پروتئین‌های ویروس‌مانند گاهی اوقات باعث از دست دادن ناگهانی حافظه در بیماران سرطانی می‌شوند

به گزارش مجله خبری نگار، سرطان گاهی اوقات می‌تواند یک پاسخ ایمنی غیرمعمول را ایجاد کند که به سلول‌های عصبی آسیب می‌رساند و به سرعت منجر به مشکلات تفکر و از دست دادن حافظه می‌شود، اما تاکنون دانشمندان مطمئن نبودند که چه چیزی باعث این عارضه نادر می‌شود.

این اختلال نوعی سندرم عصبی پارانئوپلاستیک (PNS) است و محققان از قبل می‌دانستند که این بیماری به پاسخ سیستم ایمنی به تومور مرتبط است، نه خود تومور. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که تومور باعث واکنش خودایمنی می‌شود که به مغز و نخاع حمله می‌کند.

بیماران مبتلا به این عارضه گاهی اوقات حتی قبل از تشخیص تومور، دچار از دست دادن حافظه می‌شوند و آسیب سلولی ناشی از این پاسخ خودایمنی در برخی موارد می‌تواند از خود سرطان بدتر باشد.

با این حال، دانشمندان نمی‌دانستند چه چیزی در ابتدا باعث ایجاد PNS می‌شود. اکنون، محققان کشف کرده‌اند که واکنش خودایمنی توسط ترشح پروتئینی شبیه ویروس توسط تومور ایجاد می‌شود. این تیم یافته‌های خود را در مجله Cell منتشر کرد.

در بیماران مبتلا به PNS، سلول‌های ایمنی خود بدن باعث آسیب جانبی به سیستم عصبی می‌شوند، بنابراین این سندرم‌ها حتی اگر هیچ تومور فیزیکی در بافت عصبی وجود نداشته باشد، می‌توانند رخ دهند.

PNS اغلب می‌تواند حتی قبل از تشخیص سرطان رخ دهد و می‌توان آن را با استفاده از آزمایش‌هایی که به دنبال "آنتی‌بادی‌های آنکونورال" در بیمار هستند، تشخیص داد. این آنتی‌بادی‌ها هم با علائم عصبی و هم با سرطان مرتبط هستند و بنابراین می‌توانند برای تشخیص خود سرطان استفاده شوند. چیزی که دانشمندان نمی‌دانستند این بود که چرا بدن در وهله اول این آنتی‌بادی‌ها را تولید می‌کند.

این راز، جیسون شپرد از دانشگاه یوتا و تیمش را بر آن داشت تا ژن PNMA۲ را مطالعه کنند، ژنی که پروتئینی را رمزگذاری می‌کند که تقریباً منحصراً در مغز تولید می‌شود. آنتی‌بادی‌ها PNMA۲ را در بیماران مبتلا به PNS که علائم انحطاط سیستم عصبی را نشان می‌دهند، هدف قرار می‌دهند.

محققان با مشاهده پروتئین PNMA۲ زیر میکروسکوپ الکترونی متوجه شدند که ساختار آن بسیار شبیه به ویروس است. این تیم فرضیه‌ای مطرح کرد که ظاهر آن ممکن است منجر به این شود که سیستم ایمنی بدن آن را با یک مهاجم اشتباه گرفته و علیه آن آنتی‌بادی تولید کند.

اما PNMA۲ در مغز افراد بدون سرطان نیز یافت می‌شود. پس چه چیزی سیستم ایمنی را به حمله به آن تحریک می‌کند؟

محققان این فرضیه را مطرح کردند که اگر این پروتئین توسط توموری خارج از سیستم عصبی تولید شود، بدن ممکن است آن را به عنوان وجود در جای اشتباه تفسیر کند و باعث ایجاد پاسخ ایمنی شود. آنها این ایده را با تزریق پروتئین‌های PNMA۲ به حفره صفاقی موش‌ها آزمایش کردند. جوندگان نه تنها پاسخ ایمنی و تولید آنتی‌بادی را نشان دادند، بلکه همان مشکلات شناختی بیماران سرطانی با آنتی‌بادی‌های مشابه را نیز نشان دادند.

پروتئین‌های دیگر ساختار‌های پروتئینی ویروس‌مانند را تشکیل می‌دهند، پس چرا PNMA۲ چنین واکنش شدیدی ایجاد می‌کند؟ شپرد توضیح داد که سایر پروتئین‌های ویروس‌مانند در بدن اغلب از سلول‌های درون غشا‌های بسته ترشح می‌شوند و به آنها اجازه می‌دهند از سیستم ایمنی فرار کنند.

او گفت: «اما در مورد PNMA۲، چیزی که ما با این [پروتئین‌ها]پیدا کردیم این است که آنها به نحوی بدون غشا از سلول خارج می‌شوند، که کاملاً عجیب است. من فکر می‌کنم این باعث می‌شود این پروتئین ویروس‌مانند حتی ایمنی‌زاتر باشد.»

وقتی PNMA۲ در مغز تولید می‌شود، می‌تواند از ایجاد پاسخ ایمنی جلوگیری کند، اما اگر در جای دیگری تولید شود، نمی‌توان سیستم ایمنی را از تلاش برای حمله باز داشت.

در آینده، شپرد و تیمش قصد دارند به برخی از این سؤالات پاسخ دهند و هدفشان بررسی این است که کدام جنبه از پاسخ خودایمنی بیشترین مسئولیت را در آسیب عصبی مشاهده شده در بیماران دارد. درک این موضوع می‌تواند به درمان‌های آینده کمک کند.