سپر دولت دربرابر بحران جهانی غذا

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: قیمت جهانی گندم و سایر محصولات اساسی در یک سال گذشته مرتب در حال افزایش بوده است و کارشناسان فائو هشدار داده‌اند که دوران غذای ارزان به سر آمده و کشور‌ها باید خود را برای خرید غذای گران آماده کنند. بر اساس اعلام این سازمان، عواملی که قیمت گندم و اصولاً مواد غذایی مصرفی مردم را افزایش داده اند شامل تغییرات آب و هوایی، گرم شدن کره زمین، شیوع کرونا، محدود بودن منابع آب و خاک برای کشاورزی در جهان و بروز جنگ روسیه و اوکراین در ماه‌های اخیر است. قیمت جهانی مواد غذایی پس از افزایش ۳۰ درصدی در سال گذشته میلادی، اکنون به بالاترین سطح در یک دهه گذشته رسیده است. ارقام فائو نشان دهنده افزایش هزینه غلات و روغن‌های گیاهی در سراسر جهان است.

قیمت جهانی غلات در یک سال اخیر و در مقایسه با سال گذشته بیش از ۲۲ درصد افزایش یافته است و بالا رفتن قیمت گندم یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت موادغذایی عنوان می‌شود. برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد اعلام کرد، تعداد افرادی که با ناامنی غذایی حاد مواجه هستند به بالاترین حد خود یعنی ۱۹۳ میلیون در سال ۲۰۲۱ رسیده است. تحلیلگران معتقدند تغییر اقلیم و هوای خشک یا گرم غیرعادی باعث نگرانی در مورد محصولات در کشور‌ها شده است.

آتش جنگ اوکراین و روسیه بر قیمت جهانی گندم

اوکراین و روسیه بیش از ۳۰ درصد غلات دنیا را تأمین می‌کنند و جنگ اخیر بین این دو کشور قیمت گندم و سایر کالا‌های اساسی را بیش از صد درصد افزایش داده است. این در حالی است که قیمت گندم به دلیل نگرانی‌های فزاینده از کمبود این محصول استراتژیک جهانی به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۰۸ رسیده است، زیرا جنگ روسیه و اوکراین بیش از ۲۵ درصد از صادرات این کالای اساسی و مورد نیاز مصرف جهانی را کاهش داده است.

با آغاز درگیری بین روسیه و اوکراین به عنوان بزرگ‌ترین صادرکنندگان گندم دنیا قیمت این محصول رو به افزایش گذاشت به طوری که در فوریه ۲۰۲۲ و قبل از شروع جنگ اوکراین، قیمت گندم ۲۸۷ دلار در هر تن بود، اما پس از آغاز جنگ به نرخ بیش از ۴۰۰ دلار رسید و حالا این محصول اساسی در مردادماه به قیمت ۷۸۲ دلار به فروش می‌رود.

بر اساس گزارش فائو، در سال ٢٠٢٠ میلادی روسیه ٨٦ میلیون تن از غلات پرمصرف جهان را تولید کرد. این کشور در سال ٢٠٢١ درآمد‌های بی‌سابقه‌ای از صادرات موادغذایی به دست آورد و برای دومین سال متوالی وضعیت جدید خود را به عنوان فروشنده برتر محصولات کشاورزی حفظ کرد.

اوکراین نیز بزرگ‌ترین صادرکننده روغن آفتابگردان در جهان است، اما با شروع جنگ چرخه عرضه این کالا در بازار‌های جهانی مختل شد و با تداوم این روند قیمت کالا‌های جایگزین هم بالا رفت. اوکراین همچنین یکی از تولیدکنندگان بزرگ ذرت و گندم بود که قیمت آن‌ها بعد از جنگ بشدت بالا رفته است.

توافق برای از سرگیری صادرات غلات توسط اوکراین و روسیه

توافق بازگشایی بنادر اوکراین به منظور صادرات غلات با میانجیگری سازمان ملل و ترکیه میان روسیه و اوکراین در شهر استانبول امضا شد و این مسأله امیدواری‌ها را برای کاستن از بحران جهانی غذا ناشی از حمله روسیه به اوکراین افزایش داده است.

پس از اینکه روسیه و اوکراین به توافق رسیدند صادرات غلات را از طریق دریای سیاه ادامه دهند، قیمت گندم در بازار‌های جهانی ۴۷ دلار کاهش یافت. این در شرایطی است که افزایش شدید قیمت گندم در بازار‌های جهانی زنگ هشداری به دولت‌ها داد تا بیشتر به تولید محصولات استراتژیک از جمله گندم توجه کنند.

تصمیم دولت در ایجاد امنیت غذایی

در شرایط فعلی سیاست کشور‌ها بر این است که صادرات محصولات اساسی خود از جمله گندم را محدودتر کنند. کشور ما هم با توجه به شرایط بغرنج جهانی در بخش تولید محصولات غذایی و گرانی محصولات استراتژیک غذایی، در ابتدای امسال با تعیین نرخ قابل قبول ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان در هر کیلو برای خرید تضمینی گندم، جلوی قاچاق این محصول راهبردی را گرفت تا به این واسطه گندم تولید داخل به علت تعیین قیمت‌های خرید تضمینی پایین در دولت قبل که از طریق دلالان و واسطه گران به طور غیرقانونی به خارج از مرز‌ها منتقل می‌شد، گرفته شود.

آخرین گزارش فائو به عنوان معتبرترین سازمان بین‌المللی در زمینه تجارت موادغذایی، بیانگر اوضاع ملتهب قیمت‌های جهانی است؛ بنابراین تولید محصولات استراتژیک غذایی در داخل کشور و رسیدن به جایگاه خودکفایی در تولید گندم به عنوان قوت غالب مردم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود و دولت هم هوشمندانه به این مسأله ورود و بستر‌های رسیدن به این هدف را فراهم کرده است.

دولت در ابتدای سال با افزایش بیش از دو برابری نرخ خرید تضمینی گندم، انگیزه و تشویق گندمکاران را در تحویل محصول به دولت بالا برد به طوری که تا به الان خرید تضمینی گندم کشور از مرز ۶ میلیون تن گذشته است و با تداوم خرید تضمینی این امیدواری وجود دارد که تا هفت میلیون تن درسال جاری بالا برود.

ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی هم به تازگی با اعلام ادامه حمایت‌های دولت و اجرای طرح ملی کشت قراردادی، اظهار امیدواری کرده است که کشور در سال آینده با تولید ۹ میلیون تن گندم به مرز خودکفایی برسد.

با افزایش قیمت‌های جهانی در سال جاری همه کشور‌ها در حال افزایش سطح ذخایر کالا‌های اساسی خود هستند که بر این اساس پشتیبانی از تأمین کنندگان می‌تواند امنیت غذایی کشور را فراهم کند.