رشد شاخص‌های صادرات ایران به اوراسیا

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: تجار و فعالان اقتصادی، برای ورود جدی‌تر به بازار اوراسیا در حال برنامه‌ریزی هستند و می‌خواهند تا حدود یکسال و نیم دیگر که ایران می‌تواند برای نخستین بار تجارت آزاد را با کشور‌های عضو اوراسیا (ارمنستان، بلاروس، روسیه، قرقیزستان و قزاقستان) آغاز کند، دست پر باشند. دی ماه سال‌جاری توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا شد؛ این موافقتنامه بعد از تصویب در مجلس شورای اسلامی و مجلس کشور‌های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا اجرایی خواهد شد. بدین سبب پیش‌بینی شده این موضوع حدود یک سال تا یک سال و نیم طول بکشد.

ضرورت احیای اتاق بازرگانی

بیژن سالاریان از تجاری که به روسیه رفت و آمد دارد گفت: «روسیه برای همکاری‌های اقتصادی با ایران، تمایل زیادی دارد و لذا تجار ما هستند که می‌توانند آینده تجاری کشور را به سمت بهبود و یا تضعیف هدایت کنند. اگر تجار ایرانی بر اساس قواعد بین‌المللی فعالیت کنند و به قرارداد‌های که امضا می‌شود پایبند باشند، تجارت کشور رونق می‌گیرد.»

او ادامه داد: «یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که صادرکنندگان کالا‌های ایرانی دارند، خلف وعده است. در حالی که همه کشور‌ها تجارت خود را جدی دنبال می‌کنند و بند بند تعهدات خود را عملیاتی می‌کنند، بعضاً شاهد آن هستیم که تجار ایرانی با تأخیر کالا را تحویل سفارش دهنده می‌دهند یا با کیفیت و استاندارد درخواست شده نسبت به صادرات اقدام نمی‌کنند.»

سالاریان گفت: «از مجموعه‌هایی که نتوانسته به تعهدات خود عمل کند، می‌توان به خودروسازان اشاره کرد. ایران خودرو و سایپا پای میز مذاکره می‌نشینند و حرف‌های دهان پرکن و وعده‌های متعدد می‌دهند، اما در عمل می‌بینیم که هیچ استراتژی‌ای ندارند و حتی روند کند آن‌ها باعث می‌شود که کشورها، تمایل خود برای همکاری مشترک یا خرید خودرو و قطعات خودرو از ایران را از دست بدهند.»

او تصریح کرد: وقتی قرار است کالایی صادر شود باید طبق قواعد بین‌المللی اقدام کرد در غیر اینصورت نتیجه دلخواه به دست نمی‌آید و همواره در صادرات کالا با شکست مواجه می‌شویم. زمانی صادرات موفقیت‌آمیز خواهد بود که کالا و محصول در بازار هدف صادراتی به صورت مستمر عرضه شود.

حسین سرشاریان از فعالان اقتصادی نیز اعتقاد دارد که «فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان به صادرات جدی نگاه نمی‌کنند و همین امر سبب شده که برای فروش محصولات خود تنها به دنبال خریداران داخلی و عرضه محصول در بازار داخلی باشند.»

او با بیان اینکه اتاق بازرگانی ایران می‌تواند سمت و سوی صادرات را مشخص کند و به تجار مشاوره‌هایی بدهد که برای صادرات برنامه‌ریزی کنند، یادآورشد: «در حال حاضر اتاق بازرگانی با تنش‌های متعددی روبه‌رو است و عملاً شاهد جناح بندی در این حوزه هستیم. امیدواریم با برگزاری انتخابات ریاست اتاق بازرگانی ایران (اول بهمن ماه سال‌جاری)، بخشی از مشکلات از بین برود و تجار در فضای دوستانه و بدون تنش نشست‌های تخصصی داشته باشند.»

سرشاریان اذعان داشت: «قبل از ماجرا‌های اخیر، اتاق بازرگانی و حضور رئیس غیرقانونی بر صندلی ریاست، اتاق بازرگانی ایران فعال بود و همواره با دعوت از سیاست‌گذاران به خصوص سازمان توسعه تجارت شرایطی را فراهم می‌کرد که فعالان اقتصادی از درخواست‌ها، مشکلات، چالش‌ها و توقعات خود صحبت کنند و در عین حال ما مشاوره‌های به سیاست‌گذاران می‌دادیم، اما چندماهی است که اعضای اتاق بازرگانی و فعالان اقتصادی از این شرایط دوره ماندند و تنها جلسات دورهمی برگزار می‌شود که از آن هیچ خروجی به دست نمی‌آید چرا که تصمیم گیران در آن حضور ندارند.»

او گفت: «بر اساس پیش‌بینی‌های که سازمان توسعه تجارت دارد تا پایان سال، تجارت کشورمان با اتحادیه اوراسیا به بیش از ۷ میلیارد دلار می‌رسد. از همین رو اگر اتاق بازرگانی فعال‌تر شود و مجلس شورای اسلامی موضوع تجارت آزاد را بررسی و نهایی کند، شاهد اتفاق‌های خوبی در حوزه تجارت خواهیم بود.»

چشم‌انداز ۳۰ میلیارد دلاری

میرهادی سیدی، مشاور امور بین‌الملل و توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت، معتقد است که با اجرای توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اوراسیا، حجم تجارت با این اتحادیه تا ۲۰ میلیارد دلار افزایش پیدا می‌کند. اما تصور و نگاه فعالان اقتصادی فراتر از این عدد است. آن‌ها می‌گویند از آنجا که روسیه با شدیدترین تحریم‌ها روبه‌رو است، تجارت آزاد کمک خواهد کرد که حجم صادرات ایران به این کشور پهناور افزایش قابل توجهی پیدا کند. از همین رو پیش‌بینی آن‌ها این است که در کوتاه مدت حجم تجارت ایران و اوراسیا به بیش از ۳۰ میلیارد دلار می‌رسد. قبل از توافقنامه تجارت ترجیحی، میزان تجارت ایران با اوراسیا ۲.۵ میلیارد دلار بود.

مشاور امور بین‌الملل و توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: «یک سال تا یک سال و نیم برای اجرایی شدن توافقنامه ایران و اوراسیا فرصت خوبی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان است که خود را برای حضور در بازار اوراسیا آماده کنند. صادرکنندگان ابتدا باید با بازاریابی و شناسایی بازار تولید‌های خود را با استاندارد‌های کشور‌های اوراسیا هماهنگ کنند، تا بتوانند در تجارت با این کشور‌ها موفق شوند. دولت نیز باید در این فرصت زیر ساخت‌های تجاری از نظر حمل و نقل، قوانین گمرکی و… را برای تسهیل روابط تجاری ایران و اوراسیا آماده و تسهیل کند.»

او درباره مشکلات انتقال پول تجار گفت: «با کمک بانک مرکزی پیمان‌های پولی روبل - ریال و خط ال سی بین بانک‌های ایران و بانک‌های روسیه راه‌اندازی شده، که این موضوع نیز می‌تواند به مراودات مالی تجار کمک کند. با افزایش تجارت و اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد مشکلات مراودات مالی کاهش بیشتری خواهد یافت.»
مشاور امور بین‌الملل و توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت درباره افزایش تجارت کشورمان با اوراسیا بعد از توافقنامه تجارت ترجیحی گفت: «در همان سال اول اجرای توافقتامه تجارت ترجیحی صادرات ایران و اوراسیا بیش از ۸۰ درصد افزایش داشت. این افزایش در سال‌ها بعد نیز ادامه داشت، به طوری که بعد از گذشت ۴ سال از اجرایی شدن توافقنامه تجارت ترجیحی انتظار می‌رود به بیش از ۷ میلیارد دلار برسد.»

توافقنامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا بعد از ۳۰ دور مذاکره در دی ماه امسال امضا شد. ۸۷ درصد کد‌های صادراتی و اقلام کالایی که بین دو طرف مبادله می‌شود، تحت پوشش توافقنامه قرار خواهد گرفت. با این موافقنامه محدودیت برای تجارت وجود ندارد و بیشتر اقلام صادراتی شامل کاهش تعرفه صفر می‌شود. قبل از توافق تجارت آزاد و در پی تلاش‌های ایران برای گسترش تجارت با سایر ملل و خلاصی از تنگنا‌های تحریم، ایران توانست قرارداد تجارت ترجیحی را با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را اجرایی کند.

شفاف‌سازی روند تجارت ایران و ۵ کشور

آخرین آمار‌ها نیز حکایت از آن دارد که از ابتدای سال‌جاری تا پایان آبان ماه پنج میلیون و ۱۶۸ هزار تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۳۴۴ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا تبادل شده که نسبت به مدت مشابه پارسال با رشد ۳۳.۵ درصدی در وزن و ۱۴ درصدی در ارزش همراه بوده است. از این میزان دو میلیون و ۷۷۸ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۷۴ میلیون دلار از ایران به کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا کالا صادر شده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۴۵ درصد در وزن و ۲۰ درصد در ارزش افزایش داشته است.

دو میلیون و ۳۹۰ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۲۷۰ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار نیز از این میزان تجارت مربوط به واردات ایران از کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که نسبت به هشت ماه سال گذشته با رشد ۲۲ درصدی در وزن و ۱۰ درصدی در ارزش همراه بوده است. به طور کلی نیز ایران در مورد چهار کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا یعنی ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان بیشتر در نقش صادرکننده به میدان می‌آید، اما و در مورد روسیه در کنار صادرات باید واردات هم داشته باشد. همچنین بیش از ۸۴ درصد وزن و ۷۱ درصد ارزش واردات ایران از اوراسیا و ۲۰ درصد وزن و ۳۹ درصد ارزش صادرات ایران به این اتحادیه، مربوط به محصولات کشاورزی، غذایی و دامی بود. در سال ۱۴۰۱ نیز نسبت به سال ۱۴۰۰ صادرات ایران به کشور‌های اوراسیا رشد ۲۸ درصدی داشته به طوری که از صادرات یک میلیارد و ۱۶۵ میلیون دلاری سال ۱۴۰۰ به صادرات یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلاری در سال ۱۴۰۱ رسیدیم.