علل وعلائم بیماری ویپل در بدن

به گزارش مجله خبری نگار، این بیماری اگرچه نادر و اغلب قابل درمان است، با این حال در صورت عدم انجام اقدامات درمانی می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود.

در ادامه قصد داریم درباره بیماری ویپل و علل، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

بیماری ویپل چیست؟

بیماری ویپل نوعی بیماری باکتریایی ایجاد شده توسط باکتری تروفریما ویپلی است که روی سیستم گوارشی اثر منفی گذاشته و می‌تواند به اندام‌های دیگر نیز گسترش پیدا کند، از جمله:

قلب

ریه‌ها

مغز

مفاصل

پوست

چشم‌ها

نام این بیماری از نام جورج ویپل گرفته شده که سال ۱۹۰۷ موفق به کشف این باکتری شده است.

بیماری ویپل می‌تواند به عفونت‌های متعدد در اندام‌های مختلف منجر شود و در صورت عدم درمان ممکن است کشنده باشد.

اگرچه درمان این بیماری با مصرف آنتی بیوتیک‌ها امکان پذیر است، اما در برخی بیماران عارضه عود کرده و به درمان طولانی مدت نیاز خواهد بود.

تا حد زیادی اعتقاد بر این است که مسائل ژنتیکی در بروز این بیماری نقش دارند و مردان سفید پوست بین ۴۰ تا ۶۰ سال بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا می‌شوند. گفته شده ۸۷ درصد افراد مبتلا به بیماری را مردان بین ۴۰ تا ۶۰ سال تشکیل می‌دهند.

علاوه بر این بیماری ویپل در مناطق فاقد آب شیرین و بهداشت مناسب از جمله کشور‌های در حال توسعه و در میان کودکانی که در نواحی با سیستم بهداشتی ضعیف زندگی می‌کنند بیشتر دیده می‌شود.

به عنوان مثال سال ۲۰۱۱ گزارش شد حدود ۴۴ درصد کودکان بین ۲ تا ۱۰ سال سنگالی در مدفوع خود باکتری عامل بیماری ویپل را داشته‌اند.

متاسفانه در حال حاضر هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ویپل وجود ندارد.

علائم بیماری ویپل

علائم بیماری ویپل در بیماران مختلف بسیار متفاوت می‌باشد، اما شایع‌ترین آن‌ها شامل کاهش وزن و اسهال است.

در این بیماری سوء جذب می‌تواند به کاهش وزن منجر شود، زیرا بدن نمی‌تواند مواد مغذی را از طریق جریان خون جذب کند.

سایر علائم عبارتند از:

دل درد

ضعف

خستگی

کم خونی

تیره یا خاکستری شدن پوست در برابر آفتاب

در تعداد کمی از موارد، ابتلا به اندوکاردیت گزارش شده است. گاهی اوقات این مورد تنها علامت بیماری ویپل محسوب می‌شود. لازم به ذکر است علائم اندوکاردیت شامل تنگی نفس و تورم پا‌ها به دلیل تجمع مایعات است. در این عارضه قلب ملتهب می‌شود و نمی‌تواند خون را در بدن پمپاژ کند.

بیماری ویپل می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی نیز صدمه بزند. در این صورت بیمار علائم زیر را تجربه خواهد کرد:

بی خوابی

مشکلات بینایی مانند یوئیت

از دست دادن شنوایی

زوال عقل

مشکلات حافظه و تغییر در شخصیت

بی حسی صورت

از دست دادن تحرک و مشکل در راه رفتن

بیماری در این مرحله می‌تواند کشنده باشد.

علت بیماری ویپل

یک ارگانیسم باکتریایی به نام تروفریما ویپلی باعث بروز عفونت شدید دیواره داخلی روده کوچک در بیماری ویپل می‌شود. سپس این عفونت می‌تواند به سایر اندام‌ها (مواردی که قبلا اشاره شد) گسترش پیدا کند.

اگرچه بیماری ویپل ممکن است روی هر بخش از بدن اثر بگذارد، اما اغلب در روده کوچک رخ می‌دهد.

این عارضه ضایعاتی روی دیواره روده کوچک ایجاد کرده و بافت آن را ضخیم می‌کند، همچنین طی آن برجستگی‌های کوچک انگشت مانند دیواره که پرز روده نامیده می‌شوند از بین می‌روند.

در صورت کاهش توانایی بدن در تجزیه پروتئین‌ها و ذرات، فرد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرد.

تشخیص بیماری ویپل

تشخیص باکتری‌های عامل بیماری ویپل تا همین اواخر امکان پذیر نبود.

این باکتری سال ۲۰۰۰ در شرایط آزمایشگاهی با موفقیت بازسازی شد و نتیجه این بود که به راحتی و با یک آزمایش خون ساده می‌توان بیماری را تشخیص داد. اگرچه ظاهر ضایعات روده‌ای ایجاد شده در این بیماری نیز در تشخیص آن مفید می‌باشد.

بهترین راه تشخیص این ضایعات استفاده از آندوسکوپی فوقانی برای نمونه برداری از روده کوچک می‌باشد. در این تکنیک یک لوله نازک و منعطف از طریق دهان وارد مری شده و طی آن چین‌های ضخیم دارای پوشش کرکی دانه‌ای به رنگ زرد – سفید شناسایی می‌شوند.

تکنیک PCR نیز برای مشخص کردن دی ان‌ای منحصر‌به‌فرد باکتری عامل این بیماری در نمونه‌های بافتی بیماران استفاده می‌شود.

زمانی که تشخیص بیماری از طریق بافت شناسی یا مشاهده بافت زیر میکروسکوپ قابل تایید نباشد از این تکنیک استفاده می‌شود که بسیار حساس بوده و در موارد مشکوک و نامشخص مفید می‌باشد.

سال ۱۹۹۷ دانشمندان به این نتیجه رسیدند بیمارانی که تحت درمان قرار گرفته‌اند، اما هنوز نتیجه PCR آن‌ها مثبت است ممکن است دچار عود مجدد بیماری شوند.

بیش از ۵۰ درصد از افراد مبتلا، دچار عفونت سیستم عصبی مرکزی نیز می‌باشند، اما همه آن‌ها علائم بالینی یا رادیولوژیکی بیماری را از خود نشان نمی‌دهند. در این موارد انجام تست PCR مایع مغزی نخاعی می‌تواند مفید باشد و به تشخیص بیماری ویپل مغزی کمک کند.

درمان بیماری ویپل

تا سال‌ها بیماری ویپل یک اختلال متابولیک اولیه کشنده محسوب می‌شد، اما امروزه و با وجود درمان‌های فعلی احتمال زنده ماندن بیمار تا حد زیادی افزایش یافته است.

در حال حاضر آنتی بیوتیک‌ها خط مقدم درمان بیماری ویپل می‌باشند و از بروز علائم کشنده جلوگیری می‌کنند. این درمان احتمالا شامل پنی سیلین با یا بدون آنتی بیوتیک‌های دیگر مانند استرپتومایسین یا اریترومایسین خواهد بود.

لازم به ذکر است احتمال دارد ماه‌ها یا سال‌ها بعد از درمان اولیه، بیماری دوباره عود کند که در این حالت معمولا روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد، بنابراین لازم است آنتی بیوتیک‌هایی تجویز شود که بتوانند به سد خونی مغزی به خوبی نفوذ کنند.

با درمان صحیح و موثر، غشای مخاطی اطراف روده کوچک که به آن مخاط گفته می‌شود به حالت طبیعی بر می‌گردد. باکتری‌ها طی چند روز ناپدید می‌شوند و بعد از ۱ تا ۲ ماه تنها ارگانیسم‌های در حال مرگ باقی می‌مانند.

ساختار پرز‌های انگشت مانند روده نیز به حالت طبیعی خود باز می‌گردد. اگرچه در برخی بیماران ممکن است طبیعی شدن وضعیت روده سال‌ها طول بکشد.

برای درمان موثر و مدیریت خوب علائم لازم است به موارد زیر توجه شود:

مصرف کافی مایعات و الکترولیت‌ها در بیماران مبتلا به سوء جذب روده ضروری است

در صورت بروز کم خونی مصرف مکمل‌های آهن یا فولات می‌تواند کمک کننده باشد

مصرف ویتامین D، کلسیم و منیزیم ممکن است برای حفظ تعادل سطح کلسیم ضروری باشد

مصرف ویتامین K می‌تواند انعقاد خون را بهبود ببخشد

به علاوه رژیم غذایی بیمار باید دارای مقادیر بالای کالری، پروتئین و سایر ویتامین‌ها باشد، زیرا همان طور که قبلا اشاره کردیم بیماری ویپل می‌تواند به سوء تغذیه فرد منجر شود. در موارد نادر لازم است از تغذیه وریدی برای تامین طولانی مدت مواد مغذی استفاده شود.

پیشگیری از بیماری ویپل

تاکنون راهی برای جلوگیری از بیماری ویپل یافت نشده، اما رعایت بهداشت از جمله شستن مرتب دست‌ها می‌تواند خطر ابتلا به آن را کاهش دهد. 

منبع:سومیتا