مطالبات ایران و تضمین های آمریکا در برجام چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار/خبرآنلاین: بازهم برجام، بازهم وین. دوباره چشم‌ها و گوش‌ها منتظر خواندن و شنیدن خبری مثبت یا منفی از هتل کوبورگ وین است. مدتی بود که خبر‌هایی نظیر «در آستانه توافق» و «آمادگی برای امضا طی جند ساعت» و ... باوجود ضرب خبری و هیجانی بالا، از سوی افکار عمومی پس زده می‌شد و مورد اعتنا قرار نمی‌گرفت، زیرا همه آن‌ها «مشروط» به اقدام و انعطاف طرف مقابل بودند، اقدام و انعطافی که پذیرفته نمی‌شد و درنتیجه، توافق نیز همچنان دور از دسترس می‌ماند.

سفر ناگهانی و بدون اعلام قبلی تیم‌های مذاکره به «وین» پس از پنج ماه تعلیق مذاکرات سمی، شوکی بود که یخ بی اعتنایی عمومی به خبر‌های برجامی را شکست و پیگیری طناب کشی دیپلمات‌ها و رایزنی آان پشت در‌های بسته را دوباره به تیتر‌های اصلی رسانه‌ها و پیگیری خبری مردم و کارشناسان بازگرداند. همزمان با انتشار خبر‌های متفاوت و گاهی متضاد از حال و هوای دور جدید مذاکرات، بازهم همان سوالات تکراری چند سال اخیر، جان گرفته که کدام گره‌ها باز شده و کدام گره‌ها همچنان محل بحث و روی میز مذاکره است؟ و البته برای ما ایرانیان، این نکته نیز حیاتی است که تیم مذاکره کشورمان در چه حوزه‌های چالشی باید ایستادگی کند و در کدام حوزه‌های چالشی باید ضمن حفظ منافع ملی انعطاف نشان دهند تا امکان پایان ماراتن ۱۹ ساله مذاکرات هسته‌ای با غرب فراهم شود.

حشمت الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم، اغلب خبر‌های منتشر شده درباره برجام را «انحرافی» می‌داند و تاکید دارد: «احیای برجام در شرایط کنونی دارای یک شاه کلید است؛ آن هم تضمین یا عدم تضمین آمریکا است. اگر آمریکا تضمین کند با توافق روی برجام، تحریم‌ها برداشته شده، فروش نفت و دیگر مبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران با مانع مواجه نمی‌شود، به طور طبیعی برجام قابلیت امضاء دارد». این گفتگو را بخوانید:

مهمترین نکته خبری که از زمان حرکت هیات‌ها به سوی وین بیرون آمده، چه می‌دانید؟ دغدغه اصلی ایران در شرایط کنونی چیست؟ برخی از اخبار غیررسمی حاکی است که ایران خواسته‌های جدیدی را مطرح کرده ...

در شرایط کنونی اخبار بیرون آمده بیشتر انحرافی است. زیرا احیای برجام در شرایط کنونی دارای یک شاه کلید است؛ آن هم تضمین یا عدم تضمین آمریکا است. اگر آمریکا تضمین کند با توافق روی برجام، تحریم‌ها برداشته شده، فروش نفت و دیگر مبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران با مانع مواجه نمی‌شود، به طور طبیعی برجام قابلیت امضاء دارد. در غیر این صورت ممکن است به سازوکار‌های دیگری برای توافق متوسل بشویم.

کلیدی‌ترین مطالباتی که ایران باید بر آن پافشاری کند چیست؟

در تهران، اراده ملی قابل دفاعی وجود دارد که بنده هم از آن دفاع می‌کنم؛ اگر تضمین معناداری از سوی آمریکا داده نشود، ایران نمی‌تواند دستاورد‌های هسته‌ای خودش را محدود کند که شامل سوخت هسته‌ای ۶۰ و ۲۰ درصد و بخش عمده‌ای از سوخت زیر ۵ درصد است که باید صادر شود.

همچنین موضوع مهم دیگر سانتریفیوژ‌ها است. ایران اخیرا بخش مهمی از ۵۰۰ دستگاه سانتریفیوژ‌ها را راه انداخته که هیچگاه نباید خاموش شوند. اگر خاموش شوند بیش از ۵۰ درصد آن‌ها دچار نقص فنی جدی خواهند شد؛ لذا هزینه‌هایی را ایران انجام داده که غیرقابل برگشت است، و برای جبران این هزینه‌ها ایران شایسته دریافت یک امتیاز بزرگ است. این امتیاز بزرگ پایان تحریم‌های ایران و تضمین آن است.

بایدن برای تضمین دادن دارای چه ابزار‌هایی است؟

۵ ابزار اجرایی بایدن در کنگره بخشنامه، فرمان اجرایی، دستورالعمل اجرایی، تفاهمنامه، و توافق است. این ۵ ابزار اجرایی برای دور زدن کنگره، در صورتی که در سه ماه آینده از نظر موازنه دو جناح دچار تحول شود، حتما با کندی مواجه خواهد شد. بعد از آن شرایط دیگری رقم خواهد خورد. تضمینی که الآن ایران می‌تواند بگیرد، می‌تواند قرارداد‌های جدید را از تحریم آمریکا حفظ کند. برای مثال حداقل بیش از ۱۴۰ میلیارد یورو توافقاتی که بعد از برجام اول با کشور‌های اروپایی، چین و و کشور‌های شرق آسیا بسته شد دچار مشکلات ناشی از تحریم شدند. مهمترین اش قرارداد ایران در پارس جنوبی با توتال فرانسه بود که در حال حاضر به عراق رفته اند. از این رو رئیس جمهوری آمریکا باید به نوعی از اختیارات خودش استفاه کند تا به هیچ وجه این قرارداد‌ها شامل تغییر دولت‌ها و خواست‌های متغیر آن‌ها نشود.

رئیس جمهوری آمریکا برای پذیرش و اجرای تضمین چه اختیاراتی دارد؟

رئیس جمهوری آمریکا از اختیاراتی نظر امان دادن، و به عبارت بهتر «تامین» دادن به افراد تا مناسبات خارجی برخوردار است. به عبارت دیگر ریاست جمهوری در آمریکا دارای اختیارات تامینی بسیار گسترده‌ای هستند که هیچ نهاد دیگری در دنیا از این اختیارات برخوردار نیستند. منتها چرا استفاده نمی‌کند برای این که ذات دولت امریکایی ازابتدای تشکیل این کشور ّ بسیار بد عمل کرده است. آمریکایی‌ها از زمانی که زیربار قرارداد‌ها و توافقاتشان با سرخپوست‌ها نرفتند، تاکنون نیز زیربارهیچ قراردادی نرفته اند. هنگامی که فقط ۲۰۰ هزار از چند میلیون نفر سرخپوست باقی ماندند در نهایت ر دولت آمریکا به جای انجام تعهدات، اعلام کردند که سرخپوست خوب سرخپوست مرده است. آمریکایی‌ها فقط تحت فشار، تصمیماتی می‌گیرند که خلاف این قاعده باشد. الان هم تحت فشار هستند.

جمهوری اسلامی در قبال تضمین‌های تامینی رئیس جمهوری آمریکا، شروط خودش را تعدیل خواهد کرد؟

البته در باره ریز این موضوع باید کار کرد، ولی تا آنجایی که اطلاع دارم ایران تضمین‌هایی می‌خواهد که قرارداد‌های منعقد شده بعد از برجام، دیگر، تابع سیاست‌های تحریمی آمریکا چه دولت کنونی و چه دولت آینده قرارنگیرد یعنی وزارت خزانه داری آمریکا نیاید مثلا، قرارداد‌های پارس جنوبی را تحریم کند. این مطالبه‌ای است که ایران می‌خواهد و کاملا برحق است. زیرا ایران بدون دریافت تامین و تضمین لازم و کافی نمی‌تواند دستاورد‌های خودش را کنار بگذارد.