مصرف دارو‌های مختلف بدون تجویز پزشک چه عواقبی به دنبال دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار،دکترفرزاد پیرویان در گفتگو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: مصرف کنندگان دارو، مبتلایان به برخی بیماری‌های مزمن و زمینه‌ای که تحت درمان‌های پزشکی هستند اگر به مسافرت یا به طبیعت می‌روند ضمن رعایت ملاحظات، باید دارو‌های خود را به همراه داشته باشند تا وقفه‌ای دردرمان رخ ندهد.

وی با اشاره به این که برخی از دارو‌های بیماران صعب العلاج به صورت سیستم الکترونیک خاص نسخه پیچی می‌شود افزود: در صورتی که مبتلایان به این بیماری‌ها همراه داشتن این دارو‌ها را فراموش کنند تهیه مجدد دارو مشکل خواهد بود.

دکتر پیرویان با بیان این که ارایه طیف دیگری از دارو‌ها به سیستم دارویی کشور برمی گردد توضیح داد: برای استفاده از این دارو‌ها سواد سلامت دارویی جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به این معنی که باید این سواد سلامت در سطحی باشد که تمام اقشار جامعه بتوانند قضاوت درستی از سطح سلامت خود داشته باشند.

وی با اشاره به این که برای ارایه دارو‌های بدون نسخه دردنیا باید اطلاعات و دانش کافی وجود داشته باشد افزود: در کشور ما سطح سواد سلامت و یا سواد دارویی بالا نیست بنابراین استفاده از دارو‌های بدون نسخه در کشور، با آمریکا یا کشور‌های اروپایی متفاوت است.

دکتر پیرویان با اشاره به این که دارو‌هایی که در کشور‌هایی که از سواد سلامت دارویی بالایی برخوردارند درشلف داروخانه‌ها وجودد دارد افزود: خود شخص با توجه به سواد سلامتی که دارد می‌تواند دارو‌ها را با مشورت فرد دیگری از سبد دارو انتخاب کند.

دکتر پیرویان با بیان این که در کشور ما فهرست دارو‌های بدون نسخه وسیع نیست، خاطر نشان کرد: در ایران دارو‌های محدودی بدون نسخه پزشک در اختیار افراد قرار می‌گیرد بنابراین فرض بر این است که فرد توانایی قضاوت همه جانبه در مورد وضعیت سلامت خود را ندارد و باید فرد دیگری به او مشاوره بدهد.

وی با اشاره به ضرورت مشورت با پزشک درباره استفاده از اکثر داروها، ادامه داد: حتی دارو‌های سیف و بی خطر هم از این قاعده مستثنی نیستند چرا که این دارو‌ها هم می‌توانند تداخلات متعدد دارویی با سایر دارو‌ها ایجاد کنند.

وی افزود: باید ملاحظات استفاده از دارو‌ها مد نظر باشد چراکه هدف کاهش آلام بیماران و رفع شرایط نامحدود است و همین موضوع و تداخلاتی که ممکن است رخ می‌تواند باعث ایجاد مشکلات بعدی شود.

وی به طور کلی توصیه کرد: حتی برای دارو‌هایی که به نظر می‌رسد می‌توان به راحتی از آن‌ها استفاده کرد حتما باید از مسیر‌های درمان عبور کنیم.

وی با اشاره به این که دارو‌ها مواد شیمیایی هستند که وارد بدن می‌شوند، توضیح داد: ورود بخشی از این مواد شیمیایی به بدن ما هدف ماست تحت عنوان هدف‌های درمانی نامیده می‌شوند و بخش دیگری برای تمامی سلول‌های بدن اثر می‌گذارد و هدف درمانگر نیست، ولی این عارضه‌ها یکی از خواص داروهاست که تحت عنوان عوارض جانبی دارویی نامیده می‌شود.

دکتر پیرویان با بیان این که برخی از دارو‌های بدون نسخه خواب آلودگی و یا عدم تمرکز در فرد ایجاد می‌کنند عنوان کرد: برخی دارو‌ها با کاهش سطح هوشیاری می‌توانند در زمان رانندگی و کاربا دستگاه‌های که نیازبه دقت دارد مشکل آفرین بوده و در صورت نادیده گرفتن این موارد عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه با اشاره به این موضوع که بحث مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها موضوعی جهانی است خاطرنشان کرد: این مهم معضلی است که سراسر دنیا با آن روبه رو هستند بخشی از آن به مصرف نابجای داروها، بخش دیگری به ماهیت دارو و بخش دیگری هم به علاقه مندی میکروب‌ها به بقا در طبیعت برمی گردد.

دکتر پیرویان توضیح داد: میکرب‌ها برای ادامه بقا در طبیعت خود را در برابر انواع ویروس‌ها و باکتری‌ها مقاوم می‌کنند بنابراین خیلی از موراد بر مقاوت‌های میکروبی و ناشی از آنتی بیوتیک‌ها اثرگذار هستند که بحث تجویز غیرمنطقی و مصرف نابجا از دارو‌ها یکی از این موارد است.

وی افزود: در مواردی هم اگر چنانچه دارو‌ها به درستی تجویز شوند، ولی بیمار به درستی از دستور مصرف پیروی نکند ممکن است مشکلاتی ایجاد شود و یا طیفی از میکروب‌ها از بین نروند و فرصت مقاومت بیشتر در برابر آنتی بیوتیک‌ها ایجاد شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه موضوع انهدام دارو‌ها را مورد توجه قرار داد و افزود: ممکن است در بیمارستان‌ها و مراکز صنعتی مختلف اگر چنانچه آنتی بیوتیک‌ها به درستی منهدم نشوند، این دارو‌ها به طور غیرمستقیم وارد آب و خاک شده و میکروب‌ها در پی پروسه یادگیری حیاتی راهکار‌هایی را ایجاد کنند که در برابر آنتی‌ها مقاوم شوند.

وی گفت: به طور کلی مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها، عدم تبعیت از دستور پزشک و عدم مشارکت در روند درمان و توصیه‌های نابجا به دیگران یا استفاده از روش‌های درمانی ثابت نشده در هیچ شرایطی مناسب نیست.

وی همچنین درباره مسمومیت‌های ناخواسته ناشی از مواد ضدعفونی کننده تاکید کرد: افراد باید به دستورالعمل‌ها و توصیه‌ها توجه کنند و یا این که ضدعفونی کننده‌هایی که با هم سازگار نیستند با هم ترکیب نکنند و همچنین آن‌ها را در دسترس کودکان قرار ندهند.