مخاطبان مجری منفعل نمی‌خواهند

به گزارش مجله خبری نگار، در روز‌های اخیر، دو ویدئو از برنامه‌های زنده تلویزیون به شکل گسترده در شبکه‌های اجتماعی منتشر و پربازدید شده که واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. اول ویدئویی از برنامه دوشنبه‌شب «جهان‌آرا» در شبکه افق که در آن، مهمان برنامه ذیل مفهوم «قهرمان ملی» درباره علی دایی فوتبالیست پیش کسوت ایرانی اظهارنظری را مطرح کرد و دوم ویدئویی از برنامه چهارشنبه صبح «صبح بخیر ایران» در شبکه یک که در آن، مهمان برنامه در بحث درباره برگزاری کنکور سراسری، از قطع کامل اینترنت همزمان با برگزاری این آزمون خبر داد.

برداشت رضایت از سکوت

فارغ از موضوع سیاسی و اجتماعی بحث، آن چه در این دو اتفاق از نظر رسانه‌ای متفاوت بود، واکنش میزبانان دو برنامه بود. امیرحسین ثابتی مجری شبکه افق که پیش از این نیز در فضای مجازی با اظهارنظرهایی، بعضی حواشی سیاسی را به وجود آورده، پس از صحبت مهمان «جهان‌آرا» (که در ویدئوی وایرال‌شده وجود ندارد) هیچ واکنشی نداشت تا کسانی که دوشنبه‌شب پای تلویزیون یا بعد‌ها در شبکه‌های اجتماعی، این بخش را می‌بینند، تصور کنند مجری صداوسیما با مهمان خود در این فقره موافق است.

صراحت درست یک مجری

در مقابل حمید خواجه‌نژاد مجری بخشی از «صبح بخیر ایران» شبکه یک که گفتگو با معاون سازمان سنجش آموزش کشور را اجرا می‌کرد، به عنوان نماینده رسانه ملی که در نگاهی کلان‌تر نماینده افکار عمومی در گفتگو با این مسئول دولتی به شمار می‌آید، چندین بار به صراحت، تصمیم به قطع کلی اینترنت در کشور همزمان با برگزاری کنکور را «غیرمنطقی» خواند. روشن است که در این موضوع، مخاطبی که این بار پای تلویزیون نشسته بود یا بعد‌ها در تلفن همراه خود بریده‌ویدئوی آن را می‌دید، خود را در قاب رسانه ملی دارای نماینده می‌دید؛ نماینده‌ای که اگرچه ممکن است نتواند مستقیم روی تصمیم مسئولان سازمان سنجش تأثیر بگذارد، اما دست کم این حس را به مخاطب می‌دهد که رسانه «ملی» در این موضوع واقعا ملی عمل کرده و انتقاد مردم را به یک تصمیم دولتی، به گوش مسئول مربوط رسانده است. از آن جا که عصر دیروز وزارت ارتباطات به شکل رسمی، احتمال قطع کامل اینترنت را در ساعات برگزاری کنکور رد کرد، حتی شاید بتوان بخشی از اعتبار این تصمیم را به ورود به‌موقع مجری «صبح بخیر ایران» و مخالفت او مربوط دانست؛ اگرچه این اعتبار چندان قابل راستی‌آزمایی نیست.

راهکار چیست؟

در سال‌های اخیر، به‌کرات شاهد وایرال شدن بخش‌های حاشیه‌ساز صحبت‌های مهمانان تلویزیون در برنامه‌های مختلف آن بوده‌ایم که بخش بزرگی از آن‌ها را صحبت‌های سیاسی در برنامه‌های سیاسی تشکیل می‌دهد. ماجرایی که یک بار در دوره معاونت سیمای مرتضی میرباقری، باعث شد تا شماری از برنامه‌های گفت‌وگومحور تلویزیون از حالت زنده، خارج و به شکل تولیدی، پخش شوند. به نظر می‌رسد راه حل در رعایت اصول رسانه‌ای میزبانی و اجرای برنامه‌هاست؛ جایی که مخاطب از مجری تلویزیون انتظار دارد نماینده او باشد و راجع به سخنان مهمان، موضعی انتقادی داشته باشد. چه یک سلبریتی، چه یک مسئول دولتی و چه حتی یک فعال اجتماعی، به طورمنطقی نباید مصون از انتقاد نماینده افکار عمومی باشد و نباید امکان آن را داشته باشد که هر سخنی را با کم‌دقتی بر زبان براند. مجریان تلویزیون همان‌طور که به انحای مختلف -مثل قطع سخنان مهمان یا پرسیدن سؤال- از سخنانی که ممکن است به تعطیلی برنامه‌شان بینجامد، جلوگیری می‌کنند، طبعاً وظیفه دارند در برابر سخنانی حاشیه‌ساز نیز که ممکن است مخاطب تلویزیون را عصبانی کند، واکنش مناسب نشان دهند تا در نهایت، رسانه و مخاطب، برنده دیدگاه‌های مختلف مطرح‌شده در تلویزیون باشند، نه فقط مهمان برنامه.