علت کم کار شدن تیروئید چیست؟ /تشخیص+درمان

به گزارش مجله خبری نگار،تیروئید کم کار موجب عوارضی مثل ریزش مو، یبوست، استرس، بی حوصلگی و کسلی می‌شود. غلبه طبع سرد و بلغم موجب ایجاد تیروئید کم کار می‌شود. اگر طبع بدنی اصلاح شود و غلبه بلغم از بین برود موجب بهبود هورمون T۳ و T۴ می‌شود.

سوالات مهم درباره کم کاری تیروئید

آیا کم کاری تیروئید درمان می‌شود؟

در مورد این موضوع یک مسئله اثبات شده نیست و هیچ درمانی برای کم کاری تیروئید وجود ندارد و حتی ممکن است بیماری شما در طول زمان بدتر از قبل شود، ولی برخی شرایط مانند تیروئیدیتیس‌های ویروسی و یا تیروئیدیتیس در اثر بارداری احتمال دارد پس از رفع و درمان بیماری و یا پس از اتمام بارداری به حالت معمول و کارکرد اولیه خود برگردد، ولی این موضوعی است که باید پس از آزمایشات و تحت نظر پزشک متخصص غدد مورد بررسی قرار بگیرد و از درمان شدن آن مطمئن شوید.

آیا میزان کم کاری در طول زمان ثابت است؟

خیر این مسئله‌ای نیست که بتوان گفت در طول زمان ثابت می‌ماند، ممکن است با گذشت زمان میزان کم کاری بیشتر شود و شما به میزان بیشتری هورمون تیروئید نیاز داشته باشید بنابراین لازم است که طی معاینات دوره‌ای با پزشک خودتان در ارتباط باشید تا اگر دوز مصرفی مورد نیاز شما اضافه شد با مشکل رو به رو نشوید و عوارض ناشی از کم کاری به شما آسیب نرساند.

آیا ممکن است تیروئید کم کار به تیروئید پرکار تبدیل شود و یا برعکس؟

بله این امکان هست، در موارد معدودی با گذشت زمان تیروئید پرکار به کم کار و یا تیروئید کم کار به پرکار تبدیل می‌شود و همین احتمال هم دلیل دیگری برای این است که شما دوز مصرفی تان را با پزشکتان در دوره‌های معایناتی تنظیم کنید، اگر مشکل تیروئید دارید و پزشک برای شما یک میزان دوزی را تجویز نموده روزانه آن را مصرف کنید، ولی پس از گذشتن مدت زمان لازم و دوره‌ای که پزشک در نظر گرفته؛ باز هم برای درستی و کنترل میزان دوز مصرفی مراجعه کنید.

اصلا چرا تیروئید کم کار می‌شود؟

دلایلی که در اینجا آورده شده از عواملی هستند که می‌توانند باعث کم کاری تیروئید شوند، این دلایل عبارتند از:

۱-چرا تیروئید کم کار می‌شود: درمان‌های قبلی

در برخی انواع درمان‌ها از جمله درمان جراحی برای سرطان تیروئید که باعث پرکاری تیروئید شده است، پزشک مجبور به برداشتن غده تیروئید می‌شود، که این نوع درمان‌ها و نیز درمان یدرادیواکتیو می‌توانند سبب تیروئید کم کار شوند، با توجه به اینکه عوارض پرکاری تیروئید بسیار خطرناک هستند در مواردی درمان پرکاری در اولویت قرار گرفته و در مواردی تیروئیدکتومی نیز ضروری به نظر می‌رسد.

درمان‌های قبلی شامل:

برداشتن همه یا قسمتی از تیروئید

برخی افراد در اثر سرطان تیروئید و یا بیماری مانند گریوز دچار شرایطی می‌شوند که پزشک تشخیص می‌دهد باید کل تیروئید برداشته شود و یا تیروئیدکتومی انجام شود این بیماران قطعا به کمبود هورمون تیروئید مبتلا می‌شوند و بایست دارو مصرف کنند، البته در مواردی پزشک بخشی از تیروئید را برداشته و کل آن برداشته نمی‌شود و به همین دلیل ممکن است بخش دیگر بتواند هورمون مورد نیاز بیمار را تامین کند و بیمار به کم کاری مبتلا نشود.

درمان رادیوتراپی

درمان رادیوتراپی هم می‌تواند به کم کاری تیروئید منجر شود، برخی از بیماران گریوز یا بیمارانی که به سرطان تیروئید مبتلا هستند، بیماران هوکچین و سرطان‌های سر و گردن و یا لنفوم از جمله این بیماران هستند، این بیماران با از دست دادن بخشی از غده مستعد چنین کمبودی هستند.

۲- بارداری

اگرچه هنوز دلایل این امر مشخص نیست، ولی در برخی از مادران با شروع بارداری مقدار زیادی هورمون تیروئید ترشح می‌شود و مقدار زیادی هورمون وارد خون می‌شود و پس از آن عملکرد تیروئید کند و مادر دچار تیروئیدت بارداری می‌شود که البته در اکثر مادران این امر پس از دوره بارداری بهبود و به وضع عادی بر می‌گردد.

این یک مورد کاملا جدی است، جنین در ماه‌های اول رشد تا زمان تشکیل غده میزان هورمون لازم برای رشد را از مادر گرفته و در نتیجه اگر کم کاری تیروئید اتفاق بیافتد باعث عدم رشد و حتی عقب ماندگی ذهنی در نوزاد می‌شود، بنابراین زمان نقش بسیار مهمی را در این دوره ایفا می‌کند و مادر باردار بایست در اولین فرصت قبل از قصد بارداری و یا در زمان اطلاع از آن به پزشک زنان مراجعه نماید و اگر با مسئله کمبود هورمون رو به رو بود با مشورت همکاران غدد و زیر نظر همکاران زنان آن را کنترل نماید.

۳- مشکلات مادرزادی

از دیگر علل کم کاری تیروئید می‌توان به مشکلات مادرزادی و کم کاری تیروئید مادرزادی اشاره کرد، برخی از نوزادان که البته تعداد آن‌ها بسیار کم است بدون غده تیروئید به دنیا می‌آیند و یا تنها بخشی از آن را داشته و یا در بخشی دیگر با اختلالات هورمونی در تیروئید و یا عملکرد سلول‌ها مواجه هستند.

به دیگر بیان در برخی مواقع نوزادان به طور مادرزادی دچار تیروئید کم کار هستند، به این دلیل که تیروئید آن‌ها در رحم مادر تکمیل نمی‌شود، این کودکان در هنگام تولد و در غربالگری تیروئید خیلی زود تشخیص داده می‌شوند، این نوع کم کاری تیروئید به احتمال یک نفر در هر ۴۰۰۰ نفر رخ می‌دهد ولیکن می‌تواند عواقب بدی مانند عقب ماندگی ذهنی در کودکان را موجب شود، در حالی که این کودکان در ابتدای تولد کاملا عادی به نظر می‌رسند، ولی در صورتی که غربالگری انجام نپذیرد و به زودی درمان نشوند ممکن است کودک با عواقب جبران ناپذیر آن رو به رو شود.

۴- بیماری خودایمنی

تیروئیدیت یکی دیگر از شرایطی است که معمولا در اثر یک بیماری خود ایمنی و یا یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود در طول آن تیروئید به یکباره تمام هورمون‌های تولیدی را وارد خون می‌کند و در ابتدا بیمار تیروئید پرکار را تجربه می‌کند و پس از آن با کند شدن عملکرد تیروئید به شرایط کم کاری تیروئید می‌رسد.

تیروئید کم کار اغلب با اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود، زمانی که سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کنند و باعث می‌شوند تا قادر به تولید هورمون نباشد، به این وضعیت هاشیموتو گفته می‌شود، بیماری هاشیموتو بیماری است که در طی آن سلول‌های ایمنی بدن غده تیروئید را به عنوان یک عامل خارجی در نظر گرفته و به آن حمله می‌کنند.

۵- مصرف بیش از حد و یا کمتر از حد ید

با اینکه ید یکی از مواردی است که در تشکیل هورمون تیروئید لازم بوده و بایست در بدن حضور داشته باشد، ولی مصرف بیش از حد آن هم می‌تواند فرد را به تیروئید کم کار مبتلا کند، همان‌طور که مصرف ناکافی آن باعث کم کاری می‌شود.

۶- چرا تیروئید کم کار می‌شود: آسیب به غده هیپوفیز

غده هیپوفیز تنظیم کننده مقدار هورمونی است که از تیروئید ترشح می‌شود، هورمون کنترل کننده TSH از این غده ترشح می‌شود و اگر این غده در اثر پرتودرمانی، تومور و یا جراحی آسیب ببیند دیگر نمی‌تواند مقدار درستی هورمون برای کنترل تیروئید ترشح نماید و در نتیجه در عملکرد تیروئید اختلال به وجود می‌آید.

۷- برخی از بیمار‌های نادر

برخی از بیماری‌هایی که به صورت نادر اتفاق می‌افتند می‌توانند باعث ذخیره غیر طبیعی مواد در غده تیروئید شوند مانند آمیلودوئیز که نوعی پروتئین به نام آملودئید را به اشتباه در تیروئید ذخیره می‌کند و عملکرد آن را مختل می‌کند، سارکوئیدوز یک نمونه دیگر از این بیماری‌ها است.

۸- آسیب به هیپوتالاموس

غده هیپوتالاموس کنترل کننده هیپوفیز است و میزان هورمون ترشح شده از هیپوفیز تحت تاثیر آن قرار دارد اگر بیمار در هیپوتالاموس خود دچار اختلال شده باشد می‌تواند به نوع نادری از کم کاری تیروئید مبتلا شود، زیرا میزان TSH کنترل شده نخواهد بود.

۹-چرا تیروئید کم کار می‌شود: برخی از دارو‌ها و یا عفونت‌های ویروسی

مصرف برخی دارو‌ها از جمله آمیودارون، لیتیوم، اینترلوکین دو به خصوص در بیمارانی که به طور ژنتیکی مستعد بیماری خود ایمنی هستند باعث کم کاری تیروئید می‌شود، در برخی شرایط پزشک ممکن است برای کنترل یک بیماری دیگر دارویی تجویز کند و یا برخی از عفونت‌های ویروسی نیز می‌توانند (به طور غیر معمول) باعث کم کاری تیروئید شوند.

دارو‌هایی مانند:

لیتیوم:

لیتیوم دارویی است که برای درمان اختلالات دوقطبی و افسردگی تجویز می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهد این دارو می‌تواند تاثیراتی همانند کم کاری تیروئید داشته باشد

آمیودارون:
دارویی که در برخی شرایط برای کنترل آریتمی قلب تجویز می‌شود.

اینترفرون ها:
دارویی که در برخی شرایط جهت درمان سرطان و هپاتیت c استفاده می‌شود

در صورتی که از این دارو‌ها استفاده می‌کنید با یک پزشک مشورت کنید تا تحت بررسی شرایط تیروئید کم کار قرار بگیرید.

قرار گرفتن سر و گردن در معرض اشعه و همچنین تیروئیدیت که به صورت غالب با هیپرتیروئیدی نمایان می‌شود، ولی می‌تواند در ادامه بیمار برای چند ماه با کم کاری تیروئید مواجه می‌شود.