برترین خبر‌های دنیای علم در ۲۰۲۳؛ از گرمایی که رکورد شکست تا دستاورد‌های جدید هوش مصنوعی

به گزارش مجله خبری نگار،از پایگاه اطلاع‌رسانی نیوساینتیست/ New Scientist، این نشریه در تبیین مهم‌ترین اخبار حوزه علم و فناوری ابتدا به موضوع دمای هوا در سال ۲۰۲۳ می‌پردازد و می‌نویسد: تعداد روز‌های گرم و دمای بالا در سال ۲۰۲۳ واقعا باعث تعجب است؛ با اینکه تا پایان ماه جاری و فرارسیدن سال ۲۰۲۴ و انتشار آمار و ارقام رسمی نمی‌توانیم با دقت در این مورد سخن بگوییم، سال جاری گرم‌ترین سال بود از وقتی که ثبت دما در زندگی بشر تبدیل شده است.

تغییر اقلیم و نشست کاپ ۲۸

متوسط دمای هوای جهان که تاکنون در دو متری بالای سطح زمین ثبت شده است، روز سوم ژوئیه (۱۲ تیر) به بالاترین حد رسید، اما این رکورد روز بعد یعنی چهارم ژوئیه (۱۳ تیر) شکسته شد و این روند تا ششم ژوئیه (۱۵ تیر) ادامه یافت. ساکنان زمین تا پایان ماه اوت (اواسط شهریور) سه ماه بسیار گرم را تجربه کردند و سپتامبر (شهریور/مهر) نیز گرم‌ترین سپتامبر برای ساکنان کره زمین شد. البته ماجرا به اینجا ختم نشد و محققان اعلام کردند، نوامبر (مهر/ آبان) گذشته گرم‌ترین ماه در ۱۲ ماه گذشته بر اساس آمار ثبت شده بوده است.

با وجود این رخدادها، مذاکرات در نشست تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (کاپ ۲۸) در دبی اینکه آیا کشور‌های جهان در نهایت اقدامی در برابر استفاده از سوخت‌های فسیلی می‌کنند یا خیر یکی از اختلافات کلیدی کشور‌ها بود و در بازه‌ای از زمان در روند جلسه اختلال ایجاد کرد. کشور‌های شرکت‌کننده در نهایت توافق کردند دوره گذار از سوخت‌های فسیلی را آغاز کنند که اولین بار بود در یک نشست تغییر اقلیم سازمان ملل متحد مطرح می‌شود، اما هنوز سوالات زیادی در مورد معنای عملی این سیاست و اجرای آن وجود دارد.

دارویی برای لاغری

تقاضا برای داروی کاهش وزن ویگووی/ Wegovy در سال جاری از تقاضا برای همه دارو‌ها در تاریخ فراتر رفت. این دارو که برای کاهش وزن بسیار کارامد بوده است، آزمایش‌های بالینی آن نشان می‌دهد می‌تواند خطر حمله قلبی یا سکته قلبی را از بین ببرد و به درمان اعتیاد نیز کمک کند. با وجود اینکه برخی مباحث اخلاقی را در مورد لاغری سریع ناشی از مصرف این دارو مطرح می‌کنند و مساله کمبود دارو و دشواری در دستری به آن وجود دارد، روشن است که انقلابی در سیستم بهداشت و درمان به وجود آمده است.

هوش مصنوعی

نشریه نیو ساینتیست حدودا ۱۵۰ مقاله و مطلب در مورد هوش مصنوعی طی سال گذشته منتشر کرده است. شرکت‌های فناورانه در حال رقابت فشرده در این زمینه بودند؛ شرکت اپن‌ای آی/ OpenAI که توانست مدل زبانی گسترده چت جی‌پی‌تی ۴ را در سطح عملکرد بشری ارتقا دده و عرضه کند تا شرکت گوگل که مدعی شد مدل زبانی و چندوجهی جیمنی/Gemini این شرکت بهتر است. همجنین نگرانی‌هایی در مورد ظهور اطلاعات نادرست ناشی از هوش مصنوعی بود از تصویر پاپ رهبر مسیحیان کاتولیک جهان که ژاکتی از جنس پافر پوشیده بود تا خطر غرض‌ورزی‌های پیاپی و همزمان تلاش‌ها برای شناسایی متون تولید شده توسط هوش مصنوعی.

هوش مصنوعی همچنین موضوع گفتگو‌های مقامات سیاسی و تجاری هم بود و به موضوعی حساس در اعتصاب نویسندگان و هنرپیشه‌های هالیوود نیز تبدیل شد. در حالیکه رهبران، محققان و تجار در ماه نوامبر در لندن گرد آمدند تا بیانیه‌ای در مورد خطر‌های هوش مصنوعی به عنوان یک فناری جدید را اعلام و امضا کنند، در واقع هوش مصنوعی به یکی از جریان‌های اصلی خبری تبدیل شد.

فضا

بزرگ‌ترین ماموریت فضایی سال یکی از ارزان‌ترین ماموریت‌ها هم بود و پروژه نسبتا ارزان هند برای فرود آمدن بر فضا با فضاپیمای چاندریان ۳ حدود ۶۰ میلیون پوند هزینه داشت. موفقیت هند باعث شد این کشور، چهارمین کشوری باشد که بعد از آمریکا، اتحادیه جماهیر شوروی سابق و چین فضاپیمایی با سلامت روی کره ماه فرود می‌آورد. این موفقیت تنها چند روز بعد از آن به وقوع پیوست که روسیه نیز کاوشگر "لونا۲۵" را به ماه فرستاد.

تلسکوپ جیمز وب هم که به دسامبر ۲۰۲۱ (اذر/ دی ۱۴۰۰) به فضا پرتاب شد در حوزه نجوم در حال دُر فشانی بود و با ارسال تصاویری بکر و زیبا دانش بشریت را در مورد جهان گسترش داد؛ از سریع‌ترین کهکشان توسعه یافته تا دورترین چاله سیاه با تصاویر جیمز وب قابل مشاهده شد.