علائم ناشی از وجود کیست گانگلیون که باید بدانید!

به گزارش مجله خبری نگار/سلامت نیوز، دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده، جراح تومور و متخصص ارتوپدی درباره کیست‌های گانگلیون توضیح می‌دهد: از شایع‌ترین کیست‌هایی که روی دست و مچ دست رشد می‌کند، کیست گانگلیون نام دارد. این نوع کیست با علائم ظاهری که روی دست مشاهده می‌شود، خود را نشان می‌دهد. کیست گانگلیون در گروه تومور‌های خوش خیم مفصلی قرار دارد. برخی از بیماران با مشاهده این نوع کیست روی دست خود، از عوارض و خطرات ناشی از آن اظهار نگرانی می‌کنند. از این رو در این مقاله قصد داریم پیرامون علائم، دلایل و درمان کیست گانگلیون مطالب مفیدی ارائه دهیم و در مورد اقدامات لازم بعد از پاره شدن کیست، بررسی کنیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

کیست گانگلیون نوعی توده یا تومور خوش خیم و غیر سرطانی است که در بخش‌های مختلف دست یا مچ دست مشاهده می‌شود. این نوع کیست، بافت نرمی دارد و روی مفصل یا تاندون رشد می‌کند. کیست گانگلیون در دو شکل کروی یا بیضوی تشکیل می‌شود و مایع درون آن از جنس سینوویال است. این مایع شفاف است و غلظت بالایی دارد. ابعاد کیست‌های تشکیل شده می‌تواند متفاوت باشد و بزرگترین کیست شکل گرفته ابعادی در حدود ۲.۵ سانتی متر دارند. در برخی از موارد این ابعاد با گذشت زمان بزرگتر و در مواردی دیگر به مرور زمان کوچکتر می‌شوند. کیست گانگلیون در بعضی مواقع با نام توده غلیظک نیز شناخته می‌شود.

محل بروز کیست گانگلیون

کیست‌ها در قسمت‌های مختلف بدن می‌توانند مشاهده شوند و باعث درد یا اختلال حرکتی عضو مورد نظر باشند. شایع‌ترین محل‌های بروز کیست گانگلیون، دست و مچ دست عنوان شده است. در موارد با شیوع کمتر مشاهده شده است که این نوع کیست در پا یا مچ پا نیز ایجاد می‌شود. باید این مهم را در نظر گرفت که کیست گانگلیون همانند توده‌های سرطانی پیشرفت نمی‌کنند و رشد آن به دیگر بخش‌های بدن سرایت نمی‌کند. کیست گانگلیونی که در پشت مچ دست رشد می‌کند، کیست گانگلیون دورسال نام دارد. کیستی که در جلوی مچ دست به وجود می‌آید، به کیست گانگلیون ولار نام گرفته است.

علائم ناشی از وجود کیست گانگلیون

اصلی‌ترین علائم بروز کیست گانگلیون، مشاهده برآمدگی در دست و مچ دست است. علاوه بر ایجاد این برآمدگی، علائم دیگر نیز هستند که می‌توانند دلیلی بر مراجعه زود هنگام به پزشک و شروع دوره درمان شوند. از جمله نشانه‌ها و علائم کیست گانگلیون عبارتند از:

ایجاد برآمدگی قابل لمس و سفت

احساس درد در اثر وارد شدن فشار به مفصل‌ها یا تاندون‌ها

احساس سوزن سوزن شدن و گزگز در اثر وارد شدن فشار به عصب

احساس ضعف و ناراحتی

مهم‌ترین دلایل بروز کیست گانگلیون

تاکنون علت یا علل دقیقی برای بروز کیست گانگلیون عنوان نشده است. بر اساس تحقیقات انجام شده، این نوع کیست با انتشار یافتن مایع سینوویال که مفصل را پوشش داده است به زیر پوست، ایجاد می‌شود. دلایلی هستند که باعث انتشار این مایع مفصلی به زیر پوست می‌شوند. پاره شدن غشای تاندون و پخش شدن آن به سمت پوست، از مهم‌ترین عوامل تشکیل کیست گانگلیون به شمار می‌آید. در ادامه اشاره‌ای به این عوامل و همچنین عوامل افزایش دهنده بروز کیست گانگلیون خواهیم پرداخت.

مبتلا بودن به بیماری آرتروز

وارد شدن ضربه به مفصل یا تاندون‌ها در اثر سانحه تصادف یا انجام تمرینات ورزشی

بروز کیست در زنان بیشتر از مردان

بیشترین سنین ایجاد کیست گانگلیون ۱۵ تا ۴۰ سالگی

نحوه تشخیص کیست گانگلیون

با مشاهده هر نوع برآمدگی روی مفصل‌های دست و مچ دست و گاهاً مچ پا لازم است به متخصص ارتوپد مراجعه شود. در ابتدا پزشک با انجام معاینات لازم، شرح حال بیمار و شدت درد احساسی را می‌پرسد. برای شروع فرایند درمانی، تشخیص دقیق کیست، امری بسیار مهم طلقی می‌شود. از این رو پزشک متخصص از روش‌های تشخیصی مختلفی استفاده می‌کند؛ از جمله این روش‌ها عبارتند از:

انجام آزمایش خون

تصویر برداری با استفاده از اشعه ایکس

استفاده از امواج مغناطیسی MRI

نمونه برداری

این روش ها، اطلاعاتی پیرامون نوع کیست ایجاد شده، محل دقیق کیست، نوع تاندون یا مفصل درگیر شده به دست می‌آورند. همچنین با آزمایش نمونه دریافتی از مایع داخل کیست، بافت و غلظت مایع مشخص می‌شود.

روش‌های درمان کیست گانگلیون

برای درمان کیست گانگلیون روش‌های متعددی وجود دارد. تشخیص استفاده از نوع روش درمانی به شرایط بیمار و نظریه پزشک بستگی دارد. در ادامه به بررسی این روش‌های درمانی خواهیم پرداخت.

استفاده از آتل

استفاده از آتل یا بریس باعث بی حرکت ماندن محل بروز کیست گانگلیون می‌شود و با گذشت زمان این کیست کوچکتر شده و از بین می‌رود. همچنین بی حرکت ماندن، از وارد شدن ضربات و فشار‌های مضاعف جلوگیری می‌کند و باعث کاهش درد خواهد شد.

آسپیراسیون

در این روش با استفاده از سوزن، مایع تجمع یافته درون کیست را تخلیه می‌کنند. در نتیجه برآمدگی ناشی از کیست و درد آن به کلی از بین می‌رود.

تزریق

در برخی مواقع برای کاهش درد ناشی از کیست از تزریق استروئید استفاده می‌کنند. استروئید علاوه بر کاهش درد، موجب کوچکتر شدن کیست نیز می‌شود.

جراحی

در صورتی که کیست گانگلیون به کمک روش‌های غیر جراحی از بین نرفت، از روش جراحی استفاده می‌کنند. در روش جراحی، پزشک اقدام به تخلیه و برداشتن کیست با استفاده از تیغ می‌کنند. این جراحی نیاز به بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان ندارد.

اقدامات لازم در صورت پاره شدن کیست گانگلیون

در صورتی که کیست گانگلیون به هر دلیلی دچار پارگی شود، خطری جدی برای سلامتی بیمار نخواهد داشت. برای بهبود سریع محل ضایعه باید به پزشک مراجعه کرده و از توصیه‌های وی بهره‌مند شد. از جمله اقدامات لازم پس از پارگی کیست گانگلیون عبارتند از:

مصرف دارو‌های تجویز شده توسط پزشک

گذاشتن قالب‌های یخ برای کاهش تورم و درد

بالا نگه داشتن دست یا پا