نبرد کادش؛ بزرگترین و قدیمی‌ترین جنگ در تاریخ بشر

نبرد کادش چه تاثیراتی بر تاریخ بشر داشت؟

مجله خبری-سبک زندگی نگار: کادش یا قادش یکی از شهر‌های باستانی شام بود که در نزدیکی سرچشمه‌های رود عاصی قرار داشت. این شهر در اواخر دوران برنز از اهمیت زیادی برخوردار بود و طبیعتا داشتن این شهر، مانند هر شهر مهم دیگری در تاریخ، بسیار مهم بود و جنگ‌های زیادی برای اشغال آن انجام گرفته است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها همین نبرد کادش است که بین امپراطوری‌های هیتی و مصر، در قرن سیزدهم قبل از میلاد مسیح در همین شهر انجام گرفته است.

لازم به ذکر است بدانید عصر برنز یا همان عصر مفرغ، به دوره‌ای از تاریخ بشریت برمی گردد که در آن با پیشرفت بشر، همراه بوده است. پیشرفتی که طی آن، اغلب انسان‌ها به کار با فلز، روی آورده بودند. در این دوره انسان‌ها با استفاده از روش‌هایی به ذوب مس و قلع و همچنین فرآیند‌های آلیاژسازی و قالب ریزی برنز می‌پرداختند.

عصر برنز نیز یکی از بخش‌های سامانه‌ی سه دوره‌ای بشریت، پیش از تاریخ جامعه‌ی انسانی است. دوره‌های قبل و بعد از این دوره نیز دارای نام‌هایی بودند به گونه‌ای که به دو دوره قبل از این سامانه، عصر سنگ و یک دوره بعد از این دوره، عصر آهن، می‌گویند. عصر برنز بعد از دوره‌ی نو سنگی، آغاز شده است.

دلیل نبرد کادش

مکان فعلی کادش کجاست؟

نام کادش، دارای ریشه‌ی سامی غربی و به معنی مقدس است. در حال حاضر، ویرانه‌های کادش در ۲۴ کیلومتری جنوب غربی حمص و در نزدیکی قصیر قرار دارد. این منطقه، یکی از مناطق مجاور روستای تل النبی مندو در سوریه امروزی است. بر اساس شواهد و کتیبه‌ای که از نبرد کادش به یادگار مانده است نشان می‌دهد که کادش در نزدیکی تونیپ در سرزمین آمورو واقع شده است.

کادش در سال‌های بین سال‌های ۱۵۰۰ و ۱۲۸۵ قبل از میلاد، از شهر‌های رو به رشد و پیشرفت تحت تاثیر امپراطوری هیتی بود. این ویژگی سبب شد که کادش، به یکی از مهم‌ترین هدف‌های بسیاری از امپراطوری‌های مصر شود.

کادش قدیمی‌ترین جنگ بشر

آغاز نبرد کادش

بدون شک، نبرد کادش یکی از بزرگترین نبرد‌های دوران باستان و عصر برنز بود که بین دو ابر قدرت قرن ۱۳ قبل از میلاد یعنی امپراطوری‌های مصر و هیتی انجام شد. این نبرد که به عنوان یکی از بزرگترین نبرد‌های ارابه‌ای تاریخ بشریت هم شناخته می‌شود در ژوئیه‌ی ۱۲۷۴ قبل از میلاد، بین مواتالی دوم، شاه هیتی و رامسس دوم، فرعون مصر آغاز شد.

این جنگ بر روی رود ارونتوس، در شهر کادش که در حال حاضر در کشور سوریه قرار دارد انجام گرفت. در این جنگ ارابه‌ای بزرگ، بیش از ۵ هزار ارابه و ۹ هزار پیاده نظام، حضور داشتند.

نبرد کادش از آن جا شروع شد که شهر کادش، بعد از ۱۵۰ سال مستعمره بودن مصر، به اشغال هیتی درآمد و طبیعتا اشغال این شهر مهم، سبب به وجود آمدن اختلاف بین دو امپراطوری بزرگ آن دوره شد.

فرعون مصر همان رامسس دوم هم برای پاسخ دادن به این پیشرفت و گسترش هیتی‌ها به جنوب، اقدام به آماده کردن یک واکنش نظامی تهاجمی نمود و در طی آن، ایالت ساحلی آمورو را تصرف نمود. فرار و پناهندگی شاه آمورو به مصر، سبب خشمگین شدن شاه هیتی و در نهایت منجر به شروع بزرگترین نبرد ارابه‌ای یعنی نبرد کادش شد.

تاریخچه نبرد کادش

نبرد کادش

هیتی‌ها از پناهندگی شاه آمورو به مصر خشمگین بودند. آن‌ها در کارکِمیش سوریه، پایگاه نظامی داشتند و تمام تلاش خود را به کار گرفته بودند که دوباره آمورو را به هیتی بازگردانند و آن را تحت حکمفرمایی خود قرار دهند. در طرف مقابل، مصری‌ها هم می‌خواستند این خراجگزار بزرگ خود را تحت سلطه‌ی خود نگه دارند.

این اختلاف بین پادشاهان سبب شد که در سال ۱۲۷۴ پیش از میلاد و همزمان با پنجمین سال پادشاهی رامسس دوم، نیرو‌های مصری و هیتی در منطقه‌ای کوهستانی کادش در شمال سوریه، در مقابل هم قرار گیرند. در این نبرد افسانه ای، رامسس دوم، سپاهی عظیم از ارابه‌ها و پیاده نظام‌ها را آماده و آن‌ها را به مسافت حدود هزار مایل، هدایت کرد تا بتواند شهر محاصره شده را پس بگیرد.

در طرف مقابل، پادشاه هیتی‌ها به همراه سپاهش در پشت تپه‌ای در کادش، مستقر شده بودند. این استراتژی آن‌ها سبب شد که ابتدا رامسس دوم فکر کند که هیتی‌ها در آلپو هستند. اما پس از اینکه موفق شدند دو تن از سربازان هیتی را به اسارت در آورند این حقیقت، برای آن‌ها آشکار شد. بلافاصله بعد از فهمیدن این موضوع، پیک‌هایی را برای فرماندهان سپاه خود فرستاد و به آن‌ها دستور داد به سرعت برگردند.

اما قبل از اینکه رامسس دوم بتواند تمام سپاه خود را دوباره با هم متحد کند نیرو‌های هیتی با ۲۵۰۰ ارابه به دو دسته‌ی مصری‌ها یعنی رع و آمون، حمله کردند و این اردوگاه‌های مصریان را چپاول کردند. این حمله و چپاول سبب عقب نشینی‌ها مصری‌ها شد. حتی در این حمله، نزدیک بود رامسس دوم به اسارات هیتی‌ها در، ید که به ناگاه نیرو‌هایی از آمورو وارد میدان شدند و سبب شدند که او از این مهلکه نجات یابد.

البته این شکست برای رامسس موقتی بود. چرا که او توانست در مدت زمان کمی، دوباره سپاهش را جمع و هیتی‌ها را محاصره کند. از آن طرف هم، ارابه‌های هیتی‌ها که به سپاه مصری‌ها حمله کرده بودند بازگشتند تا به پیاده نظام، بپیوندند. رامسس دوم توانست از لحاظ تاکتیکی در این نبرد پیروز شود.

او موفق شد با ارابه‌های سبک و دو نفره، ارابه‌های سنگین و ۳ نفره‌ی هیتی‌ها را تعقیب کند و بر آن‌ها غلبه کند. به گونه‌ای که نیور‌های هیتی ارابه‌ها را رها کرده و به سوی رودخانه، فرار کردند. اما بر اساس شواهدی که از هیتی‌ها برجای مانده گفته شده است که رامسس دوم در نهایت از هیتی‌ها شکست خورده و مجبور شد از کادش، دست بکشد.

در نهایت مواتالی دوم، شاه هیتی از رامسس دوم، تقاضای متارکه‌ی جنگ را کرد. به همین دلیل هر دو امپراطوری ادعای پیروزی در این جنگ بزرگ را دارند. اما نیرو‌های رامسس دوم، تلفات زیادی را متحمل شدند، کادش نیز در اشغال هیتی‌ها باقی ماند و آمورو نیز به هیتی‌ها باز گردانده شد.

سپاه هیتی‌ها موفق شدند فتوحات خود را در جنوب تا اوپی و قلمرو‌های اطراف دمشق، ادامه دهند. اما این جنگ برای امپراطوری مصری‌ها پیامد خوبی نداشت و یکی از مهم‌ترین دلایل از بین رفتن اعتبار مصری‌ها در عرصه‌ی سیاست بین الملل شد و حتی جرقه‌های شورش در امپراطوری مصر را به شعله، تبدیل کرد.

نبرد کادش قدیمی‌ترین نبردی است که از تاریخ بشریت به جای مانده است و اطلاعات سپاه و تجهیزات نظامی آن به ثبت رسیده است.

نبرد کادش، بزرگترین نبرد دوران باستان

منبع: بیتوته