Nature Neuroscience: سلول‌های کمکی مغز ممکن است آلزایمر را تقویت کنند

به گزارش مجله خبری نگار،یک مطالعه جدید روی مدل‌های موش نشان می‌دهد که نورون‌ها تنها سلول‌های مغزی نیستند که پروتئین‌های مرتبط با بیماری آلزایمر را تولید می‌کنند. مشخص شده است که سلول‌هایی که از نورون‌ها پشتیبانی می‌کنند نیز در این فرآیند نقش دارند. این مطالعه جدید در مجله Nature Neuroscience منتشر شده است.

پروتئین‌های بتا آمیلوئید به طور طبیعی در مغز ما وجود دارند، اما مدت‌هاست که با بیماری آلزایمر مرتبط دانسته شده‌اند، واقعیتی که اکنون بحث‌برانگیز است.

کلاوس-آرمین ناوه، زیست‌شناس مولکولی از موسسه علوم میان‌رشته‌ای ماکس پلانک در آلمان، می‌گوید: «تاکنون تصور می‌شد که نورون‌ها تولیدکننده اصلی بتا آمیلوئید هستند و هدف اصلی دارو‌های جدید محسوب می‌شوند.»

درمان‌هایی که این پروتئین‌ها را هدف قرار می‌دهند، آنطور که انتظار می‌رفت موفق نبوده‌اند، که نشان می‌دهد ما هنوز اجزای کلیدی این بیماری را نمی‌دانیم.

این واقعیت که عوامل دیگری نیز در تشکیل رسوبات بتا آمیلوئید نقش دارند، ممکن است سرنخ‌های بسیار مورد نیاز را فراهم کند.

با توجه به اینکه اکنون هر سه ثانیه یک مورد جدید ابتلا به زوال عقل تشخیص داده می‌شود، افراد بیشتری با علائم ترسناک گیجی، مشکلات ارتباطی و از دست دادن حافظه در خود یا عزیزانشان مواجه می‌شوند.

اندرو اکتاویان ساسمیتا، متخصص نوروژنتیک از موسسه ماکس پلانک و همکارانش، با محروم کردن سلول‌های پشتیبان نورون، الیگودندروسیت‌ها، از توانایی تولید بتا آمیلوئید، دخالت آنها را در تشکیل غیرطبیعی پلاک‌های مغزی نشان دادند.

آنها این کار را با خاموش کردن ژن مربوط به آنزیم برش جایگاه بتای APP ۱ (BACE۱) انجام دادند. همانطور که از نامش پیداست، BACE پروتئین پیش‌ساز بتا آمیلوئید (APP) را که در تولید بتا آمیلوئید نقش دارد، برش می‌دهد.

کنستانز دپ، متخصص نوروژنتیک ماکس پلانک، توضیح می‌دهد: «الیگودندروسیت‌های فاقد BACE۱ حدود ۳۰ درصد پلاک‌های کمتری تشکیل دادند.»

در حالی که مهار BACE۱ معمولاً منجر به کاهش بسیار بیشتری در تشکیل پلاک (بیش از ۹۵ درصد) در موش‌ها می‌شود، به نظر می‌رسد مهار BACE باعث مشکلات ناتوان‌کننده دیگری از جمله اختلال حافظه و کاهش حجم مغز در آزمایش‌های بالینی انسان می‌شود.

این احتمالاً به این دلیل است که BACE۱ در تکثیر عصبی در موش‌های بالغ نقش دارد. اما وقتی ساسمیتا و تیمش BACE۱ را فقط در سلول‌های الیگودندروسیت خاموش کردند، هیچ تغییری در تعداد یا توزیع نورون‌ها مشاهده نکردند.

محققان در مقاله خود می‌نویسند: «به‌طور بالقوه، هدف‌گیری انتخابی BACE۱ در الیگودندروسیت‌ها می‌تواند پیامد‌های منفی مهار گسترده BACE۱ را جبران کند.»

اکنون محققان دیگر هشدار می‌دهند که تمرکز مداوم بر پروتئین‌های بتا آمیلوئید ممکن است ما را در مسیر اشتباه نگه دارد، زیرا این پلاک‌ها ممکن است صرفاً یک عارضه جانبی باشند، نه علت بیماری آلزایمر.

با این حال، مطالعات قبلی نیز الیگودندروسیت‌ها را در بیماری آلزایمر دخیل دانسته‌اند.

ساسمیتا توضیح می‌دهد: «یکی از وظایف الیگودندروسیت‌ها تشکیل میلین، یک لایه عایق، و پیچیدن آن به دور فیبر‌های عصبی برای سرعت بخشیدن به انتقال سیگنال است.»

به نظر می‌رسد این فرآیند در مدل‌های موشی بیماری آلزایمر نیز دچار اختلال می‌شود، که نشان می‌دهد حتی اگر بتا آمیلوئید به بن‌بست برسد، الیگودندروسیت‌ها هنوز هم ممکن است در این بیماری سرسختانه گریزان نقش داشته باشند.