احترام بگذارید! سفری به ژاپن، سرزمین ادب و احترام

من عاشق مسافرت هستم؛ حال مقصد ساحل دریا باشد یا شهری بزرگ و پرهیاهو. از شناخت اماکنی که به آن‌ها سفر میکنم و آموختن آداب و رسوم شان که ممکن است به کار تجارت بیاید، لذت می‌برم. سفر دو هفته‌ای ام به ژاپن مرا با موارد بسیاری آشنا کرد که با به کار بستن آن‌ها می‌توان فرهنگ تجاری و کاری خود را ارتقاء داد. در این سفر با جزئیاتی از فرهنگ ژاپن آشنا شدم که می‌خواهم آن‌ها را در اختیار شما نیز بگذارم.

سکوت و آرامش در فرهنگ مردم ژاپن

در اولین سفرم به ژاپن، خیلی زود متوجه سکوتی شدم که محیط را دربرگرفته بود. ما مسیر حرکتمان به توکیو را آغاز کرده بودیم. با وجود جمعیت ۱۳ میلیونی شهر که در منطقه کلان شهری توکیو به ۴۰ میلیون نفر میرسد، جمعیت و خودرو‌های بسیار کمتری را نسبت به خیابان‌های پر هیاهوی نیویورک شاهد بودم. در واقع هنگامی که داشتم توکیو را ترک می‌کردم، متوجه شدم حتی یکبار هم صدای بوق خودرویی را در این شهر غول پیکر نشنیده ام.

به جرات می‌توان گفت سکوت بخشی از فرهنگ ژاپن است. در حالی که در نیویورک صدای بوق ماشین شما را کلافه می‌کند. این عادتی آزاردهنده میان رانندگان آمریکایی است که تصور می‌کنند بین بوق و روان شدن ترافیک ارتباط مستقیمی دارد. این سکوت و آرامش در مکان‌هایی عمومی نیز دیده می‌شد. حتی زمان بازگشت که در صف برای دریافت بلیط هواپیما در فرودگاه منتظر بودم هرگز با رفتار عجولانه و غیر مودبانه‌ای مواجه نشدم. صف تاکسی و اتوبوس هم به همین صورت بود.

ادب و نزاکت مهم‌ترین بخش فرهنگی ژاپن

در فرهنگ ژاپن اشخاص به محض ورود به هر مکانی، بلافاصله با تعظیم مودبانه میزبان روبه رو می‌شوند. این برخورد توامان به مهمان احساس احترام و خوش آمدگویی را منتقل می‌کند. این رفتار را با ملاقات‌های تجاری خود در آمریکا مقایسه می‌کنم. هرگز میزبانی برای خوش آمد گویی از جای خود بلند نمی‌شود و در همان حالت نشسته سلام میکند. رد و بدل کردن کارت ویزیت ژاپنی “میشی” به خودی خود یک رسم سنتی است و بخش ضروری آداب دیدار‌های تجاری در ژاپن به شمار می‌رود. این مراسم پس از آنکه شخص خود را معرفی و سپس تعظیم کرد آغاز می‌شود.

آداب این رسم بدین روال است. کارت را باید با هر دو دست تقدیم کنید. به گونه‌ای که روی کارت و نوشته‌های آن به طرف گیرنده کارت باشد. ژاپنی‌ها انتظار دارند که با صبر و حوصله نوشته‌های کارت را خوانده و به خاطر بسپارید. سپس تا پایان جلسه آن را روی میز قرار دهید. پس از اتمام جلسه می‌بایست کارتی را که به شما تقدیم شده درون یک جاکارتی فاخر قرار دهید. هرگز میشی را در جیب تان نگذارید. کارت ویزیت تنها یک ابزار کار نیست، بلکه نشانه شخصیت هر فرد است. هنگام سفر به ژاپن، هیچ بهانه‌ای برای تمام شدن کارت‌های ویزیت تان وجود ندارد.

این وضعیت، مرا به یاد تبادل کارت‌های ویزیت خودمان در جلسات تجاری و یا همایش‌ها می‌اندازد. هرکس کارت ویزیت بیشتری جمع کند برنده است. انگار همه می‌خواهند در یک بازی ورق شرکت کنند. رفتار ما شبیه حرکات موزونی نامنظم، سریع و بی هدف است. هیچ کس واقعا برای مطالعه کارت وقت نمی‌گذارد. هیچ کس هم زحمت سپردن نام یا آدرس نوشته شده بر روی آن را پس از معارفه اولیه به خود نمی‌دهد. اما چه اتفاقی برای کارت می‌افتد؟ احتمالا درون جیب یا کیف گذاشته شده و تا زمانی که آن جیب و کیف تمیز نشوند، رنگ آفتاب را هم نخواهند دید. وقتی هم سر و کله شان پیدا شود، یا درون سطل آشغال می‌افتند. در خوشبینانه‌ترین حالت نیز به مجموعه‌ای از کارت‌های ویزیتی که شاید روزی به کار بیایند، اضافه می‌شود.

نمادگرایی ویژگی فرهنگی در ژاپن

نمادگرایی اصول دیگری از فرهنگ ژاپن است. گروه ما یک روز پس از زلزله کوماموتو در ژاپن بود. ما هم برای جمع آوری کمک‌هایی که بنا بود به شهردار ماتسو- شهری که با شهر زادگاهم نیواورلینز پیوند دوستی دارد- تقدیم شود به راه افتادیم. یکی از دستیاران شهردار، پاکتی برای هدیه‌مان آماده کرده بود که با دو نوار باریک قرمز و سفید، که نشانی بود از فاجعه‌ای که رخ داده بسته بندی شده بود. این دو نوار به شکل دو دایره در هم بافته شده بودند که به نشانه “ان-موسوبی”، به معنی پیوند سرنوشت است، که غالب اوقات ارتباطی غیر مستقیم با ازدواج‌های پیش رو دارد.

تراژدی ها، چه طبیعی و چه زاده دست بشر، تاثیری بازگشت ناپذیر بر انسان دارند. توفان کاترینا، کشتار مدرسه سندی هوک و یا فاجعه مرکز تجارت جهانی را بخاطر بیاورید. این تراژدی‌ها برای همیشه در خاطرمان زنده می‌مانند و احترام گذاشتن به این تراژدی‌ها با روش‌های ملموس چقدر زیباست. درست همانطور که هنر، پنجره‌ای به روح انسان است.

رسوم و سنت‌های ژاپن

برای این که بتوانیم تعاملات اجتماعی راحت تری داشته باشیم، آداب رفتار بر سر میز غذا را به ما آموختند. در همین راستا، مراسم چای گرامی‌ترین سنت در فرهنگ ژاپن است. یکایک حرکات، از نحوه ریختن چای در فنجان گرفته تا روش چشیدن آن، مفهوم خاص خود را دارد. این مراسم بخش جدا نشدنی فرهنگ این کشور است. به طوری که معمولا بازدیدکنندگان تشویق می‌شوند که تشریفات آن را به جای آورند. چای معمولا درون فنجان یا چاوان و به همراه یک شیرینی کوچک درون سینی سرو می‌شود.

میزبان، فنجان چای را با هر دو دست طوری تعارف میکند که طرح فنجان رو به مهمان باشد. هنگامی که چای برای همگی سرو شد، اولین کار مختصری تعظیم و گفتن ایتادامیکاسو با لحنی تشکر آمیز است. یعنی چای را می‌نوشم. مهمان، چاوان یا فنجان را با یک دست گرفته و دست دیگرش را زیر فنجان می‌گذارد و آن را جرعه جرعه می‌نوشد.

هرگز این میزان از توجه و صبر و حوصله در استارباکس- قهوه خانه‌های زنجیره‌ای در آمریکا محله مان دیده نمی‌شود. این مراسم و اجرای آن به اهمیت تشریفات مهمان نوازی در سنت‌ها و فرهنگ ژاپن اشاره دارد. با وجود اینکه رسوم قهوه خوری ما با شکر و خامه و اسانس وانیل بسیار ساده‌تر از اینهاست، اما همان فنجان قهوه صبحگاهی هم به نوبه خود نشانگر رسمی است. گروهی از افراد که برای استراحت و صرف نوشیدنی محبوبشان دور هم جمع شده اند.

به طور کلی توجه مردم ژاپن به آداب و رسوم گذشته به قدری زیاد است که بعضی از سنت‌ها همچنان پا برجا هستند. فستیوال سنتی گیون ماتسوری یکی از این نمونه‌ها است.

اخلاق حرفه‌ای مردم ژاپن در کار

یکی از رسوم ژاپنی محبوب من، این است. خبری از دادن انعام نیست. در واقع اگر بخواهید به ژاپنی‌ها انعام بدهید، حتی ممکن است آن را توهین تلقی کنند. نگرفتن انعام ریشه در اخلاق کاری و غرور حرفه‌ای مردم دارد. ژاپنی‌ها معتقدند که حقوقی منصفانه می‌گیرند تا کارشان را با بالاترین استاندارد‌ها انجام دهند. چه در رستوران پیشخدمت باشند، چه راننده تاکسی، راهنمای تور یا در صنعت گردشگری فعال باشند. در هر صورت از وظایف خود غافل نمی‌شوند و کارشان را با شرافت انجام می‌دهند. شرافت نشان دهنده کمال است. در تعهد آن‌ها جای ذره‌ای تردید نیست، و والاترین اصول اخلاقی برایشان آداب اجتماعی شان است.

نکات کلیدی‌

می‌توانم چندین کتاب در مورد درس‌هایی که از فرهنگ ژاپن گرفتم، بنویسم. توصیه می‌کنم به دیدن این تمدن باستانی شرق بروید تا رسم و رسومی که می‌توانند روی حرفه تان موثر باشند و شما را به سمت فرهنگ کاری سازگار تری هدایت کنند، بیاموزید.

زمانی را به مدیتیشن، پیاده روی در پارک و داشتن جمعه‌هایی بدور از فن آوری اختصاص دهید. از آسایش و آرامش موجود لذت ببرید. در خلوت، افکارتان شکوفا می‌شوند.

در ملاقات هایتان، چه در محیطی اجتماعی و چه تجاری، به تمام افراد حاضر در جلسه توجه نشان دهید. محکم دست دادن، خطاب کردن اشخاص با نام‌شان در حالی که به چشمانشان نگاه می‌کنید، احساس احترام را انتقال می‌دهد. حتی ارسال ایمیلی محترمانه پس از ملاقات، نشان از شخصیت و ادب شما دارد.

پذیرش باور‌های دیگران به ویژه باور‌های مذهبی و فرهنگی، دیدگاه شما را نسبت به افراد گسترش می‌دهد. با شناخت بهتر دوستان و همکارانتان، به شناخت بهتری از خود می‌رسید.

به وقتی که با مراجعان، مشتریان و همکارانتان می‌گذرانید اهمیت دهید. این مدت، چه برای نوشیدن قهوه، ناهار یا مهمانی و چه یک دیدار اجتماعی باشد حال هر قدر کوتاه و مختصر، روابط بین شما را تحکیم میکند.

هرچند که بسیار بعید است که جامعه غرب عادت انعام دادن و گرفتن را ترک کند. با این وجود می‌گویم به کاری که انجام می‌دهید افتخار کنید و به جای اینکه در حد متوسط باقی بمانید. بیشترین انتظارات را برآورده سازید.