به گزارش مجله خبری نگار،این قطعه در سیستم جرقه زنی خودرو نقش تقسیم کنندهی جریان برق میان شمعهای موتور اتومبیل را بر عهده دارد. با معیوب شدن دلکو، میزان مصرف سوخت افزایش پیدا میکند و موتور خودرو نیز قابلیت کارکرد را از دست میدهد.
دلکو قطعهی مکانیکی در سیستم موتورهای احتراق داخلی است که موظف به نظم دهی در ترتیب سیستم احتراق به وسیلهی انتقال جریان مدار الکتریکی فشار بالا از کوئل به شمع میباشد.
دلکو در سال ۱۹۱۰ میلادی به وسیلهی مخترعی آمریکایی به نام چارلز کترینگ، ساخته شد. سپس برای نخستین بار بر روی خودروهای کادیلاک ایالت متحدهی آمریکا تعبیه شد.
نخستین شرکت تولید کنندهی دلکو " Dayton Engineering Laboratories Co" نام دارد. بدین جهت عنوان این قطعهی تقسیم کننده نیز برگرفته از حروف اول کلمات نام شرکت به اختصار "DELCO" میباشد.
دلکو با دو کارکرد اساسی در خودرو تعبیه میشود. وظیفهی اصلی دلکو کمک به کوئل در راستای ایجاد جریان برق قوی است. کارکرد دوم دلکو نیز به تقسیم برق ایجاد شده در کوئل به سیلندر خودرو در راستای جرقه زدن اختصاص دارد.
در ساختار سازندهی موتورهای چهار زمانه با هر دور میل لنگ و تبدیل حرکت خطی پیستون به حرکت دورانی، یک مرتبه میل سوپاپ و دلکو به گردش در میآیند.
با پیشرفت جوامع بشریت به موجب معایب متعدد دلکو، انژکتور قطعهی دلکو حذف شد. سپس به جای دلکو، یک حسّگر یا سنسور میل لنگ و میل سوپاپ تعبیه شد که موظف به انتقال اطلاعات مربوط به وضعیت دقیق پیستون به "ECU" میباشد.
به عبارتی دیگر دلکو در سیستم جرقه زنی خودروهای کاربراتوری مورد استفاده قرار میگیرد. این در حالی است که در خودروهای انژکتوری سنسور انتقال دهندهی اطلاعات ما به ازاء دلکو تعبیه میگردد.
اصلیترین و سازندهترین قطعه در ساختار دلکو، چکش برق نام دارد. چکش برق روند قطع و وصل سازی پلاتینهای دلکو را تکمیل میسازد. این قطعه به عنوان یک پل ارتباطی جریان الکتریکی ورودی از کوئل را به وسیلهی قطع و وصل سازی پلاتین، در زمانهای مشخص، برق را به شمع منتقل میسازد.
چکش برقی در قسمت بالایی دلکو، بر روی میل دلکو تعبیه میشود که با حرکت چرخشی دایرهای وار سبب برقراری جریان الکتریکی میگردد.
یکی دیگر از قطعات اساسی دلکو، درب آن است. درب دلکو موظف به پوشش دهی میان اجزای داخلی دلکو است که به صورت عایق طراحی میگردد.
در قسمت مرکزی درب یک ترمینال تعبیه میشود که متصل به وایر خروجی کوئل است. در واقع به وسیلهی ترمینال مرکزی در وسط درب، جریان برق به دلکو راه پیدا میکند.
در حوزهی ترمینال مرکزی، تعدادی ترمینال قرار دارد که به وسیلهی اتصال به وایر شمع، روند خروجی برق دلکو را تکمیل میکنند.
• پلاتین
• خازن
• وزنه
• فنر وزنه
• بدنه
• میل دلکو
• فنر و زغال
• سیم خازن
• صفحه ثابت دلکو
• دستگاه خلائی
• صفحه دلکو
• بادامک
• پیچ تنظیم دلکو
اساس فعالیت موتور خودرو بر اساس موتور چهار زمانه میباشد. به عبارتی دیگر در هر سیلندر موتور خودرو چرخهی چهار مرحلهای اعم از مکش، تراکم، انفجار و تخلیه صورت میگیرد. در طول کارکرد موتور چهار زمانه، یک مرتبه پیستون در راستای سیلندر به سمت بالا و پایین حرکت میکند. سپس سبب حرکت میل لنگ خودرو میگردد.
در چرخهی چهار مرحلهای موتور زمان بندی حائز اهمیت است. در واقع این چرخه میبایست در هر یک از سیلندرهای موتور در زمان معینی صورت بگیرد تا میل لنگ بچرخد و تناوب حرکت میان قطعات حفظ گردد.
در هر سیلندر، شمع قرار دارد. شمع جریان برق را از دلکو دریافت میکند سپس به منظور تکمیل فرایند جرقه زنی، از جریان الکتریکی حاصل بهره میگیرد.
دلکو موظف است برق را در زمان مناسب در خصوص تکمیل فرایند احتراق و جرقه زنی به شمعهای هر سیلندر انتقال دهد.
زمان بندی کارکرد دلکو به میل لنگ بستگی دارد. در واقع میل لنگ به وسیلهی میل دلکو و میل سوپاپ زمان کارکرد دلکو را مشخص میسازد.
دلکو برق ۱۲ ولتی را از دینام و باتری خودرو دریافت میکند. سپس با افزایش ولتاژ چند هزاره، برق را به صورت منظم و یکنواخت میان شمعهای سیلندر توزیع میکند.
روند انتقال جریان برق از جانب دلکو از منظر زمان بندی دارای ریتمی معین است. در واقع دلکو به منظور جرقه زنی برای احتراق در زمان مناسب، به وسیلهی ریتمی مشخص برق را قطع و وصل میسازد.
در قسمت جانبی دلکو، قطعهای کوچک به نام فیوز دلکو یا شیشهی عمر خودرو قرار دارد. فیوز دلکو در کارکرد موتور نقش اساسی ایفا میکند؛ لذا در صورت وجود تداخل در کارکرد فیوز دلکو، موتور خودرو قابلیت روشن شدن را از دست میدهد.
بدین جهت دلکو نوعی تقسیم کنندهی برق میان شمعهای سیلندر در سیستم جرقه زنی به شمار میرود.
به موجب اختلالات متعددی که دلکو در کارکرد موتور خودرو ایجاد میکند، کاربرد این قطعه در خودروهای انژکتوری حذف شده است. برای نخستین بار شرکتی به نام فورد دلکو را در سیستم جرقه زنی خودرو حذف نمود. سپس سنسورهایی را طراحی کرد که اطلاعات میل لنگ و پیستون را به کامپیوتر خودرو منتقل کنند.
کامپیوتر "ECU" بر اساس موقعیت پیستون و میل لنگ فرمان جرقه زنی و انتقال جریان برق را به کوئلهای خودرو صادر میسازد.
یکی از کاستیهای بهره گیری از دلکو در سیستم جرقه زنی، ناهماهنگی در زمان و میزان انتقال جریان برق است. ناهماهنگی در زمان بندی جرقه زنی شمع، سبب تحمیل تداخل در کارکرد موتور خودرو میگردد که در نهایت سبب کاهش بازدهی موتور، لرزش اتومبیل و افزایش مصرف سوخت میشود.
علت یکسان نبودن توزیع جرقه در سر شمعهای سیلندر به موقعیت متفاوت دلکو اختصاص دارد. در سیستم جرقه زنی مجهز به دلکو، برق مورد نیاز شمع از طریق دلکو به وایر شمع و در نهایت شمعهای سیلندر هدایت میشود.
موقعیت متفاوت دلکو باعث میشود تا اندازهی طولی وایر شمعها یکسان نباشد. بدین جهت روند جریان انتقال جرقه به سر شمعها نیز به صورت یکنواخت صورت نمیگیرد.
تنظیم بودن آوانسهای استاتیکی و دینامیکی در دلکو یکی از مؤلفههای مهم در کارکرد دلکو به شمار میرود.
تنظیم سازی آوانس استاتیکی به آسانی قابل اجرا است و به وسیلهی حرکت دادن موضعی دلکو به وسیلهی فرد صورت میگیرد.
اما آوانس دینامیکی دارای آوانسهای خلائی و وزنهای میباشد که به صورت اتوماتیک به وسیلهی دلکو تنظیم میگردند.
در طی فشرده سازی و رهاسازی پدال گاز، خلاء منیفولد با کم و زیاد شدن تغییر شکل پیدا میکند؛ لذا آوانس خلائی خودرو از حالت تنظیم خارج میگردد.
عملکرد دلکو متناسب با دور موتور خودرو مشخص میگردد. در مواقعی که دور موتور اتومبیل در حالت پایین قرار دارد، روند کارکرد دلکو نیز در شرایط مناسب صورت میگیرد.
در دلکو چکش برق و پلاتین در خصوص قطع و وصل نمودن جریان برق با ولتاژ بالا نقش دارند. پلاتین دارای دو بازوی ثابت منفی و بازوی متحرک مثبت میباشد.
در مواقعی که پلاتین در کوئل در حالت بسته قرار دارد، جریان برق از طریق پلاتین به بدنهی دلکو انتقال پیدا میکند. در طی این روند در پلاتین یا سیم پیچ اولیه، جریان برق صورت میگیرد یا به اصطلاح سیم پیچ اولیه شارژ میگردد.
تا زمانی که پلاتین در حالت اولیه قرار دارد، هیچ گونه تخلیهی انرژی صورت نمیگیرد. به محض باز شدن پلاتین، سیم پیچ، جریان برق را به خازن انتقال میدهد.
خازن با دریافت جریان الکتریکی، سبب افزایش ولتاژ در حالت ۳۰۰ ولت میگردد. افزایش شدت ولتاژ باعث میشود تا جریان برق با تغییر مسیر مجددا به سیم پیچ باز گردد.
تا موقعی که پلاتین باز است، نوسان و تغییر جهت جریان برق میان سیم پیچ و خازن ادامه پیدا میکند تا جایی که سیم پیچ ثانویه تحریک گردد و بر روی شمعهای موتور جرقه شکل بگیرد.
تا زمانی که دور موتور خودرو در حالت پایین قرار دارد، روند جرقه زنی نیز در مناسبترین حالت صورت میگیرد. با افزایش دور موتور، مدت زمان بسته شدن پلاتین دستخوش تغییر میگردد؛ لذا روند شارژ و دشارژ کوئل خارج از بازهی زمانی کارکرد باز و بسته شدن پلاتین شکل میگیرد.
بدین جهت شارژ مورد نیاز کوئل برای تحریک سیم پیچ ثانویه تأمین نمیشود و با وابستگی جرقهی دلکو به دور موتور، روند سیستم جرقه زنی با اختلال مواجه میگردد.
علاوه بر این، بر روی پلاتینهای دلکو یک جزء کوچک به نام کنتاکت قرار دارد. در طی حرکت بازوی پلاتین، کنتاکتها با یکدیگر برخورد میکنند. در طی برخورد کنتاکتها جریان برق قطع و وصل میشود.
پیچیدگی مکانیکی دلکو سبب عدم آگاهی تعمیر کاران از تنظیمات دقیق دلکو شده است. در راستای تنظیم سازی دلکو ابزارهای مخصوصی نیاز است که عدم توجه به دستور العملهای آن سبب کارکرد کوتاه مدت دلکو میشود.
• عدم استارت خوردن خودرو
• انتشار صداهای ناهنجار از موتور
• فعال شدن چراغ دینام یا باتری در صفحهی نمایش خودرو
• تغییر شکل در گازهای خروجی از اگزوز
تنظیم نبود دلکو در سیستم جرقه زنی اتومبیل سبب لرزش موتور خودرو میگردد. شما میتوانید بدون مراجعه به مکانیک موقعیت قرارگیری دلکو را تنظیم نمایید.
برای این منظور در موقعیتی که موتور خودرو مشغول فعالیت است، پیچ نگهدارندهی دلکو را مقداری شل نمایید تا دلکو قادر به چرخش باشد.
دلکو را به یک سمت (به دلخواه) بچرخانید تا دور موتور افزایش پیدا کند و زمینهی کارکرد راحت موتور فراهم گردد. در طی این روند حالت ادوانس شکل میگیرد و موتور خودرو به مرور روند ریپ زنی را آغاز میکند.
پس از ریپ زدن موتور، دلکو را بر خلاف جهت اولیه بچرخانید و روند چرخش را تا جایی ادامه دهید که ریپ زدن موتور توقف یابد.
با اتمام روند ریپ زنی، گازهای خروجی اگزوز نیز در حالت صاف قرار میگیرند. این عملکرد حاکی از تنظیم شدن دلکو در موقعیت مناسب دارد.
سپس به منظور کسب اطمینان خاطر از موقعیت اصلی موتور، قبل از محکم سازی پیچ نگهدارندهی دلکو، مقداری بر روی پدال گاز فشار وارد کنید تا دور موتور افزایش پیدا کند. در صورتی که موتور خودرو مجددا دچار لرزش شد، میبایست دلکو را دوباره به چرخش در بیاورید و در نهایت در راستای محکم سازی پیچ نگهدارنده اقدام نمایید.