به گزارش مجله خبری نگار، وقتی پای فیلم و سریال و پویانماییها مینشینیم سکانسهایی را میبینیم که آن اثر را هیجانانگیزتر کرده است و بیشتر آنها به کمک جلوههای ویژه و بصری ساخته شدند. البته این جلوهها دربخشهای دیگری هم به کمک آثار هنری میآید؛ برای مثال وقتی که قرار است بخشهای زیادی از داستان در گذشته اتفاق بیفتد و ساخت موقعیتهای مختلف مکانی پرهزینه وزمانبر است. فرید ناظر فصیحی طراح جلوههای ویژه و بصری فیلمهای سینمایی «ابلق»، «نفس»، «رحمان ۱۴۰۰»، «شبی که ماه کامل شد» و فصل پنجم و ششم سریال «پایتخت» در تلویزیون و سریال «در انتهای شب» در شبکه نمایش خانگی است. به تازگی سکانسهایی که او با کمک جلوههای ویژه و بصری در سریال «در انتهای شب» ساخته است پربازدید شده. با او که ۱۶ سال است دارد در زمینه طراحی جلوههای ویژه رایانهای و بصری در سینما و تلویزیون فعالیت میکند درباره این رشته گپوگفتی داشتیم که میتوانید در «مسیر» این شماره بخوانید.
در رشته جلوههای بصری چه خبر است؟
من تحصیلاتم در زمینه انیمیشن است و تقریبا از ۱۶ سال پیش در بخش جلوههای بصری در سینما، نمایش خانگی و دیگر شاخههای هنری در حال فعالیت هستم. الان هم در استودیویمان یک گروه ۵۰ نفره از هنرمندهای جوان و نوجوان مشغول فعالیت هستند و کار کاملا گروهی و تیمی پیش میرود. تلاشمان این است که اهمیت کار گروهی را نشان بدهیم و آن را در ایران جا بیندازیم. ما میخواهیم نشان بدهیم با در کنار هم بودن است که قوی هستیم، چون فیلمسازی یک کار گروهی است و همه گروهها مثل زنجیر بههم وصل هستند. جلوههای بصری هم ترکیب ۳۰ شاخه تخصصی جداگانه است و نتیجه آن میشود خروجی یک پلان.
تفاوت جلوههای ویژه و بصری چیست و کجا به کار میآیند؟
تعریف گستردهای دارد، اما سرفصلوار میتوان گفت جلوههای ویژه جلوههایی است که به صورت میدانی در صحنه اتفاق میافتد مثل انفجار، برف، باران و .... جلوههای بصری با آن فرق دارد و مربوط به آن اتفاقاتی است که بعد از مرحله فیلمبرداری و تدوین میافتد. تصاویری که به صورت میدانی ضبط میشود و بعد توسط رایانه و دوستانی که در این زمینه فعالیت میکنند دخل و تصرف روی تصویر صورت میگیرد، جلوههای بصری هستند. یعنی آن تصاویری که به کمک رایانه توسط انسان خلق میشوند. بهطور معمول از جلوههای بصری در صنعت تصویر جاهایی استفاده میشود که امکان گرفتن واقعی تصاویر وجود دارد یا قرار است به پروداکشن و بزرگشدن پروژه کمک کند و به صورت میدانی انجامدادن آن هزینهبردار است. جلوههای بصری به ۲ دسته محسوس و نامحسوس تقسیم میشود که محسوس آن شبیه کاری است که در قسمتهای مختلف سریال در انتهای شب انجام دادیم و محسوس هم در بخشهای مختلف فیلم سینمایی مرد عنکبوتی دیدهاید.
در کارتان با چه چالشهایی مواجه هستید؟
مهمترین چالشی که ما با آن مواجهیم مربوط به آگاهی عوامل و دستاندرکاران سینما نسبت به کاری است که انجام میدهیم. این که بدانند کار وتوانمندی ما میتواند به روند تولید و کمکردن هزینهها ودرنهایت روی خروجی و کیفیت تاثیر مثبت بگذارد. ما به عنوان یک مسئولیت اجتماعی میخواهیم این آگاهی را ایجاد کنیم تا نسل بعدی که میخواهند وارد چرخه سینما و صنعت تصویر شوند حتما با آگاهی بیشتر و نگاه دقیقتر وارد این فرآیند شوند. درکنسرت تخت جمشید علیرضا قربانی هم از همین جلوههای بصری و ترکیب آن باهوش مصنوعی استفاده کردیم.
واکنشها به سکانس جوانشدن پارسا پیروزفر در سریال در انتهای شب، زیاد بود. درباره روند این کار توضیح میدهید؟
این تکنیکی است که در دنیا از ۶ سال پیش دارند از آن استفاده میکنند. یک سال قبل از سریال درانتهای شب کلی کارهای تحقیقاتی، پژوهشی وآزمون و خطا انجام دادیم و دراین سریال فکر کردیم که وقت استفاده از آن است. خدا را شکر نتیجه مورد توجه مخاطب هم قرار گرفت. بخشی از این سکانسها را به کمک هوش مصنوعی ساختیم و زمانی که خروجی آماده شد حتی بازیگران سریال هم از دیدن آن هیجانزده شدند. اگر ازآقای پیروزفر دیتا و تصاویر باکیفیتِ جدیتر و دقیقتری داشتیم همین نتیجه کارمان هم متفاوتتر میشد. دیتایی که داشتیم از فیلم و سریالهای قدیمی مثل در پناه تو بود و اگر جزئیات بیشتری داشتند نتیجه کارمان هم درستتر میشد.
به نظرتان میشود با هوش مصنوعی و هیچ عواملی، فیلم ساخت؟
ما خودمان شبیه این کار را در کنسرت آقای قربانی اجرا کردیم. به نظر من هوش مصنوعی الان مثل یک کودک است که سعی میکند بزرگ شود، هرچقدر زمان جلوتر برود توانمندتر خواهد شد و هرچقدر اطلاعات و دیتاها بیشتر شود اطلاعات بیشتری را در اختیار دستاندرکاران و حتی مردم معمولی قرار میدهد ولی در نهایت میشود مثل هر چیز دیگری از آن استفادههای مثبت یا منفی داشت. ما در سریال نمایش خانگی خاتون که در تهران سال ۱۳۲۹ و ۱۳۳۱ میگذرد یک سال فرآیند پیشتولید را طی کردیم. در این زمان درباره تهران، نقشه تهران، جغرافیا، شکل معماری، لباس و فضاهای دیگر که قرار بود خلق شود به یک سری خروجی رسیدیم و بعد از فیلم برداری توانستیم در یک بازه زمانی هفت، هشت ماهه پروژه را تمام کنیم.
یعنی نماهای سریال خاتون ساختگی بود؟
خاتون اولین پروژهای بود که درآن یک تصویر جدید از تهران قدیم میدادیم. قبل از آن موقعیتها یا درشهرک سینمایی غزالی بود یا خیابان لالهزاری که آقای حاتمی طراحی کردند. ما برای این که تصویر جدیدی از تهران ارائه بدهیم که بر پایه مستندات بود باید سراغ جلوههای بصری میرفتیم، چون ساختن آن موقعیتها هم از نظرهزینه وهم زمان پروژه را وارد چالش میکرد. خاتون اولین پروژهای بود که ۹۰ درصد نماهای آن به صورت دیجیتالی ساخته شد وشاید به همین دلیل تصاویر جدید روی مخاطبها تاثیر گذاشت و برایشان جذاب بود.
چطور میتوان به کمک جلوههای ویژه، بصری و هوش مصنوعی کیفیت اثر را بالا برد؟
اگر ما همین الان یک ساختاراستاندارد ودرست تعریف کنیم درآینده شکل تولید میتواند متفاوت باشد. من همیشه به دوستان بازیگرم میگویم بیایید چهرهتان را با کیفیت خیلی بالا اسکن کنیم که ۴ سال دیگر همزمان سر پنج پروژه باشید. عدم آگاهی باعث میشود خیلیها این موضوع را جدی نگیرند ولی در حقیقت این مدیای آینده است و اگر به هوش مصنوعی و تاثیر جلوههای بصری روی تصویر توجه نکنید محکوم به شکست هستید.
منبع: خراسان