شبیه الماس؛ به بهانه حضور سعید پورصمیمی در «پرویز خان»

به گزارش مجله خبری نگار/ایران-محدثه واعظی پور: راستش را بخواهید، حضور، نام و اعتبار سعید پورصمیمی است که برای تماشای «پرویز خان» (علی ثقفی) کنجکاوی ایجاد می‌کند و نه هیچ چیز دیگری. نه حتی شخصیت پرویز دهداری و نه سابقه ساخت فیلم‌های ورزشی. سعید پورصمیمی بازیگری گزیده‌کار، محترم و درخشان است. حالا که گرد پیری بر صورتش نشسته کم‌کار نشده، همواره با فاصله از هیاهوی بازیگری، کوشیده انتخاب‌کننده باشد. مانند هر بازیگر حرفه‌ای، گاهی نقش و فیلم در شأن و اعتبارش نبوده و گاه، بسیار فراتر از نقش و فیلم یا سریال، وزن و وقاری به اثر بخشیده است.

آنچه مهم است، نفس حضور و ادامه دادن برای بازیگر بزرگ و معتبری است که ملول را در «ناخدا خورشید» جان بخشیده، در «پرده آخر» بزرگِ بازیگرهاست و نقش در نقش می‌اندازد تا «بازی» تاج‌الملوک (نیکو خردمند) و کامران میرزا (داریوش ارجمند) جان بگیرد. او که تربیت شده تئاتر است، صدایی پخته، بدنی منعطف و سیمایی دوست‌داشتنی دارد، اما دیر به سینما پا گذاشته و سخت انتخاب می‌کند.

با این همه نامش با بسیاری از بهترین‌های تاریخ سینمای ایران گره خورده و دریغ‌برانگیز است که بیشتر مقابل دوربین نبوده است تا آن‌همه ملاحت، طنازی و شیطنت را در نقشی ماندگار کند؛ بازیگری که می‌تواند نقش‌هایی پیرتر از خود بازی کند (مدرسه پیرمردها) یا جدی باشد (دلشدگان) و نقش منفی را طوری بازی کند که به یاد بماند و از ذهن پاک نشود (نسل سوخته). گمان نمی‌کنم کارگردانی با پورصمیمی همکاری کرده باشد و محو این قدرت برای شکل دادن به شخصیت‌ها نشده باشد.

به کارنامه او که نگاه می‌کنیم، نقش‌ها و فیلم‌ها، متنوع و گاه دور از هم هستند، با این همه کمتر می‌توان به نمونه‌ای رسید که بگوییم پورصمیمی در این نقش ضعیف بوده است. در نقش‌های بسیار کوتاه «یه حبه قند» (رضا میرکریمی) و «بوسیدن روی ماه» (همایون اسعدیان) نقش را به مرکز توجه تبدیل کرده و به اندازه بازیگران نقش‌های پررنگ، به چشم می‌آید. پورصمیمی بازیگری نیست که خودش را به نمایش بگذارد و محتاج تماشا باشد، او به «بازیگری» عشق می‌ورزد، به همین دلیل در خدمت فیلم است و نقش یک مأمور پلیس در سریال خوب «بچه‌های خیابان» (همایون اسعدیان) یا یک قاضی در «در پناه تو» (حمید لبخنده) را با چنان وقاری بازی کرده که سیمایی متفاوت در میان نمونه‌های ایرانی از آن‌ها خلق شده است. شاید باید پذیرفت که با او، همه نقش‌ها ماندگار می‌شوند.

اسفندماه امسال، پرویز پورصمیمی ۸۰ ساله می‌شود. همچون او سلامت و باهوش کم داریم و جای بسیاری از بزرگان بازیگری‌مان خالی است. برای ما که سینما را با عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، پرویز پورحسینی، توران مهرزاد، محمدعلی کشاورز و فخری خوروش، نمایندگان آن نسل تئاتری، باهویت و اصیل به یاد می‌آوریم، حضور پورصمیمی در جشنواره فیلم فجر یک اتفاق خوش‌یمن است. نسل بازیگری عوض شده و بسیاری از نام‌ها، امروز خاطره هستند و یادبود. چه فرخنده است که هنوز پورصمیمی مقابل دوربین می‌رود و به خلق یک شخصیت فکر می‌کند. جای بازیگر بزرگی مثل او در سینمای ایران همیشه خالی است.