زنده‌کردن کتاب با پاپ‌آپ

به گزارش مجله خبری نگار، چطور می‌توان یک کتاب خیره‌کننده طراحی‌کرد تا کوچک و بزرگ به خواندن و ورق‌زدن آن علاقه نشان‌دهند؟ جواب این سوال طراحی کتاب به شکل «پاپ‌آپ» است. این نوع طراحی چیزی بیشتر از تصویرسازی و طراحی بخش‌های مختلف است و در واقع شما با یک کاردستی مهندسی‌شده طرف‌هستید. طراح در این باره شکل‌ها و تصویر‌های مختلف کتاب را به شکل یک قصه می‌سازد. طوری که وقتی کتاب را باز می‌کنید تصاویر برش‌خورده از سطح کتاب به شکل برجسته درمی‌آیند و وقتی آن را می‌بندید در فضای قبلی خود قرارمی‌گیرند. در کارگاه امروز صحبت‌مان درباره پاپ‌آپ و مهندسی کاغذ است که می‌تواند در طراحی کتاب‌ها و بروشور‌ها یک برگ برنده برای جذب مخاطب باشد. در ایران پاپ‌آپ را به اسم کتاب‌های بازشو هم می‌شناسند.

مخاطب را گیر می‌اندازید

کتاب‌ها و بروشور‌های زیادی داریم که خوب طراحی‌شده‌اند، اما یک طرح خلاقانه مانند پاپ‌آپ است که می‌تواند آن در ذهن آدم‌ها ماندگار کند. اصطلاح پاپ آپ به‌طورکلی به هر طرح سه‌بعدی در کتاب گفته‌می‌شود که به آن جنبه‌ای متحرک و پویا می‌دهد و فراتر از متن با خواننده ارتباط برقرار می‌کند. طراحان پاپ‌آپ به چیزی بیشتر از آرایش بخش‌های مختلف فکرمی‌کنند. طرح آن‌ها باید بتواند اصل مطلب و احساسات کتاب را به مخاطب برساند. همین‌طور یکی از چالش‌های بزرگ آن‌ها ملاحظاتی است که باید برای پروژه‌های چاپی به آن فکرکنند، چون ممکن است طرح و ریزه‌کاری‌های آن در چاپ، خوب درنیاید. یکی از تکنیک‌های کارآمد در این مسیر استفاده از مهندسی کاغذ است که به وسیله آن می‌توان آثار کاغذی، پویانمایی و مدل‌های سه‌بعدی کاغذی، ساختن طرح و مدل‌های مورد علاقه و تقویت مهارت‌های طراحی را دنبال و تجربه‌کرد. مهندسی کاغذ اگر اصولی انجام‌شود می‌تواند مخاطب را گیربیندازد و آن را جذب کتاب یا محصول کاغذی کند. ساده‌تر این که شما با یک کاردستی مفهومی، حرف‌تان را به مخاطب می‌زنید.

فرق کتاب معمولی و بازشو چیست؟

کتاب‌های پاپ‌آپ ظاهر و شکل متفاوتی با کتاب‌های معمولی دارند. وقتی این کتاب‌ها را باز می‌کنید، تصاویر برش خورده از سطح کتاب به صورت برجسته بیرون می‌آیند و هنگامی که کتاب بسته می‌شود، دوباره در جای خود قرارمی‌گیرند. برای تصویرسازی کتاب‌های پاپ‌آپ تصاویر هر فریم باید براساس تصاویر سه‌بعدی، تصویرسازی‌شود و هر صفحه حداقل سه لایه کاغذ دارد: پس‌زمینه، پیش‌زمینه و شخصیت اصلی داستان یا کتاب. در زیر هر لایه ممکن است چیز‌های جدید و جالب اضافه‌شود که در این‌صورت تعداد لایه‌های کاغذ هم بیشتر می‌شود. امروزه کتاب‌های پاپ‌آپ در گروه کتاب‌های متحرک و اسباب‌بازی‌ها طبقه‌بندی می‌شوند و بیشتر در کتاب‌های کودک از آن‌ها استفاده‌می‌شود. اما در رده‌های سنی دیگر به عنوان کتاب‌های علمی و داستانی هم طراحی و باعث برانگیختن حس کنجکاوی مخاطب می‌شوند.

چرا پاپ‌آپ‌ها جذاب هستند؟

در کتاب و محصولات کاغذی پاپ‌آپ، چشم در خدمت جزئیات است و مغز هم درگیر تجسم سه‌بعدی مدل‌ها. خیلی‌ها فکرمی‌کنند این کتاب‌ها تنها برای کودکان چاپ‌می‌شود، ولی استفاده از این روش رده سنی خاصی ندارد. این کتاب‌ها در زمینه‌های نجوم، زیست‌شناسی، پزشکی، ادبیات و ... باعث هیجان‌زدگی مخاطب می‌شود و همین‌طور موضوع ارائه‌شده را برای‌شان ملموس‌تر و قابل‌درک‌تر می‌کند.

البته این کتاب‌ها در صنف کودک و نوجوان و کتاب‌های کمک‌آموزشی هم طرفداران زیادی دارد. در این روش هنرمند باید با هنر کاغذ و تا آشنا باشد و با برش‌ها، تا‌های مختلف و چسباندن تکه‌هایی به کاغذ، سطح آن را از حالت تخت به صورت برجسته دربیاورد. تصویر کتابی که در این مطلب می‌بینید یکی از کار‌های درخشان حمید رحمانیان است که در نیویورک زندگی می‌کند، ولی علاقه‌اش به ادبیات فارسی و شاهنامه فردوسی باعث شده همه کار‌های هنری او یک جور‌هایی به شاهنامه گره بخورد.

یکی از این کار‌ها کتاب بازشویی به نام «ضحاک: افسانه شاه ماردوش» است که به زبان‌های فرانسه و انگلیسی منتشر شده‌است. این اولین کتاب بازشو است که یک داستان کهن ایرانی را روایت‌می‌کند. نسخه‌ای از این کتاب به زبان ایتالیایی هم منتشر شده و طرفداران زیادی پیدا‌کرده است.

منبع: خراسان