آیا استفاده از رنگ‌های خوراکی برای سلامتی انسان خطرناک است؟

به گزارش مجله خبری نگار،اگرچه ممکن است کاملاً واضح باشد که یک بطری سس کچاپ سبز (که ماندگاری کوتاهی دارد) حاوی رنگ مصنوعی است، اما احتمالا بیشتر مردم از دانستن اینکه رنگ زرد کره نیز کاملاً طبیعی نیست، تعجب می‌کنند.

رنگ‌های خوراکی مصنوعی در بسیاری از چیز‌هایی که می‌خوریم یا می‌نوشیم وجود دارند؛ چیز‌هایی که ممکن است فکرشان را هم نکنید! از این گذشته، افزودنی‌های رنگی مورد استفاده در این محصولات توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأیید شده است و بنابراین به طور کلی برای مصرف بی خطر در نظر گرفته می‌شود. ۹ مورد از افزودنی‌های رنگی متعددی که توسط FDA در مواد غذایی ما مجاز دانسته شده است، رنگ‌های مصنوعی هستند.

اگرچه تعدادی از تولیدکنندگان معروف مواد غذایی و نوشیدنی‌ها (از جمله مارس، جنرال میلز و کلوگ) چندین سال قبل متعهد شدند که رنگ‌های مصنوعی را از محصولات خود حذف کنند، اما هیچ کدام به این هدف نرسیدند. استفاده از رنگ‌های خوراکی مصنوعی به ویژه در محصولاتی که برای کودکان به بازار عرضه می‌شوند رایج است. یک مطالعه نشان داد که ۴۳ درصد از بیش از ۳۵۰ اقلام فروشگاه مواد غذایی حاوی رنگ‌های مصنوعی هستند؛ از جمله تقریبا تمام آب نبات‌ها (۹۶٫۳ درصد) و تنقلات با طعم میوه (۹۴ درصد)، و اکثر نوشیدنی‌ها (۸۹٫۷ درصد).

اما سر و صدای گروه‌های ذی نفعی که خواستار حذف رنگ‌های مصنوعی از غذا‌ها هستند، اخیراً بلندتر شده است. آن‌ها به نگرانی‌های بسیار قابل توجهی در مورد طیف گسترده‌ای از خطرات بالقوه سلامتی مانند واکنش‌های آلرژیک، سرطان و مشکلات عصبی اشاره می‌کنند. چندی پیش، گروه ذی نفع Consumer Reports به دلیل نگرانی در مورد خطرات احتمالی سرطان مرتبط با رنگ خوراکی، خواستار حذف رنگ قرمز شماره ۳ از خوراکی‌های Peeps marshmallow شد.

آیا رنگ‌های مصنوعی واقعا برای سلامت انسان مضر هستند؟ در زیر به ارائه تمام اطلاعات موجود پیرامون این موضوع می‌پردازیم.

ادعا‌های موجود در مورد رنگ‌های خوراکی مصنوعی  

با توجه به FDA، رنگ‌های مصنوعی از دهه ۱۸۰۰ در مواد غذایی ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفته‌اند و کره و پنیر اولین خوراکی‌هایی بودند که مجاز به استفاده از رنگ‌های خوراکی شدند. اصطلاح رنگ مصنوعی به مواد شیمیایی مصنوعی بر پایه نفت اشاره دارد که در طبیعت وجود ندارند. این‌ها ممکن است بر روی برچسب مواد غذایی با رنگ و شماره خاص، به عنوان مثال زرد شماره ۶ یا گاهی اوقات با عبارت «دریاچه» مانند دریاچه آبی ۱ فهرست شوند.

شش رنگ خوراکی مصنوعی که امروزه هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند (آبی شماره ۱، آبی شماره ۲، سبز شماره ۳، قرمز شماره ۳، زرد شماره ۵ و زرد شماره ۶) نزدیک به یک قرن است که برای استفاده در محصولات غذایی تأیید شده‌اند. بیشتر توجه فعلی مراکز حامی مصرف کنندگان بر روی قرمز شماره ۳ متمرکز است که به نام‌های FD&C و اریتروزین نیز شناخته می‌شود. به گفته کارگروه محیط زیست، نزدیک به ۳۰۰۰ محصول غذایی که در حال حاضر در ایالات متحده فروخته می‌شوند، حاوی این رنگ هستند از جمله طیف گسترده‌ای از میوه‌های بسته بندی شده، سس‌ها، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌ها و غذا‌های آماده.

در سال ۱۹۹۰، FDA استفاده از رنگ قرمز ۳ را در لوازم آرایشی و دارو‌های موضعی به دلیل نگرانی از اینکه این رنگ باعث ایجاد سرطان در موش‌های آزمایشگاهی می‌شود، ممنوع کرد.

اما این ممنوعیت در مورد اکثر غذا‌ها از جمله آب نبات و شیرینی‌ها که هنوز هم می‌توانند حاوی رنگ قرمز ۳ باشند، اعمال نمی‌شود. مایکل هانسن PhD و دانشمند ارشد در گروه Consumer Reports، می‌گوید: این ممنوعیت باید در مورد مواد غذایی نیز اعمال می‌شد. دکتر هانسن می‌گوید: «قانون می‌گوید که اگر ثابت شود که یک افزودنی غذایی یا افزودنی رنگی باعث ایجاد سرطان در حیوانات یا انسان‌ها می‌شود، نباید اجازه استفاده از آن در مواد غذایی داده شود.»

هنسن به اصلاحیه‌های افزودنی رنگ در سال ۱۹۶۰ اشاره می‌کند؛ قانونی که به FDA اجازه می‌دهد رنگ‌های غذایی را کنترل کند و الزام می‌کند که فقط رنگ‌هایی که «مناسب و ایمن» در نظر گرفته می‌شوند در غذاها، داروها، لوازم آرایشی و تجهیزات پزشکی استفاده شوند. این اصلاحیه پس از حادثه‌ای در دهه ۱۹۵۰ تصویب شد که در آن کودکان پس از خوردن آب نبات هالووین حاوی رنگ نارنجی بیمار شدند. طبق این قانون، FDA می‌تواند استفاده از رنگ‌هایی که خطر احتمالی برای مصرف‌کنندگان دارند (از جمله محصولات مرتبط با سرطان در حیوانات یا انسان‌ها) را ممنوع کند، اما رنگ‌های غذایی که قبلاً در بازار وجود داشتند، مجاز به استفاده باقی می‌مانند، مگر آنکه کنترل کنندگان به شواهد روشنی مبنی بر آسیب و صدمات سلامتی دست پیدا کنند.

اما نظارت کنندگان اروپایی، رویکرد متفاوتی را اتخاذ کرده‌اند و رنگ‌های غذایی مصنوعی موجود در بازار را مجدداً ارزیابی می‌کنند تا ایمنی آن‌ها را تأیید نمایند و اگر مطالعات جدید نشان دهد که این رنگ‌ها می‌توانند به سلامت انسان آسیب برسانند، این رنگ‌ها را در غذا‌ها ممنوع می‌کنند. ۳ رنگی که در ایالات متحده مجاز دانسته شده‌اند، به دلیل احتمال ایجاد مشکلات رفتاری و عصبی در کودکان در اروپا دارای برچسب ها‌ی هشدار دهنده هستند: قرمز شماره ۴۰، زرد شماره ۵ و زرد شماره ۶.

دکتر توماس گالیگان، principal scientist افزودنی‌های غذایی و مکمل‌ها در مرکز علوم در منافع عمومی (CSPI)، یکی از گروه‌هایی که مسئول ممنوعیت استفاده از این رنگ‌ها در مواد غذایی هستند، می‌گوید: «افزایش اخیر در توجه و اعتراض احتمالاً نتیجه ناامیدی فزاینده و یکسان در میان مصرف‌کنندگان و گروه‌های ذی نفع در مورد شکست مداوم و مکرر FDA در محافظت از ما در برابر مواد شیمیایی مضر در غذاهایمان است.»

قانون گذاران کالیفرنیا در حال بررسی قانونی برای ممنوعیت چندین ماده شیمیایی و رنگ‌های مصنوعی در مواد غذایی هستند. به طور جداگانه، CSPI در اواخر سال گذشته از قانونگذاران کالیفرنیا خواست تا به دلیل نگرانی در مورد مشکلات عصبی و رفتاری در کودکان، برچسب‌های هشدار دهنده را به غذا‌های حاوی رنگ‌های مصنوعی اضافه کنند.

تحقیقات علمی در مورد رنگ‌های غذایی مصنوعی 

قرمز آلورا (قرمز ۴۰) و تارتازین (زرد ۵) می‌توانند باعث آسیب DNA در سلول‌های روده بزرگ شوند

بخشی از مناقشات ادامه دار در مورد رنگ‌های غذایی مصنوعی مربوط به این واقعیت است که تحقیقات انجام شده در مورد اثرات این رنگ‌ها بر سلامت انسان محدود است. بسیاری از مطالعات حداقل ۱۰ سال قدمت دارند و بر روی حیوانات (در یک مورد، مگس‌ها) انجام شده است. در حالی که هیچ شواهد قطعی مبنی بر اینکه رنگ‌های غذایی باعث ایجاد سرطان می‌شوند وجود ندارد، یک بررسی نشان داد که «همه ۹ رنگ مورد تأیید فعلی ایالات متحده نگرانی‌های سلامتی را در درجات مختلف ایجاد می‌کنند.» این بررسی ادامه می‌دهد که قرمز ۳ باعث سرطان در حیوانات می‌شود و قرمز ۴۰، زرد ۵ و زرد ۶ آلوده به بنزیدین یا سایر مواد سرطان‌زا هستند.

دکتر لورن جی هافست، مدیر مرکز تحقیقات سرطان روده بزرگ در دانشگاه کارولینای جنوبی در کلمبیا، اثرات رنگ‌های مصنوعی غذایی بر رشد سرطان روده بزرگ را مطالعه کرده و نوشته است که داده‌های منتشر نشده از تیم او نشان می‌دهد قرمز آلورا (قرمز ۴۰) و تارتازین (زرد ۵) می‌توانند باعث آسیب DNA در سلول‌های روده بزرگ شوند. این تحقیق فقط بر روی سلول‌های پتری دیش (ظرفی شبیه بشقاب از جنس شیشه یا پلاستیک که زیست شناسان از آن برای کشت سلول استفاده می‌کنند) انجام شده است و لازم است تحقیق به طور مستقیم روی انسان‌ها انجام شود.

مروری بر چند مطالعه در مورد رنگ‌های آبی که در نوامبر ۲۰۲۱ در Advances in Nutrition منتشر شد، بیان کرد: «مشخص شده که در طول ۱۰۰ سال گذشته، رنگ‌های غذایی بیش از هر دسته دیگر از افزودنی‌های غذایی تهدیدی برای سلامتی به شمار می‌روند.» در حالی که دو مطالعه انجام شده روی موش‌ها که در این بررسی گنجانده شد، نشان داد که آبی شماره ۲ سرطان زا نیست، اما نویسندگان به «افزایش آماری قابل توجه در دو نوع تومور» اشاره کردند.

علاوه بر سرطان، یکی دیگر از نگرانی‌های گسترده در مورد رنگ‌های غذایی، پتانسیل آن‌ها برای ایجاد بیش فعالی یا سایر مسائل رفتاری یا عصبی در کودکان است. گزارشی که در آوریل ۲۰۲۱ توسط ایالت کالیفرنیا با همکاری دانشگاه کالیفرنیا (UC) در برکلی و UC Davis منتشر شد، ارتباط بین مصرف رنگ‌های غذایی مصنوعی و «پیامد‌های عصبی رفتاری نامطلوب در برخی از کودکان» را تأیید کرد و همچنین نشان داد که تمام سطوح مصرف روزانه قابل قبول FDA برای رنگ‌های غذایی مصنوعی بر اساس مطالعات ۳۵ تا ۷۰ ساله است.

این یکی دیگر از بخش‌های کلیدی بحث بر سر رنگ‌های مصنوعی است: دانستن اینکه دقیقا چه مقدار رنگ مصنوعی در رژیم غذایی شما وجود دارد، واقعا دشوار است. یک بررسی تحقیقاتی منتشر شده در می ۲۰۱۹ در Foods بیان کرد که «مصرف مزمن و بالا این مواد افزودنی در تمام طول زندگی توصیه نمی‌شود»، با این حال هیچ دستورالعملی برای تعیین کمیت «مصرف مزمن بالا» وجود ندارد، و مقادیر استفاده شده توسط تولید کنندگان معمولاً روی برچسب محصول ذکر نمی‌شود. تحقیقات منتشر شده در شماره ژوئن ۲۰۱۷ مواد افزودنی و آلاینده‌های غذایی به این نتیجه رسید که میانگین مصرف رنگ‌های خوراکی مصنوعی، حتی توسط مصرف‌کنندگانی که بیشترین مقدار را در رژیم غذایی خود داشتند، هنوز بسیار کمتر از میزان مصرف روزانه قابل قبول است.

رنگ‌های مصنوعی غذایی با تعداد کمی از بیماری‌های دیگر از جمله آلرژی و آسم مرتبط هستند. اخیراً یک مطالعه روی موش‌ها، قرمز شماره ۴۰ را با بیماری التهابی روده مرتبط دانست.

با این اوصاف، آیا باید از غذا‌های دارای رنگ مصنوعی اجتناب کنید؟ 

در حالی که شواهد محکم اندکی وجود دارد که به طور قطعی مصرف رنگ‌های غذایی مصنوعی را با اثرات منفی سلامتی در انسان مرتبط می‌داند، اما احتیاط شرط عقل است؛ به ویژه برای جمعیت‌های آسیب پذیر مانند کودکان و زنان باردار.

انجمن بین المللی تولید کنندگان رنگ از استفاده از رنگ‌های مصنوعی دفاع می‌کند. این گروه صنعتی در وب سایت خود می‌گوید: «همه افزودنی‌های رنگی مجاز برای استفاده در ایالات متحده و اتحادیه اروپا به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این بدان معناست که می‌توانیم مطمئن باشیم رنگ‌هایی که در مصارف مورد نظر به کار می‌روند، برای مصرف‌کننده ایمن هستند.»

در مورد بحث مسائل رفتاری کودکان و ریسک بالقوه رنگ‌های غذایی مصنوعی در این رابطه، بیانیه FDA این است: «مجموع شواهد علمی نشان می‌دهد که مصرف مواد غذایی حاوی افزودنی‌های رنگی روی اکثر کودکان هیچ اثر نامطلوبی ندارند.»

در حالی که FDA هیچ گونه توصیه‌ای مبنی بر محدود کردن مواجهه کودکان با رنگ‌های غذایی ارائه نداده است، وب سایت آن خاطر نشان می‌کند افرادی که می‌خواهند از این مواد شیمیایی در غذای خود اجتناب کنند، می‌توانند برچسب‌های مواد غذایی را به دقت بررسی کنند و در صورت وجود رنگ خوراکی در لیست مواد تشکیل دهنده، آن محصول را خریداری نکنند.

سخن پایانی در مورد رنگ‌های خوراکی مصنوعی  

افزودنی‌های رنگی فقط برای افزایش رنگ طبیعی غذا‌ها و جذاب‌تر کردن آن‌ها از نظر بصری به کار می‌روند

به دلیل کمبود تحقیقات هنوز مشخص نیست که آیا رنگ‌های مصنوعی بر سلامت انسان بالغ تأثیر منفی می‌گذارد یا نه و این تأثیر تا چه حدی می‌تواند باشد. با این حال، رنگ‌های غذایی مصنوعی چیزی را که واقعاً به آن نیاز داریم به رژیم غذایی ما اضافه نمی‌کند. همانطور که FDA اشاره می‌کند، افزودنی‌های رنگی فقط برای افزایش رنگ طبیعی غذا‌ها و جذاب‌تر کردن آن‌ها از نظر بصری به کار می‌روند.

دکتر گالیگان می‌گوید: «این رنگ‌ها ارزش غذایی ندارند و فقط برای جذاب‌تر کردن غذا‌ها استفاده می‌شوند تا آن‌ها را خریداری کنید.»

گالیکان می‌افزاید اجتناب کامل از رنگ‌های مصنوعی خوراکی دشوار است، زیرا هنوز در بسیاری از محصولات وجود دارند (حتی آن‌هایی که فکرش را نمی‌کنید، مانند پنیر)، و شناسایی آن‌ها صرفا با چک کرن دقیق برچسب‌های محصولات در فروشگاه مواد غذایی و بررسی غذا‌های با رنگ روشن در رستوران‌ها، نانوایی‌ها و هر جای دیگری که غذا می‌خورید، امکان پذیر نیست. گالیگان می‌گوید: «زمانی که در رستوران‌هایی غذا می‌خورید که اطلاعات مواد تشکیل دهنده غذا‌های ان‌ها درج نشده یا در دسترس نیست، ممکن است هیچ راهی برای دانستن اینکه کدام غذا‌ها حاوی رنگ‌های مصنوعی هستند، وجود نداشته باشد.»

با این حال، کاری که می‌توانید انجام دهید آن است که به دنبال محصولات ارگانیک باشید، زیرا این گواهی از USDA به معنای آن است که غذا‌ها نمی‌توانند حاوی رنگ‌های ساخته شده از مواد شیمیایی باشند. غذا‌های ارگانیک تأیید شده می‌توانند از رنگ‌های ساخته شده از چیز‌هایی مانند هویج یا چغندر استفاده کنند تا رنگ جذاب‌تری به غذا‌ها نسبت به حالت عادی خود بدهند.

توصیه هانسن آن است که بر اجتناب از رنگ قرمز شماره ۳ تمرکز کنید، زیرا این رنگ، واضح‌ترین ریسک سلامتی را برای افراد دارد و همچنین تمام تلاش خود را برای محدود کردن میزان قرارگیری کودکان‌تان در معرض رنگ‌های غذایی مصنوعی به کار ببرید.

او می‌گوید: «با توجه به سطح خطر (به ویژه برای کودکان) مردم باید مصرف این غذا‌ها را محدود کنند یا به دنبال غذا‌های دیگری باشند که حاوی رنگ‌های خوراکی مصنوعی نیستند.» 

منبع:مانکن