بازگشت تلگرام و رفقا؛ شاید

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: برخی رسانه‌ها مصوبه جدید مرکز ملی فضای مجازی را که روز گذشته توسط رئیس این مرکز رسانه‌ای شد، «چراغ سبز» به رفع فیلتر پیام رسان‌ها و شبکه‌های مجازی فیلتر شده دانستند. یکی از رسانه‌ها نوشت: مصوبه جدید، یعنی اشخاص حقیقی، حقوقی و بخش خصوصی داخلی و خارجی می‌توانند با ارائه پوسته‌های حکمرانی‌پذیر از تلگرام، ایکس (توئیتر)، واتس اپ، فیس‌بوک و حتی سایر سکو‌های خدماتی با دریافت مجوز قانونی، به مردم خدمات ارائه کنند.

مصوبه چیست؟

امین آقامیری، روز گذشته مصوبات جلسه نود و ششم شورای عالی فضای مجازی را در خصوص امکان دسترسی به سکو‌های خارجی با سازوکار‌های حکمرانی پذیر، سامان دهی پیام رسان‌های اجتماعی و ایجاد سامانه ملی و جامع داده ابلاغ کرد: در مصوبه اول، شورای عالی فضای مجازی تنظیم گران بخشی را موظف کرده تا برای ایجاد تنوع در سبد مصرف کاربران با سازوکار‌های حکمرانی پذیر و با هدف رفع نیاز مردم، سکو‌ها و خدمات پرکاربرد خارجی را که امکان ارائه خدمات در قالب پوسته برای آن‌ها وجود دارد، شناسایی و شرایط فعالیت آن‌ها را در داخل کشور فراهم کنند. این مصوبه اعلام کرده که تنظیم گران بخشی موظف اند در حوزه تنظیم گری خود ظرف مدت یک ماه، خدمات و سکو‌های پرکاربرد خارجی را شناسایی و امکان فنی برای دسترسی کاربران به خدمات مفید خارجی را در قالب‌های حکمرانی پذیر بررسی و ضوابط ارائه خدمات یاد شده را به مرکز ملی فضای مجازی ارائه کنند. مطابق این مصوبه، مرکز ملی فضای مجازی نیز موظف است پس از بررسی، مجوز لازم را برای فعالیت بخش خصوصی به تنظیم گران بخشی بدهد.

کدام سکو‌های خارجی مجوز می‌گیرند؟

اما آن چه روز گذشته از این مصوبات، مورد توجه رسانه ها، کارشناسان و ناظران قرار گرفت، مصوبه نخست یعنی امکان دسترسی به سکو‌های خارجی با سازوکار‌های حکمرانی پذیر بود. خبرگزاری فارس این طور تحلیل کرد که اینستاگرام و ایکس (توئیتر) هم علاوه بر تلگرام می‌توانند دارای مجوز فعالیت در کشور شوند: «دبیر شورای عالی فضای مجازی مصوبه‌ای را ابلاغ کرد که به موجب آن امکان فعالیت پوسته‌های سکو‌ها و خدمات پرکاربرد خارجی برای مردم در ایران فراهم شده است. این اقدام که پیشتر نیز با هات‌گرام و تلگرام طلایی در کشور تجربه شده بود، در واقع شرایط جدیدی را فراهم می‌کند که براساس آن سکو‌ها و خدمات خارجی که در ایران امکان فعالیت مستقیم را نداشتند، بتوانند در قالبی جدید، اما با حفظ تمامی خدمات و قابلیت‌های سکوی خود در کشور فعالیت کنند.»

فارس همچنین نوشته است: «این اقدام به این معناست که اشخاص حقیقی، حقوقی و بخش خصوصی داخلی و خارجی می‌توانند با ارائه پوسته‌های حکمرانی‌پذیر از اینستاگرام، ایکس (توئیتر)، واتس اپ، فیس بوک و حتی سایر سکو‌های خدماتی با دریافت مجوز قانونی، به مردم خدمات ارائه کنند. این راهکار در واقع شرایط کار را برای شرکت‌های خارجی فناور تسهیل کرده تا بتوانند به مردم ایران خدمات خود را بدون نگرانی از تحریم‌های احتمالی و در قالبی جدید ارائه دهند. مطابق این مصوبه جدید حتی مهم نیست که ارائه کننده خدمات در کدام کشور دفتر تاسیس کند بلکه حتی می‌تواند در کشور‌های اطراف ایران دفتر داشته و با ایجاد نمایندگی در داخل ایران با پایبندی به چارچوب‌های مصوب، خدمات ارائه کند.»

بر این اساس، مصوبه جدید شورای عالی فضای مجازی این امکان را فراهم کرده تا این پوسته‌ها با برطرف کردن نقص‌های قبلی به خصوص در زمینه حفظ حریم خصوصی با مجوز مرکز ملی فضای مجازی به تنظیم گران بخشی، فعالیت کنند. این فعالیت جدید هم توسط شرکت‌های بخش خصوصی داخلی و هم با محوریت شرکت‌های فناوری خارجی امکان پذیر خواهد بود. براساس مصوبه جدید شورای عالی فضای مجازی، عملا دست تمام افراد جامعه حتی سرمایه گذاران و شرکت‌های خارجی برای ارائه خدمات حکمرانی‌پذیر به مردم ایران بازگذاشته شده است.

کارشناس: فقط تلگرام می‌تواند برگردد

با این حال، ما نیز این موضوع را با یک کارشناس در حوزه فضای مجازی در میان گذاشتیم. او این طور گفت: ما پیش از این، تجربه استفاده از پوسته‌ها را در شرایط پس از فیلترینگ تلگرام با نسخه‌هایی همچون تلگرام طلایی، موبوگرام و... تجربه کردیم که شرکت‌ها با استفاده از قابلیت Open source (این اصطلاح برای نرم‌افزار‌های متن باز به کار می‌رود که به اختصار آن را OSS خطاب می‌کنند. کد‌های اپن سورس به گونه‌ای طراحی شده‌اند که عموم برنامه‌نویس‌ها به آن دسترسی دارند تا بتوانند از جریان هسته یک نرم‌افزار مطلع شوند و در صورتی که دوست داشته باشند، برای پروژه‌های مختلفشان بتوانند تغییراتی روی آن انجام بدهند) برای پیام رسان تلگرام، آن را بدون فیلترشکن در اختیار کاربران قرار دهند.

این کارشناس با اشاره به واتس اپ و اینستاگرام، گفت: بعید به نظر می‌رسد، این دو نرم افزار قابلیت اپن سورس را داشته باشند که بتوان با پوسته‌های آن، زمینه فعالیت را در کشور فراهم کرد.