تحول عظیمی که «بوتیک» ۲۰ سال پیش در سینمای ایران بوجود آورد

به گزارش مجله خبری نگار، امسال بیستمین سال اکران «بوتیک» به کارگردانی حمید نعمت‌الله است. این فیلم که سال ۱۳۸۲ ساخته شد و در اکران نوروز ۱۳۸۳ روی پرده رفت؛ فیلمی که حمید نعمت‌الله به واسطه آن قدم به سینما گذاشت و یکی از بهترین بازی‌های کارنامه سه بازیگر اصلی‌اش محمدرضا گلزار، گلشیفته فراهانی و حامد بهداد در آن رقم خورد. «بوتیک» هم از این جهت که روی سوژه‌ای بدیع دست گذاشته و تلاش‌ها و سرکوب‌ها و ناملایمات جوانان دهه هشتاد را به تصویر می‌کشید به فیلمی مهم و ماندگار تبدیل شد و هم به واسطه قدرت کارگردانی و بازی‌ها و به طور کلی ساختار قابل توجه آن. به بهانه گذشت دو دهه از اکران این فیلم، نکات مهم آن را مرور می‌کنیم.
قرار بود در نوروز ۱۳۸۳ فیلم «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریزی روی پرده برود و همه منتظر اتفاق ویژه‌ای در اکران بودند، اما دم آخر وضعیت تغییر کرد و اکران «مارمولک» به تعویق افتاد. همین مسئله باعث شد دو فیلم «کما» و «بوتیک» نبض فروش سینما‌ها را در این نوروز به دست بگیرند.

کارگردانی

حمید نعمت‌الله ده سال بعد از اینکه به عنوان دستیار کارگردان و فیلمنامه‌نویس فعالیتش را در سینما شروع کرد، در سال ۱۳۸۲ اولین فیلمش «بوتیک» را ساخت؛ فیلمی خوش‌ساخت که هم نظر داوران جشنواره بیست‌ودوم را به خودش جلب کرد و هم در مرکز توجه منتقدان قرار گرفت. نعمت‌الله فیلمش را در حال‌وهوای جوانان ابتدای دهه هشتاد ساخت و وضعیت اجتماعی آن دوره را به نقد کشید. او از همان ابتدا امضای مشخص خودش را روی این فیلم گذاشت؛ امضایی که تا سال‌ها بعد و فیلم‌های متفاوت کماکان آن را حفظ کرد.
حمید نعمت الله در بوتیک شخصیت‌هایی خلق کرده که همگی حتی فرعی‌ها جذاب و قابل باور از کار درآمده‌اند.

شخصیت‌پردازی

یکی از مهمترین ویژگی‌های حمید نعمت‌الله، شخصیت‌های درخشانی است که در آثارش خلق کرده است؛ شخصیت‌هایی که سیاه و سفید مطلق نیستند و وجوه مختلف شخصیتی را می‌توان در هرکدامشان یافت. در این فیلم شخصیت‌های جهان، اتی و مهرداد بسیار قابل توجه ظاهر شدند. جهان شخصیت اصلی فیلم در یک بوتیک کار می‌کرد و برای اینکه بتواند مشکلات دختر مورد علاقه‌اش را حل کند با سختی روبه‌رو می‌شد. چون به خاطر فقر مالی همیشه چند قدمی عقب‌تر از خواسته‌های دختر بود. شخصیت اتی با بازی گلشیفته فراهانی یکی از نقاط قوت فیلم بود. دختری که به خاطر بزرگ شدن در خانواده‌ای فقیر، ساده‌ترین چیز‌ها برایش آرزو بود. می‌خواست هرطور شده جهان را دنبال خودش بکشد تا از او برای رسیدن به آرزوهایش استفاده کند. دختری بلندپرواز که در یک خانواده فقیر که نزدیک بهشت‌زهرا زندگی می‌کرد و برادرش سر قبر‌ها گلاب می‌فروخت. او، اما نمی‌توانست خودش را در این قالب بپذیرد و می‌خواست هرطور شده پیشرفت کند از ایران برود. هیچ برنامه مشخصی نداشت و آرزوهایش دست‌یافتنی و معمولی در حد پراید (دهه هشتاد) و پیتزا و کافه‌گلاسه بود. معنی علاقه را نمی‌فهمید. می‌خواست هرطور شده جهان را دنبال خودش را بکشد و از او برای رسیدن به آرزوهایش استفاده کند. مهرداد با بازی حامد بهداد، در نقش دوست معتاد جهان ظاهر شد؛ فردی که ساقی مواد شاپوری کارفرمای جهان هم به حساب می‌آمد. با زنی ساقی و ده سال بزرگتر از خودش ازدواج کرده بود و نصف بیشتر مواقع نشئه بود. مهرداد هم نماینده بخشی از جوانان آن دهه، سرخوردگی و بی‌هدفی این نسل را به تصویر می‌کشید.
یکی از امتیازات «بوتیک» بازی‌های درخشان بازیگرانش است از جمله حامد بهداد و محمدرضا گلزار.
بازی‌ها

محمدرضا گلزار که آن زمان بیشتر به خاطر بازی در فیلم‌های تجاری مورد توجه قرار داشت با «بوتیک» بازی متفاوتی از خودش به نمایش گذاشت. جالب اینجاست که «بوتیک» همزمان با «کما» اکران شده بود و دو شیوه متفاوت از بازی او روی پرده سینما‌ها در معرض دید قرار داشت. اتی یکی از نقش‌های مهم گلشیفته فراهانی بود و در کارنامه‌اش جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داد. گلشیفته به‌خوبی توانسته بود به نقش نزدیک شود و ماحصل کار بسیار باورپذیر از آب درآمده بود. «بوتیک» برای حامد بهداد هم اتفاق مهمی بود. او بعد از اولین فیلمش «آخر بازی» به کارگردانی همایون اسعدیان، با «بوتیک» جای خودش را در سینما باز کرد. نقشش آنقدر زیاد نبود، اما ظرافت‌های نقش یک معتاد را بسیار باورپذیر بازی کرد و به چشم آمد. بهداد با «بوتیک» به شهرت رسید و همچنان این فیلم جزو شاه‌نقش‌های کارنامه‌اش محسوب می‌شود. منتقدان تحسینش کردند و مخاطبان با جوانی جدید آشنا شدند.
بوتیک بواسطه حضور محمدرضا گلزار توانست فروش قابل توجهی در گیشه داشته باشد.

جایگاه در اکران

«بوتیک» به کارگردانی حمید نعمت الله یکی از فیلم‌های اکران نوروز ۱۳۸۳ بود. همزمان با این فیلم، «کما» ساخته آرش معیریان، «ملاقات با طوطی» به کارگردانی علیرضا داودنژاد و «علی و دنی» ساخته وحید نیکخواه آزاد هم روی پرده رفته بودند. گرچه کمدی «کما» به عنوان بمب گیشه عمل کرد و با اختلافی فاحش نسبت به فیلم‌های بعدی و با جذب ۱ میلیون و ۹۳۰ هزار و ۵۹۱ مخاطب عنوان موفق‌ترین فیلم اکران نوروزی و البته پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین فیلم سال بدل شد، اما «بوتیک» هم توجه‌های زیادی را به خود جلب کرد. «بوتیک» به عنوان دومین فیلم موفق اکران نوروز ۸۳، ۴۰۱ هزار و ۳۱۲ مخاطب را به سینما‌ها جذب کرد و البته موفقیت گلزار در فیلم کما هم در اقبال مخاطبان نسبت به این فیلم بی‌تاثیر نبود.
بوتیک در جشنواره فیلم فجر سیمرغ بهترین فیلم اول را از آن خودش کرد.

افتخارات

این فیلم در جشنواره بیست‌ودوم فیلم فجر، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول شد. گلشیفته فراهانی هم برای بازی در این فیلم، جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره سه قاره نانت گرفت. «بوتیک» در جشن خانه سینما هم در رشته‌های بازیگر نقش اول و دوم زن، بازیگر نقش دوم مرد، تدوین و کارگردانی نامزد دریافت جایزه شد.