به گزارش مجله خبری نگار، یک مطالعه جدید که در مجله آلزایمر و زوال عقل منتشر شده است، نشان میدهد که اگرچه آلزایمر در زنان شایعتر است، اما مردان پس از شروع روند بیماری، کاهش سریعتری در سلامت مغز و توانایی شناختی خود تجربه میکنند. محققان دریافتند که در سالهای پس از تجمع اولیه پلاکهای آمیلوئید - که مشخصه بیماری آلزایمر است - مردان در مقایسه با زنان، افزایش سریعتری در نشانگرهای کلیدی آسیب مغزی و کاهش سریعتری در حجم مغز و توانایی شناختی را تجربه کردند. این یافتهها نشان میدهد که جنسیت نقش مهمی در چگونگی پیشرفت بیماری آلزایمر پس از وقوع اولین تغییرات بیولوژیکی در مغز دارد.
در حالی که تحقیقات قبلی نشان داده است که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به زوال عقل هستند، توجه کمتری به این موضوع شده است که آیا تغییرات و علائم بیولوژیکی اساسی بسته به جنسیت به طور متفاوتی بروز میکنند یا خیر. تیم تحقیقاتی با دنبال کردن گروهی از افراد مسن در طول زمان، امیدوار بود الگوهای تغییرات در خون و مغز را که پس از شروع تجمع آمیلوئید بتا رخ میدهد، روشن کند و مشخص کند که آیا این تغییرات به جنسیت فرد بستگی دارد یا خیر. هدف آنها کسب اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی پیشرفت بیماری در مراحل اولیه و میانی بود که میتواند به درمانهای آینده کمک کند و درک ما را از تاریخچه طبیعی بیماری بهبود بخشد.
کینان واکر، نویسندهی این مطالعه از موسسهی ملی پیری، گفت: «ما میدانیم که شیوع زوال عقل بین مردان و زنان متفاوت است. با این حال، مشخص نیست که آیا میزان پیشرفت بیماری بسته به جنسیت متفاوت است یا خیر. این موضوع مهم است، زیرا میتواند بر رویکردهای درمانی و پیشآگهی تأثیر بگذارد.»
تیم تحقیقاتی از دادههای جمعآوریشده طی سالهای متمادی از مطالعه طولی سالمندی بالتیمور استفاده کرد. این مطالعه از سال ۱۹۵۸ جامعهای از افراد مسن را با ویزیتهای منظم که شامل آزمایشهای مختلف و اسکن مغز بود، دنبال کرد. برای مطالعهی حاضر، محققان بر روی شرکتکنندگانی تمرکز کردند که شواهدی از تجمع آمیلوئید بتا در مغز داشتند، که توسط اسکنهای توموگرافی انتشار پوزیترون تعیین شده بود. از این گروه، آنها ۷۸ شرکتکننده را شناسایی کردند که حداقل یک اسکن PET تجمع آمیلوئید را نشان داده بود. این مطالعه شامل ۴۵ مرد و ۳۳ زن بود.
پس از اینکه اسکن یک شرکتکننده علائم آمیلوئید بتا را نشان داد، محققان سن شروع این تجمع را تخمین زدند. سپس آنها مقایسه کردند که چگونه نشانگرهای مبتنی بر خون، حجم مغز اندازهگیری شده توسط اسکنهای تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و نمرات آزمونهای شناختی در طول سالها پس از شروع تجمع آمیلوئید تغییر کردهاند.
این مطالعه تفاوت قابل توجهی را در پیشرفت بیماری آلزایمر بین مردان و زنان پس از تجمع اولیه پلاکهای آمیلوئید در مغز نشان داد. به طور خاص، در سالهای پس از شروع احتمالی تجمع آمیلوئید، مردان افزایش سریعتری را در نشانگرهای خونی مرتبط با آسیبشناسی بیماری آلزایمر (پروتئین تاو فسفریله شده) و آسیب سلولهای عصبی (نور نوروفیلامنت) تجربه کردند.
این تغییرات بیولوژیکی در ساختار مغز و عملکرد شناختی منعکس شدند. اسکنهای مغزی نشان داد که مردان سریعتر دچار کوچک شدن مغز و پیشرفت سریعتر به سمت آتروفی مغزی شبیه آلزایمر میشوند. از نظر شناختی، مردان در برخی تواناییها، بهویژه آنهایی که مربوط به مهارتهای بصری-فضایی و عملکردهای اجرایی مانند برنامهریزی و تصمیمگیری هستند، کاهش سریعتری نشان دادند. اگرچه قطعی نیست، این مطالعه همچنین اشاره کرد که مردان ممکن است در مدت زمان کوتاهتری پس از شروع آمیلوئید نسبت به زنان به اختلال شناختی قابل تشخیص و زوال عقل مبتلا شوند.
واکر گفت: «رسوب پلاکهای آمیلوئیدی در مغز یکی از ویژگیهای اصلی بیماری آلزایمر است که خیلی زود در این بیماری رخ میدهد.» «هنگامی که پلاکهای آمیلوئید تجمع مییابند، سایر اجزای فرآیند بیماری آلزایمر که ارتباط نزدیکتری با عملکرد شناختی دارند، مانند آسیبشناسی تاو و آسیب عصبی، شروع به ظهور میکنند. ما دریافتیم که پس از تجمع پلاک آمیلوئید، مردان در مقایسه با زنان، مسیر بیماری سریعتری (که توسط آسیبشناسی تاو و آسیب عصبی تعریف میشود) دارند. این موضوع توسط دادههای نشانگرهای زیستی خون اثبات شده است. این یافتهها مبنی بر کاهش شدیدتر پس از رسوب پلاک آمیلوئید، توسط تصویربرداری عصبی و اقدامات شناختی نیز تأیید شد. به طور خلاصه، اگرچه شیوع زوال عقل آلزایمر به طور کلی در زنان بیشتر است، اما سرعت پیشرفت بیماری در مردان بیشتر است.»
همانند تمام مطالعات، محدودیتهایی نیز وجود دارد. حجم نمونه نسبتاً کوچک بود و شرکتکنندگان عمدتاً سفیدپوست و دارای تحصیلات عالی بودند، که ممکن است تعمیم نتایج به سایر جمعیتها را محدود کند. واکر خاطرنشان کرد: «نتایج ما فقط در یک گروه به دست آمد.» برای تأیید نتایج، تکرار در یک گروه مستقل مورد نیاز است.
تحقیقات آینده همچنین ممکن است دلایل بیولوژیکی یا محیطی را بررسی کند که چرا به نظر میرسد مردان در مقایسه با زنان، تغییرات سریعتری را پس از تجمع آمیلوئید تجربه میکنند. درک این علل میتواند به درمانهای مؤثرتر و شخصیسازیشدهتر برای بیماری آلزایمر منجر شود.