آقای پزشکیان! مراقب باشید وفاق‌تان راه ضد وفاق را در پیش نگیرد

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان-یوسفی: پربسامدترین واژه رئیس‌جمهور در هفته‌های اخیر که در رسانه‌ها و میان فعالان سیاسی مورد توجه ویژه قرار گرفته، «وفاق ملی» است. این راهکار از زمان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری به‌عنوان ابزاری برای دستیابی به راهبرد‌های دولت چهاردهم مورد تأکید قرار گرفته است. نخستین انتقاد‌های جدی به این شعار دولت با معرفی کابینه آغاز شد و اخیراً با انتصاب مدیران و معاونان برخی وزارتخانه‌ها به اوج خود رسیده است. دلایل اصلی انتقادات به شعار وفاق ملی را می‌توان در سه دسته تقسیم‌بندی کرد:

تفاوت‌های ایدئولوژیک

برخی افراد و گروه‌های منتقد با رویکرد سیاسی و ایدئولوژی پزشکیان همخوانی ندارند. پزشکیان به‌عنوان شخصیتی اصلاح‌طلب شناخته می‌شود و برخی از منتقدان او از جناح‌های مقابل، با ایده‌هایش مخالف هستند. بنابراین، وفاق به معنای کمک به دولت جدید برای تحقق ایده‌هایش برای آنها کاری خلاف مبانی خود به شمار می‌آید. این اختلاف ایدئولوژیک به‌ویژه پس از انتصاب برخی مدیران دولتی با سوءسابقه سیاسی و امنیتی شدت یافته است. اوج این اختلافات حتی قبل از برگزاری انتخابات نمایان شد، زمانی که یکی از اعضای ستاد تیم پزشکیان جناح مقابل را به طالبان تشبیه کرد و نوشت: «نخواهیم گذاشت ایران به دست طالبان بیفتد». این اظهارات موجب تشدید اختلافات ایدئولوژیک و غیرممکن ساختن پذیرش شعار وفاق ملی برای برخی از گروه‌های سیاسی شد. منتقدان بر این باورند که شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران به‌گونه‌ای است که تحقق وفاق ملی در حال حاضر امکان‌پذیر نیست. از دیدگاه آنها، اختلافات سیاسی، ایدئولوژیک و اقتصادی در میان گروه‌های مختلف جامعه به قدری گسترده است که نمی‌توان به‌راحتی به یک اجماع ملی دست یافت.

عملکرد پزشکیان یا اصلاح‌طلبان

برخی افراد و گروه‌ها انتقادات خود را به عملکرد سیاسی پزشکیان یا جناح اصلاح‌طلب مرتبط می‌دانند. آنها معتقدند اصلاح‌طلبان در سال‌های گذشته نتوانسته‌اند وعده‌های خود را محقق کنند و شعار «وفاق ملی» را صرفاً یک تاکتیک سیاسی برای جلب حمایت مردم می‌دانند، بدون این که برنامه‌ای واقعی و عملی برای تحقق آن وجود داشته باشد. مهدی جمشیدی، یکی از منتقدان دولت، معتقد است که اصل این شعار کاملاً تصادفی و بدون تدبیر بوده و به‌دلیل خلأ گفتمانی بر دولت پزشکیان سایه افکنده است. او به تازگی در یادداشتی نوشت: «آقای پزشکیان با ذهنیتی تهی از خلاقیت و طرح و تدبیر به میدان انتخابات وارد شد و گفتار‌های انتخاباتی‌اش، عامه‌پسند و غیرعلمی بودند؛ همچنان‌که اکنون نیز ایشان هیچ نظر و مفهومی ندارد و سخن نو و مبدعانه برای او، در حد امر ممتنع است».

همچنین، انتصاب افراد شائبه‌دار در وزارت بهداشت و وزارت راه که در چالش‌های چند سال اخیر کشور، نظیر فتنه ۸۸ و ناآرامی‌های ۱۴۰۱، عملکرد منفی داشتند، برخی منتقدان را به این نتیجه رسانده که این شعار پوششی برای میدان دادن رسمی به افرادی با سوءسابقه امنیتی در یک دهه اخیر است. به طور مشخص تعدادی از رسانه‌های اصولگرا با اشاره به رزومه برخی چهره‌ها همچون کرمانپور در وزارت بهداشت و نسرین وزیری در وزارت راه مدعی هستند که آنان در ناآرامی‌های ۱۴۰۱ نقش داشته اند و به انتصاب اخیر آنان واکنش نشان دادند.

در همین راستا امیرحسین ثابتی، نماینده مردم تهران، با کنایه به شعار وفاق ملی دولت در صفحه توییتر خود نوشت: «وفاق برای بازگشت نفاق». همچنین، یک کاربر با انتقاد به انتصابات اخیر در بدنه مدیریتی دولت نوشت: «دور زدن قوانین به‌کارگیری مدیران دستگاه‌های اجرایی و به‌ویژه قواعد مربوط به استعلامات امنیتی از طریق صدور حکم سرپرستی به‌جای مدیریت، قانون‌گریزی جدیدی است که در این دولت در حال باز شدن است! جناب پزشکیان! لطفاً با قانون هم وفاق کنید!»

تفسیری متفاوت از وفاق ملی

برخی دیگر ممکن است تفسیر متفاوتی از وفاق ملی داشته باشند یا روش رسیدن به وفاق این دولت را نامطلوب بدانند. از دیدگاه این افراد، وفاق ملی باید به معنای اجماع و هماهنگی در چارچوب اصول خاص و ادبیات غیررادیکال باشد. به‌عنوان مثال، وقتی حسین سلاح ورزی، از حامیان دولت پزشکیان، اخیراً در توییتی برخی مدیران دولت قبل را با تعبیر «پخمگان» خطاب قرار داد با انتقادات زیادی مواجه شد. مدیرمسئول روزنامه صبح نو در نقد ترویج ادبیات رادیکال در فضای سیاسی، در پاسخ به سلاح‌ورزی نوشت: «ادبیات سلاح ورزی و ثابتی دو روی یک سکه علیه شکل‌گیری نظریه سیاست داخلی هستند و به سرعت فضای سیاست را به سمت دوگانه بقا/نابودی می‌برند. می‌توان دولت قبل را نقد کرد، اما نمی‌توان گفت پخمه و می‌توان انتصاب‌های جدید را نقد کرد و با آن مخالف بود، اما نگفت نفاق. رادیکالیسم مشغول کار است.»

محمد سعید احدیان مشاور رسانه‌ای رئیس مجلس نیز در توئیتی معنا دار، انتصابات حاشیه ساز اخیر در برخی وزارتخانه‌ها را خلاف شعار وفاق ملی دانست و نوشت: «آقای پزشکیان باید مراقب تصمیمات ضدوفاق وزارتخانه‌ها باشید.» با توجه به شرایط موجود، می‌توان گفت پزشکیان به‌عنوان یک سیاستمدار اصلاح‌طلب، مواضعی اتخاذ کرده که هدف آن‌ها تقویت وفاق ملی و ایجاد تعامل میان جناح‌های مختلف سیاسی است. اما برخی از این اقدامات و مواضع به‌دلیل موارد مذکور به‌عنوان ضد وفاق تلقی و باعث انتقادات متعدد از سوی جریان‌های مختلف شده است. تعدد طیف منتقدان شاید هشداری باشد به رئیس‌جمهور تا در برخی از سیاست‌های خود ذیل شعار وفاق تجدید نظر کند. در نهایت، این پرسش مطرح می‌شود که آیا وفاق ملی یک نیاز واقعی و دست‌یافتنی است یا تنها شعاری در میان منازعات سیاسی روز؟