راز ترمیم قلب شکسته کشف شد!

به گزارش مجله خبری نگار/صد‌ها هزار نفر در سراسر جهان با کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو که به «سندروم قلب شکسته» معروف است، زندگی می‌کنند؛ وضعیتی که باعث تغییر شکل و ضعف ناگهانی عضله قلب می‌شود و معمولا بر اثر فشار روحی یا جسمی شدید، مانند از دست دادن یک عزیز، بروز می‌کند.

بیماران ممکن است علائمی مشابه سکته قلبی داشته باشند و در مقایسه با دیگران، دو برابر بیشتر در معرض خطر مرگ زودرس باشند. برخی نیز به نارسایی قلبی دچار می‌شوند که پیامد آن خستگی شدید و کاهش طول عمر است.

تاکنون هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود نداشته است، اما اکنون پزشکان می‌گویند شاید راه‌حلی یافته باشند، زیرا نخستین کارآزمایی تصادفی و کنترل‌شده در جهان برای این سندروم نشان داد که ۱۲ هفته درمان شناختی‌ــ‌رفتاری اختصاصی یا یک برنامه ورزشی با هدف بازیابی قلب شامل شنا، دوچرخه‌سواری و ایروبیک، به بهبود عملکرد قلب بیماران کمک می‌کند.

جزئیات این دستاورد در کنگره سالانه «جامعه قلب اروپا» در مادرید که بزرگ‌ترین همایش جهانی در زمینه بیماری‌های قلبی است، ارائه شد.

دکتر دیوید گمبل، مدرس قلب و عروق در دانشگاه آبردین و ارائه‌دهنده نتایج این تحقیق، گفت: «در اثر سندروم قلب شکسته، صدمات جدی به قلب وارد می‌شود که ممکن است هرگز کاملا بهبود پیدا نکند. ما می‌دانیم بیماران می‌توانند تا پایان عمر تحت تاثیر این وضعیت باشند و قلبشان در طولانی‌مدت در شرایطی قرار می‌گیرد که از نظر عملکرد و آسیب، با افرادی که از یک حمله قلبی جان سالم به در برده‌اند، فرق زیادی ندارد.»

به گفته او، داده‌های این مطالعه بر اهمیت «محور مغز‌ــ قلب» تاکید می‌کند و نشان می‌دهد که درمان شناختی‌ــ‌رفتاری یا ورزش می‌توانند به بیماران در مسیر بهبود کمک کند. «از آنجا که هر دو مداخلات بسیار مقرون‌به‌صرفه‌اند، امیدواریم مطالعات بیشتر به استفاده از آنها برای کمک به این گروه نادیده‌گرفته‌شده، منجر شود.»

این پژوهش روی ۷۶ بیمار مبتلا به سندروم قلب شکسته انجام شد که ۹۱ درصدشان زن بودند و میانگین سنی آنها ۶۶ سال بود و به‌طور تصادفی در یکی از سه گروه دریافت‌کننده درمان شناختی‌ــ‌رفتاری (CBT)، برنامه ورزشی یا درمان استاندارد قرار گرفتند. همه بیماران از مراقبت‌ها و توصیه‌های درمانی متخصص قلبشان هم برخوردار بودند.

در گروه روان‌درمانی شناختی ـ رفتاری، بیماران در ۱۲ جلسه هفتگی انفرادی شرکت کردند که به‌طور ویژه و متناسب با شرایطشان، طراحی شده بود و در صورت نیاز، پشتیبانی روزانه نیز دریافت می‌کردند.

گروه ورزشی در یک دوره تمرین‌های ۱۲ هفته‌ای با دستگاه دوچرخه، تردمیل، ایروبیک و شنا شرکت کردند که تعداد جلسات و شدت تمرین‌ها هر هفته به‌تدریج افزایش می‌یافت.

پژوهشگران از یک روش تصویربرداری پیشرفته به نام طیف‌سنجی رزونانس مغناطیسی فسفر‌ــ۳۱ استفاده کردند که به آنها امکان داد بررسی کنند قلب بیماران چگونه انرژی را تولید، ذخیره و مصرف می‌کند.

در گروه‌های دریافت‌کننده خدمات روان درمانی و ورزش، در میزان سوخت در دسترس قلب برای پمپاژ خون، افزایشی قابل‌توجه مشاهده شد، اما در بیمارانی که فقط تحت درمان‌های معمول بودند، چنین بهبودی دیده نشد. میانگین مسافتی هم که بیماران گروه تحت خدمات روان درمانی در آزمون شش دقیقه راه رفتن پیمودند، از ۴۰۲ متر به ۴۵۸ متر افزایش یافت. در گروه ورزش، این عدد از ۴۵۷ متر در آغاز، به متوسط ۵۲۸ متر رسید.

حداکثر اکسیژن مصرفی (VO₂ max)، یعنی بیشترین توان بدن برای استفاده از اکسیژن حین ورزش شدید، هم در گروه روان درمانی به میزان ۱۵ درصد و در گروه ورزش به میزان ۱۸ درصد افزایش پیدا کرد.

افزایش در مسافت راه رفتن و حداکثر اکسیژن مصرفی نشانه‌های بهبود سلامتی و ظرفیت قلبی‌ــ‌ریوی است و کارشناسان می‌گویند یافته‌ها نشان می‌دهد این درمان‌ها می‌توانند مزایایی بلندمدت مانند کاهش علائم و کاهش خطر مرگ‌ومیر برای مبتلایان به سندروم قلب شکسته داشته باشند.

دکتر سونیا بابو‌ــ‌نارایان، مدیر بالینی بنیاد قلب بریتانیا که حامی مالی این پژوهش بود، گفت: «سندروم قلب شکسته می‌تواند بیماری ویرانگری باشد که درست در مقطعی بسیار حساس و پس از یک رویداد مهم در زندگی، فرد را درگیر می‌کند.»

به گفته او، شاید کسی از تاثیر مثبت ورزش بر بیماران قلبی شگفت‌زده نشود، اما نکته جالب این مطالعه آن است که نشان می‌دهد روان‌درمانی شناختی‌ــ‌رفتاری هم عملکرد قلب و هم آمادگی جسمی بیماران را بهبود می‌بخشد. البته به پژوهش‌های بیشتری نیاز داریم تا دریابیم آیا این روش‌ها در درازمدت هم بر میزان بقا یا علائم بیماران تاثیر می‌گذارند یا نه.