به گزارش مجله خبری نگار، شایان ذکر است که پوسته زمین بر پایه ماگمای چسبناک و متحرک بنا شده است. هرگونه تغییر در توزیع جرم در سطح، مانند تشکیل مخازن آب یا ذوب یخچالهای طبیعی، منجر به جابجایی این پوسته میشود.
این را میتوان به یک توپ در حال چرخش با وزنه متصل به آن تشبیه کرد. برای حفظ تعادل، توپ کمی جابجا میشود و محور چرخش خود را تغییر میدهد. در زمین، این فرآیند به عنوان "انحراف قطبی واقعی" شناخته میشود و منجر به تغییر مکان قطبهای جغرافیایی میشود.
این مطالعه که در مجله Geophysical Research Letters منتشر شده است، نشان داد که بین سالهای ۱۸۳۵ تا ۲۰۱۱، تقریباً ۷۰۰۰ سد و مانع در سراسر جهان باعث جابجایی قطبها به میزان حدود یک متر و کاهش ۲۱ میلیمتری سطح اقیانوسهای جهان شدهاند. حجم آب موجود در این مخازن به قدری زیاد است که میتواند گرند کنیون را دو بار پر کند.
ناتاشا والنسیچ، دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم زمین و سیارهای دانشگاه هاروارد و نویسندهی این مطالعه، توضیح داد: «وقتی آب را پشت سدها نگه میداریم، نه تنها آب از اقیانوسها کشیده میشود و باعث کاهش جهانی سطح دریا میشود، بلکه جرم را نیز در سراسر جهان توزیع مجدد میکند. ما لزوماً به دلیل جابجایی حدود یک متری قطبها وارد یک عصر یخبندان جدید نخواهیم شد، اما این امر پیامدهایی برای سطح دریا دارد.»
والنسیچ و همکارانش از یک پایگاه داده جهانی سدها برای تعیین محل هر سد و حجم آبی که در آن نگهداری میشود، استفاده کردند. آنها تجزیه و تحلیل کردند که چگونه ذخیره آب در ۶۸۶۲ سد بر تغییر قطبهای زمین بین سالهای ۱۸۳۵ تا ۲۰۱۱ تأثیر گذاشته است.
معلوم شد که ساخت سد باعث جابجایی قطبهای زمین در دو مرحله شده است. از سال ۱۸۳۵ تا ۱۹۵۴، سدهای متعددی در آمریکای شمالی و اروپا ساخته شد و آن مناطق را به سمت خط استوا کشید. قطب شمال ۲۰.۵ سانتیمتر به سمت نصفالنهار ۱۰۳ درجه شرقی که از روسیه، مغولستان، چین و شبهجزیره هندوچین میگذرد، جابجا شد.
از سال ۱۹۵۴ تا ۲۰۱۱، سدهایی در شرق آفریقا و آسیا ساخته شد و قطب ۵۷ سانتیمتر به سمت نصفالنهار ۱۱۷ درجه غربی که از غرب آمریکای شمالی و جنوب اقیانوس آرام میگذرد، جابجا شد.
بین سالهای ۱۸۳۵ تا ۲۰۱۱، قطبها حدود ۱۱۳ سانتیمتر جابجا شدند که حدود ۱۰۴ سانتیمتر از این جابجایی به قرن بیستم نسبت داده میشود.
نتایج نشان میدهد که محققان باید هنگام محاسبه افزایش سطح دریا در آینده، میزان احتباس آب را در نظر بگیرند. والنچیچ با اشاره به اینکه افزایش سطح دریا به طور مساوی در سراسر جهان اتفاق نمیافتد، گفت: در قرن بیستم، سطح جهانی دریا سالانه ۱.۲ میلیمتر افزایش یافت، اما انسانها یک چهارم از این حجم را پشت سدها به دام انداختهاند که بخش قابل توجهی است.