چرا عاشورا ادامه‌دار است؟

به گزارش مجله خبری نگار، چند قدمی بیشتر به ظهر عاشورا نمانده است؛ روزی که قصه ایستادگی و عشق به اوج خود رسید و تاریخ را برای همیشه دگرگون کرد. در این حال و هوای پر از شور و اندوه، شاید این پرسش در ذهن برخی از جوانان مطرح شود؛ چرا پس از گذشت قرن‌ها از واقعه کربلا، این نهضت این‌چنین زنده و پویاست و عزاداری برای امام حسین (ع) نه تنها کمرنگ نمی‌شود، بلکه هر سال ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد؟

این گزارش، نه تنها برای پاسخ به این پرسش‌ها، بلکه برای رمزگشایی از جاودانگی نهضت حسینی و ارتباط عمیق آن با زندگی امروز ماست. بیایید با هم سفری به قلب کربلا داشته باشیم و درس‌هایی را از فرهنگ حسینی کشف کنیم که پس از قرن‌ها، همچنان زنده و الهام‌بخش باقی مانده‌اند.

درس‌هایی که به ما یادآوری می‌کند که امروز، محرم برای ما تنها یک مناسبت نیست؛ آزمونی است که هر سال تکرار می‌شود تا ببینیم در کجای این مسیر ایستاده‌ایم؛ در قافله حسین، یا در لشکر تماشاچیان.

کربلا: نه میدان جنگ، که مکتب عشق و آزادی

محرم اگر فقط تکرار بود، تا امروز زنده نمی‌ماند. راز این ماندگاری در چیزی ا‌ست عمیق‌تر از اشک و روضه؛ در یک معناست که هربار باید از نو فهمیده شود؛ راهی که امام حسین (ع) در سال ۶۰ هجری در پیش گرفت، نه یک قیام نظامی تمام‌عیار بود، نه تلاشی برای فتح قدرت. در مدارک تاریخی – از جمله نامه‌های متعدد مردم کوفه و پاسخ‌هایی که حضرت در مسیر حرکت‌شان به بزرگان شیعه نوشتند – به‌روشنی پیداست که این سفر، پاسخی بود به یک خواست مردمی. مسیری برای «اجابت دعوت»، نه لشکرکشی.

اما همین مسیر، با خیانت و بی‌وفایی مردم کوفه، در دل بیابانی متوقف شد. آن‌چه ابتدا قرار بود پیوندی دوباره میان امام و امت باشد، در کربلا به خون نشست. این‌جاست که مفهوم «راه حسین» به‌مثابه یک مدل ایستادگی متولد می‌شود.

این نگاه عمیق، ذات حقیقی نهضت حسینی را آشکار می‌کند: قیامی برای احیای ارزش‌ها، ترویج عدالت و همدلی و در نهایت، بنیان‌گذاری یک «حیات طیبه» بر اساس آموزه‌های ناب اهل بیت (ع).

امام حسین (ع) هرگز به دنبال قدرت نبود. ایستادگی ایشان در برابر ظلم و پیمودن مسیری که به شهادت ختم شد، نه از سر ضعف، بلکه از اوج بصیرت، شجاعت و پایبندی بی‌بدیل به اصول الهی بود. همین ایستادگی بود که ایشان را به «قافله‌سالار شهیدان» تبدیل کرد و نهضتش را همچون چراغی فروزان برای تمام نسل‌ها، از دیروز تا امروز، روشن نگه داشت.

راز جاودانگی؛ حرارتی که هرگز سرد نمی‌شود

رسول اکرم (ص) فرمودند: «خداوند از محبت امام حسین (ع) در دل مومنان حرارتی قرار داده که به سردی نمی‌گراید.» این کلام نورانی، به زیبایی رمز ماندگاری و پویایی عزاداری حسینی را بیان می‌کند.

معصومه ظهیری، استاد حوزه و دانشگاه، نیز در این باره می‌گوید: «با بزرگداشت شعائر و سنت‌های نیکویی که از سیره اهل بیت (ع) به ما رسیده است، دل‌هایمان جلا پیدا می‌کند. ائمه اطهار (ع) و فرزندانشان، همواره بر بزرگداشت یاد امام حسین (ع) و انتقال پیام‌های ارزشی کربلا تأکید داشته‌اند. این عزاداری، نه تنها یک یادآوری تاریخی، بلکه تجدید پیمانی عمیق با راه اهل بیت و گامی برای پاکسازی روح و جان است.

عزاداری برای امام حسین (ع) یکی از مهم‌ترین راه‌های ابراز محبت به اهل بیت (ع) و اعلام بیزاری از دشمنان آنهاست. این ابراز محبت، فراتر از یک احساس صرف، به معنای همراهی و همدلی با کاروان کربلا و حرکت در مسیر حق است. امام حسین (ع) یار می‌خواهد نه سیاهی لشکر.

اما عزاداری تنها به معنای گریه و اندوه نیست؛ این مراسم فرصتی است برای تأمل در سبک زندگی امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان. از امام حسین (ع)، صبر، شجاعت و آزادگی را می‌آموزیم. از حضرت ابوالفضل (ع)، بصیرت، وفاداری و صداقت. از حضرت علی اکبر (ع)، جوانی، اطاعت و همراهی و از بانوان کاروان کربلا، امام‌شناسی و سر فرود نیاوردن در برابر دشمن.»

خانواده؛ اولین سنگر انتقال پیام کربلا و جهاد تبیین زینبی

محرم را باید از خانه شروع کرد. از همان جایی که فرزندان برای نخستین‌بار با نام حسین (ع) آشنا می‌شوند.

ظهیری می‌گوید که «اولین مکانی که سزاوار است ابراز محبت در آن صورت بگیرد و پیام عشق به اباعبدالله به فرزندان منتقل شود، خانواده است.

بیت مشهور من غم و مهر حسین با شیر از مادر گرفتم به زیبایی گویای این حقیقت است که بذر محبت اهل بیت (ع) از همان دوران کودکی در دامان مادر کاشته می‌شود. مادران، بانوان، مادربزرگ‌ها و خواهران در این مسیر نقشی حیاتی و بی‌همتا دارند.»

حضرت زینب (س)، اولین و قدرتمندترین پیام‌رسان کربلا بود و روایت «کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود» نشان‌دهنده اهمیت بی‌بدیل تبیین و روایت درست از این نهضت است.

امروز هم اگر روایت نکنیم، اگر انتقال ندهیم، اگر معنا ندهیم، عاشورا یک واقعه تاریخی باقی می‌ماند. اما اگر بفهمیم شمر زمانه کیست و کجا ایستاده‌ایم، محرم برای‌مان زنده است.

محرم، یک فرصت است؛ فرصتی برای زیستن در مسیر حسین (ع). نه فقط در ظاهر، بلکه در نیت‌ها و تصمیم‌ها و سبک مواجهه با دنیا.

سفره محبت اهل بیت (ع)؛ مدلی برای زندگی آزادانه و الهام‌بخش

این روز‌های پرشور محرم، ماه فرصت است؛ ماهی برای «به خود آمدن»، «روایت»، «تبیین و بیان»، و «اندازه‌گیری» زندگی در تطابق با سیره اهل بیت (ع).

امام حسین (ع) حتی در اوج جنگ نیز با محبت و صبر، نبرد را به تأخیر انداخت تا شاید فرصتی برای بازگشت دشمنان به مسیر حق فراهم شود. این نمونه‌ای از خودگذشتگی و دعوت دیگران به دین است که باید از آن بیاموزیم.

نشانه‌های ابراز ارادت به این ماه، همچنان با قوت پابرجا هستند؛ از جمله پوشیدن لباس مشکی و نصب «بیرق مشکی» بر سر در خانه‌ها. این نماد، نه فقط یک رسم، بلکه پیامی جهانی است؛ ما به دنیا می‌گوییم که مدل آزاده زیستن را از اباعبدالله الگو گرفتیم و به فرزندانمان یاد می‌دهیم که بر سر سفره محبت اهل بیت (ع) زندگی کردن، یک مدل و روشی هم دارد.

دکتر ظهیری در این باره می‌گوید: «با بزرگداشت شعایر و سنت‌های نیکویی که از سیره اهل بیت (ع) به ما رسیده است؛ دل‌هایمان جلا پیدا می‌کند.»

او همچنین به نشانه‌های مؤمن که توسط امام حسن عسکری (ع) بیان شده، اشاره می‌کند: «مؤمن پنج نشانه دارد: اقامه پنجاه و یک رکعت نماز، زیارت اربعین، انگشتر عقیق در دست راست کردن، در سجده پیشانی بر خاک نهادن و «بسم الله الرحمن الرحیم» را (در نماز) بلند گفتن. اینها نماد‌های شیعه هستند که عمق معرفت و بلندای اعتقادات را نشان می‌دهند و وابستگی‌ات را به دسته و گروه و طایفه‌ات نشان می‌دهد.»

سفره محبت اهل بیت (ع)، یک مدل و روش زندگی است که از طریق دعا خواندن، ذکر خوبی‌های اهل بیت و تقبیح روش دشمنان، و نذری دادن‌ها ابراز می‌شود. همه اینها نشانه‌های اهل بیت‌دوستی هستند که ثمرات معنوی بی‌شماری برای فرد و جامعه دارند.

زیستن با حسین (ع)، یعنی زنده ماندن

عزاداری برای امام حسین (ع) پس از قرن‌ها، و به ویژه در این روز‌های پر از حماسه، نه تنها یک رسم کهن نیست، بلکه تجلی یک حقیقت ابدی است: نبرد حق و باطل همواره جریان دارد و برای ایستادگی در برابر ظلم و پیمودن مسیر حقیقت، نیازمند الگو‌هایی همچون اباعبدالله الحسین (ع) هستیم.

این روز‌ها و شب‌ها که به دهه دوم محرم نزدیک می‌شویم فرصتی دوباره است تا با حسین (ع) زندگی کنیم و ارزش‌های او را در زندگی فردی و اجتماعی خود جاری سازیم.

از حسین (ع) بیاموزیم؛ درس‌های آزادگی، شجاعت، صبر، و مبارزه با ظلم را درک کنیم. ارزش‌های اباعبدالله (ع) را روایت و منتقل کنیم و خودمان پیام‌رسان کربلا و نهضت حسینی باشیم.

همچنین زیر پرچم اهل بیت (ع) خوب زیستن را بیاموزیم و مهربانی، همدلی، مسئولیت‌پذیری و انسانیت را ترویج دهیم.