لونا-۲؛ نخستین گام موفق بشر بر سطح ماه

به گزارش مجله خبری نگار،علیرضا بیات در گفت‌و‌گو اظهار کرد: نخستین فضاپیمایی که به فضا پرتاب شد، لونا-۱ بود که خود هشتمین ماهواره‌ای به شمار می‌رفت که به مدار زمین ارسال شده بود. به همین دلیل و با توجه به توضیحاتی که پیش‌تر درباره لونا-۱ ارائه شد، امروز تمرکز ما بر بررسی فضاپیمای لونا-۲ است؛ فضاپیمایی که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ فضانوردی شناخته می‌شود، زیرا نخستین جسم ساخت بشر بود که به سطح ماه رسید.

وی افزود: لونا-۲ که توسط اتحاد جماهیر شوروی و به رهبری سرگئی کارولوف طراحی و ساخته شد، در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۱۹۵۹ از پایگاه بایکونور شوروی که امروزه در قزاقستان قرار دارد، به فضا پرتاب شد. این فضاپیما وزنی حدود ۳۹۰ کیلوگرم داشت و به‌صورت کره‌ای با آنتن‌های بلند در اطراف آن طراحی شده بود که از نظر ظاهری شباهت زیادی به یک مین دریایی بزرگ داشت. لونا-۲ پس از پرتاب، در تاریخ ۱۴ سپتامبر ۱۹۵۹ با سطح ماه برخورد کرد.

کارشناس نجوم ادامه داد: هدف اصلی این مأموریت، رسیدن مستقیم به سطح ماه و اثبات توانایی فنی شوروی بود. لونا-۲ پس از قرار گرفتن در مسیر انتقالی به سمت ماه و طی حدود ۳۶ ساعت سفر فضایی، به سطح قمر زمین اصابت کرد. محل برخورد این فضاپیما ناحیه‌ای میان سه دهانه به نام‌های «ارشمیدوس» و «آریستید» بود و مختصات جغرافیایی برخورد نیز حدود ۲۹.۱۰ درجه عرض شمالی و صفر درجه طول شرقی (با اندکی تمایل به شرق) ثبت شد.

بیات افزود: همانند دیگر فضاپیماها، لونا-۲ نیز مجموعه‌ای از تجهیزات علمی را به همراه داشت که از جمله آنها می‌توان به آشکارساز‌های پرتو‌های کیهانی، آشکارساز ذرات خورشیدی، مغناطیس‌سنج و آشکارساز‌های رادیویی برای بررسی تابش‌های میان‌سیاره‌ای اشاره کرد. این ابزار‌ها داده‌های ارزشمندی از فضای میان زمین و ماه ثبت کردند. طراحی کروی این فضاپیما، همراه با آنتن‌های متعدد برای ارسال داده‌ها، همچنین محفظه‌هایی پر از پرچم‌های آلومینیومی اتحاد جماهیر شوروی، ویژگی شاخص آن بود؛ پرچم‌هایی که هنگام برخورد در سطح ماه پراکنده شدند تا نماد حضور شوروی در این جرم آسمانی باشند.

وی خاطرنشان کرد: دستاورد‌های علمی لونا-۲ قابل توجه بود؛ نخستین بار بود که بشر به‌طور مستقیم به یک جرم آسمانی دیگر دست یافت، همچنین مشخص شد که ماه فاقد میدان مغناطیسی قوی است و داده‌های مهمی از پرتو‌های کیهانی و شرایط فضای میان‌سیاره‌ای گردآوری شد، اما فراتر از همه اینها، شوروی با این مأموریت برتری بزرگی در رقابت فضایی با آمریکا به‌دست آورد؛ رقابتی که در اوج جنگ سرد جریان داشت.

این کارشناس با بیان اینکه لونا-۲ اهمیت تاریخی نیز دارد، تصریح کرد: این مأموریت پس از شکست جزئی لونا-۱ که به‌جای برخورد با ماه، وارد مدار خورشید شده بود، نخستین موفقیت بزرگ برنامه ماه شوروی به‌شمار می‌رفت و انعکاس گسترده‌ای در جهان داشت. در واقع، این دستاورد شوروی را به‌عنوان پیشتاز مسابقه فضایی معرفی کرد. البته آمریکا چند سال بعد، در سال ۱۹۶۲ و با پروژه «رنجر» تلاش کرد همین دستاورد را تکرار کند، اما موفقیت‌های ایالات متحده به‌مراتب دیرتر از شوروی به دست آمد.