به گزارش مجله خبری نگار/رکنا:اختلال روانی به معنای اختلال قابل توجه در شناخت، هیجانات یا رفتار فرد است که معمولاً با پریشانی یا اختلال در زمینههای مهم عملکرد همراه است.
در حال حاضر در جهان از هر ۸ نفر یک نفر با یک اختلال روانی زندگی میکند؛ به عبارتی حدود ۹۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به اختلال روانی هستند که اختلالات اضطرابی و افسردگی شایعترین آنها است.
در سال ۲۰۲۰، تعداد افرادی که با اختلالات اضطرابی و افسردگی زندگی میکردند به دلیل همه گیری کرونا به طور قابل توجهی افزایش یافت. برآوردهای اولیه نشان میدهد که تنها در یک سال در جهان، اختلالات اضطرابی و افسردگی به ترتیب ۲۶ درصد و ۲۸ درصد افزایش یافت.
اختلال اضطرابی به معنای ترس و نگرانی بیش از حد و اختلالات رفتاری است و علائم آنقدر شدید هستند که منجر به ناراحتی قابل توجه یا اختلال قابل توجه در عملکرد میشوند. انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد مانند اختلال اضطراب فراگیر (نگرانی بیش از حد، غیرقابل کنترل و غیرواقعی درباره سلامت، خانواده، شغل و ...)، اختلال هراس (حملات پانیک و هراس بسیار شدید در شرایطی که برای اغلب مردم ترسناک نیست)، اختلال اضطراب اجتماعی (ترس و نگرانی بیش از حد در موقعیتهای اجتماعی و ترس از قضاوت شدن از سوی دیگران)، اختلال اضطراب جدایی (ترس از دست دادن عزیزان) و اختلال اضطراب پس از سانحه (ترس و وحشت پس از پایان یک حادثه ناگوار، جنگ، تصادف، آتش سوزی و ...).
در سال ۲۰۱۹ حدود ۳۰۱ میلیون نفر از جمله ۵۸ میلیون کودک و نوجوان با اختلال اضطراب زندگی میکردند.
عوامل بسیاری با اختلالات اضطرابی در ارتباط هستند؛ دلایل هر نوع اختلال خاص متفاوت بوده و تشخیص دلیل و علت بیماری کار سختی است، اما عوامل زیر نقش پررنگی در بروز این اختلال دارند.
این موضوع به خوبی اثبات شده که ابتلا به اختلالات اضطرابی در بین اعضای یک خانواده ارثی است؛ همچنین افراد ممکن است بعضی از واکنشهای اضطرابی را از والدین یا سایر اعضای خانواده خود فرا بگیرند.
ممکن است بخشی از اختلالات اضطرابی به علت عدم تعادل مواد شیمیایی موجود در مغز و مشکلات هورمونی باشد.
افرادی که دارای خلق و خوی خاص هستند به آسانی تحریک و یا غمگین میشوند، بسیار حساس و زودرنج هستند و بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به اختلالات اضطرابی قرار دارند. افرادی که در دوران کودکی مورد امر و نهی قرار گرفته یا خجالتی بودهاند بیش از سایرین در معرض ابتلا به اختلال اضطراب مثل هراس از اجتماع هستند.
ممکن است که بعضی از مردم در مواجهه با موقعیتها، افراد و یا اشیایی که پیش از این سبب ایجاد احساس ناراحتی یا اضطراب شده بودند واکنشهای مضطربانه از خود نشان دهند.
تجارب استرسآور زندگی معمولاً با ابتلا شدن به بعضی از اختلالات روانی مخصوصاً اختلال اضطراب همراه است.
در زمان ابتلا به افسردگی، فرد تقریباً هر روز و در بیشتر ساعات روز، حداقل به مدت دو هفته احساس غمگینی، تحریک پذیری، پوچی یا از دست دادن لذت یا علاقه به فعالیتها را تجربه میکند. علائم دیگر افسردگی شامل کاهش تمرکز، احساس گناه مفرط یا کم ارزش بودن، ناامیدی نسبت به آینده، افکار مرگ یا خودکشی، اختلال در خواب، تغییر در اشتها یا وزن، و احساس خستگی باشد. افراد مبتلا به افسردگی بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند.
در سال ۲۰۱۹، طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت ۲۸۰ میلیون نفر در جهان از جمله ۲۳ میلیون کودک و نوجوان مبتلا به افسردگی بودهاند.
علل اختلال افسردگی شامل ژنتیک، هورمونها داروها و ابتلا به برخی بیماریهای مزمن و صعب العلاج مانند سرطانها، دیابت، بیماریهای تنفسی و ... است. شکست در زندگی و سابقه ابتلا به بیماریهای روانی نیز ممکن است باعث بروز اختلال افسردگی شوند.
مطالعات نشان داده که تجارب آسیبزننده در کودکی، جنسیت زن، کسانی که به تازگی زایمان کردهاند، افراد بسیار وابسته و بدون عزت نفس، اعتیاد به مواد مخدر، سیگار و الکل، مصرف داروی فشار خون و قرص خواب از عوامل تشدیدکننده احتمال ابتلا به افسردگی هستند.
پیروی از رژیم غذای مناسب و متعادل حاوی تمام گروههای غذایی از جمله شیر و لبنیات، نان کامل، سبزی و میوه جات، گوشت و دانههای روغنی و همچنین ورزش کردن نقش بسیار مهمی در پیشگیری از ابتلا به افسردگی دارد.
اختلالات اضطرابی را میتوان به طور مؤثری درمان کرد و بیشتر این اختلالات به درمانهای دارویی و روان درمانی جواب میدهند بنابراین همه افراد در صورت مشاهده علائم گفته شده در خود یا اطرافیان باید به روانشناس و یا روانپزشک مراجعه کنند.
در روان درمانی، درمان رفتاری با هدف تغییر الگوهای فکری رفتاری و اعتقادات انجام میشود؛ در موارد شدید و در صورت صلاحدید روانپزشک، داروی ضداضطراب و افسردگی برای بیمار تجویز میشود.
استفاده از روشهای تمدد اعصاب، ورزش کردن، دریافت مشاوره روانشناسی، آموزش مهارتهای زندگی به افراد در مدارس، دانشگاهها و محیط کار و دوری از عوامل بروز اضطراب و افسردگی که بالاتر به آنها اشاره شده، در کاهش اضطراب و افسردگی و درمان این اختلالات نقش دارند.