به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: گزیده آمارهای اقتصادی بانک مرکزی که در روزهای گذشته منتشر شد، اگر چه نشان میداد «رشد» نقدینگی همچنان رو به آرامتر شدن است، اما حاکی از آن بود که پایه پولی یا همان چیزی که به اصطلاح به آن چاپ پول پرقدرت توسط بانک مرکزی گفته میشود، به روند صعودی خود همچنان ادامه داده و به رشد ۴۲.۴ درصد رسیده است. بانک مرکزی در توضیحاتی اعلام کرد که با افزایش سپرده قانونی بانکهای ناتراز، جلوی تاثیر افزایش پایه پولی بر رشد نقدینگی و در نتیجه تورم از محل استقراض بانکهای ناتراز را گرفته، اما پررنگ بودن یک جزء از پایه پولی یعنی بدهی بانکها به بانک مرکزی، موضوعی است که اثرات منفی آن همچنان میتواند برای اقتصاد مطرح باشد. به خصوص که در این باره، گزارشهای موردی از بانکها نشان میدهد که بانک آینده به تنهایی سهمی ۲۵ درصدی در رشد پایه پولی داشته است. این یعنی فرصت اثرگذاری این منابع در مسیر بهبود اقتصاد از اقتصاد ایران سلب و صرف بقای این بانک شده است. با همه این اوصاف، دیروز بانک مرکزی در گزارشی جدیدتر زوایای تازهای از رشد پایه پولی با محوریت بدهی بانکها به بانک مرکزی را بیان کرد. این گزارش در مجموع ۳ متهم اصلی را برای رشد بدهی بانکها و در نتیجه پایه پولی معرفی کرده است.
تازهترین آمارهای بانک مرکزی از وضعیت متغیرهای پولی، یک نکته مهم را آشکار ساخت و آن این که به رغم افت رشد نقدینگی تا حدود هدف گذاری شده برای سال قبل یعنی ۳۰ درصد، رشد پایه پولی همچنان به مسیر صعودی خود ادامه داده و به قله جدید ۴۲.۴ درصد در پایان سال گذشته رسیده است. این آمار رشد نقدینگی نشان میدهد که تا حدی باید از نظر تورم زایی پایه پولی بر تورم آسوده خاطر بود، اما همچنان یک سوال مهم پیش روی رشد بالای پایه پولی قرار دارد. چرا که خطر تاثیرگذاری این عامل بر رشد نقدینگی و سپس تورم وجود دارد.
بانک مرکزی اگر چه پیشتر در گزارش مروری بر تحولات پولی، دلیل این موضوع را اجمالاً افزایش نسبت سپرده قانونی بانکها نزد بانک مرکزی (با هدف سیاست کنترل ترازنامه بانکها و جریمه بانکهای متخلف) و نیز رو آوردن برخی بانکها (به خصوص بانکهای ناتراز) به استقراض از بانک مرکزی اعلام کرد و از این رو آن را فاقد اثر فزاینده بر رشد نقدینگی دانست، اما همزمان با تداوم ابهامات، دیروز گزارشی مبسوط را منتشر کرد و در آن ۳ دلیل را برای رشد پایه پولی، با محوریت افزایش بدهی بانکها به بانک مرکزی برشمرد.
پایه پولی همان پول پرقدرت صادرشده از سوی بانک مرکزی برای گردش در اقتصاد است و این پول که در سیستم بانکی با ضریب چند برابر تبدیل به نقدینگی میشود، شامل اجزایی از جمله بدهی بانکها به بانک مرکزی است.
دادههای اخیر بانک مرکزی نشان میدهد که این جزء از پایه پولی رشد ۱۶۷.۴ درصدی در سال گذشته داشته و به عبارت دیگر بیش از دو و نیم برابر شده است. از منظری دیگر ملاحظه میشود که این جزء به تنهایی بار رشد ۴۰.۵ درصد از مجموع رشد ۴۲.۴ درصدی پایه پولی در سال گذشته را به دوش کشیده است!