سفر فواد حسین موید عمق مناسبات راهبردی ایران و عراق است

رسانه ها و اندیشکده های عربی از دو دیدگاه سفر فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به ایران را ارزیابی کردند. بسیاری این سفر را درچارچوب تلاش‌ها برای تقویت و عمق‌بخشی به روابط دوجانبه تفسیر نموده و برخی هم هدف از سفر را تلاشی برای نزدیک کردن دیدگاهها میان ایران و آمریکا گمانه زنی کردند.

به گزارش مجله خبری نگار، «فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق صبح روز چهارشنبه ۱۵ بهمن ماه برای یک سفر دو روزه در راس یک هیاتی که متشکل از «رائد جوحی» مدیر دفتر نخست وزیر، «سالم الچلبی» مدیر بانک تجارت، «احسان العوادی» رئیس بخش کشورهای همسایه در وزارت امور خارجه عراق و چند تن از دیپلمات‌های عراقی وارد ایران شد. وزیر امور خارجه عراق در سفر خود با «حسن روحانی» رئیس جمهوری، «محمد باقر قالیباف» رئیس مجلس شورای اسلامی، «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. بر پایه بیانیه‌ای که وزارت امور خارجه عراق صادر کرده است فواد حسین در این سفر گفت وگوهای عمیقی را با مقامات ارشد ایران انجام داد. این گفت‌وگوها با محوریت روابط دوجانبه، امنیت، مبارزه با تروریسم، اقتصاد، انرژی، مسائل بانکی و چگونگی از بین بردن موانع در معاملات بانکی، اوضاع منطقه‌ای و بین المللی بود.  این دومین سفر وزیر امور خارجه عراق طی کمتر ۶ ماه گذشته به ایران است. پیش از این وی روز شنبه پنجم مهرماه در یک سفر دو روزه به ایران وارد شد و ضمن بررسی تحولات منطقه و همکاری‌های ایران و عراق چندین توافقنامه همکاری در زمینه‌های دفاعی، نظامی و اقتصادی و ... را با مسوولان ایران امضا کرد.

سفری با هدف عمق‌بخشی به روابط دوجانبه

از نگاه تحلیلگران عرب: سفر فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به ایران در چارچوب مناسبات رو به رشد دو کشور و حفظ منافع تهران و بغداد و ادامه همکاری در زمینه‌های اقتصادی، امنیتی، تجارت قابل تجزیه و تحلیل انجام شد. اشتراکات بسیار و همپوشانی دو کشور در همه حوزه‌های اقتصادی، امنیتی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مسائل بین‌المللی اقتضا می‌کند تا دو کشور در مسیری حرکت کنند که منافع ملی آنها حفظ شود. فارغ از مسائل سیاسی و امنیتی حجم تجارت سالانه ایران و عراق به بیشتر از ۱۲ میلیارد رسیده و افزایش این رقم تا ۲۰ میلیارد دلار در سال هدفگذاری شده است. این موضوع خود گویای افق خوب همکاری در آینده است. این موضوعی است که «رضا اردکانیان» وزیر نیرو در چهارمین اجلاس همکاری های اقتصادی دو کشور در ۲۳ دی ماه گذشته هم به آن اشاره کرده است.

تارنمای «کتابات» عراق در این زمینه از قول «امیر مسروری» تحلیلگر مسائل منطقه‌ای آورد: تکرار سفر فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به ایران در کمتر از ۶ ماه، بیانگر ژرفای روابط راهبردی تهران و بغداد است. وی در سفر گذشته خود شماری از توافقنامه‌های همکاری در زمینه های دفاعی، نظامی و اقتصادی و ... را با مسوولان ایران امضا کرد و هدف سفر اخیر وی به ایران را هم می توان در این راستا ارزیابی کرد.

 تارنمای اندیشکده عراقی «البیان» عراق پس از این سفر در تحلیلی نوشت: عراق نمی‌تواند در روابط خود از ایران فاصله بگیرد. تاریخ معاصر ثابت کرده است که ایران به دلیل همسایه بودن با عراق در مقایسه با آمریکا با عراق هماهنگ‌تر و همسوتر است. ایران و عراق دارای مرزهای مشترک و یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌ها هستند. دو کشور از نظر فرهنگی و اجتماعی دارای اشتراکات زیادی هستند. بیشتر جمعیت دو کشور شیعه و دارای هویت دینی مشترکی هستند. افزون بر روابط سیاسی، این دو کشور دارای روابط اقتصادی پر اهمیتی هستند که بر زندگی روزمره مردم هر دو کشور تاثیر دارد. سالانه بیش از ۱۰ میلون تن میان ایران و عراق سفر می‌کنند. عراق بر واردات گاز و برق از ایران تکیه دارد. بسیاری از مسوولان و مردم عراق اعتراف می‌کنند که ایران در مقایسه با آمریکا شریک قابل اعتمادی است. هنگامی که گروه تروریستی داعش در سال ۲۰۱۴ بخش های گسترده ای از عراق را به کنترل خود در آورده بود در حالی که آمریکا به مدت دو ماه از ارائه هرگونه کمکی به دولت عراق خوداری می‌کرد ایران به کمک عراق شتافت.

تارنمای تحلیلی اندیشکده البیان هم در این زمینه در گزارشی نوشت: روابط دوجانبه عراق و ایران برای دو کشور دارای اهمیت بالایی است. این روابط با وجود تهدیدها، تحریم‌ها و جنگ ادامه خواهد داشت. عراق نمی‌تواند هزینه روابط پرتنش آمریکا با ایران را تحمل کند. اگر عراق مجبور شود که میان آمریکا و ایران یکی را انتخاب کند، ایران را انتخاب خواهد کرد. عراق تمایل دارد که یک راه حل میانه‌ای بین ایران و آمریکا به کار بسته شود و آمریکا هم باید به موضع عراق احترام گذارد.  

«رعد جبارة» دیپلمات سابق عراقی هم در بخشی از گزارش خود در روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» آورد: با کنار رفتن ترامپ احمق، نشانه‌های کاهش و لغو فشارهای آمریکا علیه ایران آشکار شده است. کاهش فشارهای کاخ سفید سبب شده است که عراق در صدد پرداخت بدهی‌های خود به تهران و آزادی‌سازی اموال بلوکه شده ایران در عراق باشد. فواد حسین هم با سفر خود به ایران این موضوع را به اطلاع مسوولان ایران رسانده است. در واقع عراق تمایل بالایی برای پرداخت این اموال داشت، اما فشارهایی که سفارت آمریکا بر کشورهای جهان و عراق وارد می‌کرد سبب شده بود عراق نتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند. اکنون که با آمدن دولت بایدن شرایط در واشنگتن عوض شده است بغداد هم تصمیم گرفته است بدهی‌های خود را به ایران پرداخت کند.

تمایل عراق برای نقش‌آفرینی در نزدیک‌سازی دیدگاه ایران و آمریکا

برخی دیگر از کارشناسان سفر فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به ایران را نشانه تمایل عراق برای نقش‌آفرینی در نزدیک‌سازی دیدگاه تهران و واشنگتن در دوره ریاست جمهوری بایدن ارزیابی کرده‌اند و گفته‌اند عراق با سفر وزیر امور خارجه خود به ایران در آغاز کار بایدن در کاخ سفید این پیام را به ایران و آمریکا می‌رساند که عراق برای وساطت میان ایران و آمریکا تمایل دارد تا از دامنه اختلاف ها  کاسته شود. با کنار رفتن ترامپ از قدرت و آغاز به کار بایدن عراق تلاش می‌کند ابتکار عمل را برای تحقق گفت‌وگو میان آمریکا و ایران بر عهده بگیرد.

«طارق جوهر» تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به سفر فواد حسین به ایران گفت به روزنامه «عربی ۲۱» مصر گفت: عراق برای کاهش یا مهار تنش میان ایران و آمریکا کشور مهمی است.

وی گمانه زنی کرد: آمریکا در دوره بایدن صفحه تازه‌ای در روابط با ایران خواهد گشود و تفاهم میان ایران و آمریکا نتایج مثبتی را هم برای اوضاع داخلی عراق به دنبال خواهد داشت و زمینه ساز فضای امنی برای برگزاری انتخابات آینده در این کشور خواهد شد. دولت بایدن و کشورهای اروپایی پیام‌هایی را به ایران ارسال کرده‌اند. عراق می‌تواند برای به تفاهم رسیدن ایران و آمریکا درباره پرونده هسته‌ای نقش میانجیگری بازی کند. فضای سیاسی منطقه طی چهار سال آینده با فضای سیاسی دوران ترامپ متفاوت خواهد بود. ترامپ در سیاست داخلی و خارجی خود سنجیده عمل نکرد و مشکلاتی را ایجاد کرد و اکنون واشنگتن موازنه را به روابط خود در منطقه بر می‌گرداند.

منبع: ایرنا