگاه روابط ایران با غرب و مشخصا آمریکا در مسیر تنش‌زدایی بوده، این کشور‌ها هم در مسیر تنش زدایی با ایران گام برداشته‌اند، ولی هرگاه مناسبات ایران با غرب و آمریکا به تیرگی گراییده این کشور‌ها تلاش کرده‌اند از این فضا بهره‌برداری کرده و نقشی هم‌افزا با بازیگران فرامنطقه‌ای در اعمال فشار بر تهران ایفا کنند.

طی هفته‌های اخیر البته گفتگو‌هایی میان ایران با عربستان با وساطت عراق انجام شد. این گفتگو‌ها همانطور که انتظار می‌رفت با استقبال فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران قرار گرفت و انتظار می‌رود که این گفتگو‌ها به نتایج مثبتی منجر شود. بدیهی است که تنش‌زدایی در منطقه از هزینه‌های بلاوجه بر ملت‌های مسلمان منطقه می‌کاهد و می‌تواند فضا را برای ثبات، امنیت رشد و رفاه منطقه فراهم کند. ولی واقعیت این است که عربستان به عنوان مهره اصلی و اثرگذار شورای همکاری در گفتگو‌ها با ایران نیم نگاهی به مذاکرات احیای برجام در وین دارد. براین اساس اگر مذاکرات احیای برجام در وین به سرانجام مشخصی برسد می‌توان انتظار گشایش در مناسبات منطقه‌ای را داشت و اگر فرایند گفتگو‌ها متوقف شود بعید نیست شاهد تغییر در رویکرد عربستان باشیم.

این رویکرد و ذهنیت رهبران این کشور‌ها باعث تحمیل هزینه‌های زیادی به منطقه شده و دستاورد مشخصی هم به دنبال نداشته است. طی سال‌هایی که ترامپ در کاخ سفید حضور داشت برخی از رهبران منطقه با پیوست به کارزار فشار حداکثری علیه تهران تلاش کردند ایران را تسلیم کنند، ولی در نهایت با شکست ترامپ در انتخابات سیاست فشار حداکثری علیه تهران و کارزاری که به راه افتاده بود، در نهایت راه به جایی نبرد. نکته قابل تامل اینکه بایدن ترامپ نیست و در مناسبات با کشور‌های دیگر همانند ترامپ چشم و گوش بسته از لابی‌های ضد ایرانی تبعیت نخواهد کرد. از این جهت پیاده کردن سیاست‌های ضد ایرانی با استفاده ابزاری از آمریکا همانند دوره ترامپ امکان پذیر نخواهد بود. از این جهت به نظر می‌رسد کشور‌های منطقه با اصلاح رویکرد‌ها و سیاست‌های خود راه دوستی و همکاری با تهران را هم امتحان کنند.