چمدان اقتصادی هیئت روسی در ایران

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: با افزایش نقش و جایگاه اقتصاد در سیاست‌های جهانی، قدرت‌های بزرگ به دنبال یافتن شرکای تجاری هستند تا موقعیت خود را در برابر رقبا ارتقا دهند. روسیه هم که برای نظم نوین جدید جهانی به رهبری خود آماده می‌شود، سعی دارد همکاری‌های اقتصادی با متحدانش را افزایش دهد و در این میان روی شرکای قابل اعتمادی مانند ایران حساب باز کرده است.

درحالی که آمریکا با استفاده از ابزار تحریمی خود تلاش می‌کند روسیه و ایران را تضعیف کند، اما این فشار‌ها تهران و مسکو را به سمت همگرایی و اتحاد استراتژیک سوق داده است. ایران و روسیه که تحت شدیدترین تحریم‌های غرب قرار دارند و از آن جا که هم اکنون افق روشنی برای بهبود روابط این کشور‌ها با غرب وجود ندارد، به تحکیم روابط در عرصه‌های تجاری و اقتصادی روی آورده‌اند.

در این زمینه، برای تحکیم توافقات ترسیم شده گذشته، یک هیئت تجاری روسی به ریاست ایگور لویتین، دستیار ویژه رئیس جمهور این کشور به تهران سفر کرده است. لویتین دو روز پیش با مقامات ارشد جمهوری اسلامی از جمله علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور و همچنین با وزیر راه و شهرسازی و رئیس بانک مرکزی دیدار و گفتگو کرد و در این دیدار‌ها مسئله تقویت همکاری‌های اقتصادی مشترک را بررسی کردند.

اهداف سفر هیئت روس به تهران

همان گونه که از ترکیب اقتصادی هیئت روسی مشخص است برنامه اصلی سفر بر محوریت تقویت مناسبات اقتصادی و تجاری برنامه‌ریزی شده است. لویتین در این دیدارها، تعاملات گسترده میان دو کشور را راهگشا و موثر در تحقق اهداف مشترک توصیف کرد و گفت که در این سفر از پروژه راه‌آهن رشت-آستارا و بندر کاسپین بازدید خواهد کرد تا تصویر دقیقی از روند اجرای پروژه داشته باشد.

این مقام روسی همچنین افزود: شخصا روند همکاری بانک‌های مرکزی دو کشور را پیگیری و دنبال می‌کنم و امیدوارم موافقت نامه امضا شده میان دو کشور هرچه سریع‌تر اجرا شود. او با اشاره به ظرفیت‌ها و مزیت‌های کم نظیر ایران در حوزه انرژی و ترانزیت از علاقه‌مندی شرکت‌های روسی برای حضور گسترده و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی در ایران خبر داد. رئیس هیئت روسی با اشاره به توافقات انجام شده برای توسعه مناسبات تجاری با استفاده از ارز‌های ملی و تهاتری کالا تاکید کرد: خوشبختانه با تدابیر مسئولان اقتصادی و بانکی دو کشور، سازوکار‌های لازم برای عبور از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها در حوزه پولی و بانکی برداشته شده و به زودی شاهد جهش جدی در روابط تجاری میان دو کشور خواهیم بود.

دستیار پوتین بر آمادگی روسیه برای مشارکت با ایران برای تامین محصولات غذایی و کالا‌های اساسی برای کشور‌های منطقه تاکید کرد و از آمادگی شرکت‌های روسی برای تولید مشترک خودرو، بالگرد و تجهیزات کشاورزی خبر داد. محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور هم در دیدار با مقامات روسی، تاکید کرد که ایران از حضور و مشارکت شرکت‌های روسی برای ایجاد و تکمیل زیرساخت‌ها در حوزه حمل و نقل و ترانزیت استقبال می‌کند. مخبر همچنین گفت که ایران و روسیه با استفاده از ارز ملی دو کشور در مبادلات تجاری می‌توانند بخش زیادی از مسائل بانکی موجود را از میان بردارند و این اقدام می‌تواند به گسترش مبادلات تجاری فی مابین منجر شود.

در دیدار لویتین با مقامات ایرانی بر تقویت مسیر‌های حمل و نقل بین دو کشور از جمله راهگذر شمال-جنوب بیش از دیگر مسائل تاکید شد و نشان می‌دهد که روس‌ها سعی دارند هر چه سریع‌تر این مسیر‌های ترانزیتی را توسعه دهند تا روند انتقال کالا بین دو کشور با سهولت بیشتری انجام شود. ایران و روسیه در سه دهه گذشته تلاش کرده‌اند تا روابط اقتصادی دوجانبه را تقویت کنند و این روابط پس از شروع جنگ اوکراین، بیش از پیش در اولویت قرار گرفته است و در این مدت مقامات دو کشور دیدار‌های گسترده‌ای را برای تحکیم روابط در پایتخت‌ها انجام داده‌اند. تهران و مسکو راهبرد «نگاه به شرق» را در راس سیاست خارجی خود قرار داده‌اند و درصدند تا تعاملات خود را با متحدان شرقی افزایش دهند و آن‌ها را جایگزین کشور‌های غربی کنند و در یک سال گذشته نیز تلاش‌های زیادی در این زمینه انجام شده و برگزاری نشست‌های منطقه‌ای و امضای توافقات دوجانبه و چند جانبه با کشور‌های منطقه، همگی به این منظور انجام شده است.

فصل جدید در همکاری‌های اقتصادی

ایران و روسیه در سال‌های گذشته در زمینه هسته‌ای و انرژی تعاملات گسترده‌ای با هم داشتند و در ماه‌های گذشته فصل جدیدی در روابط تجاری دو کشور گشوده شده است و تجارت بین دو متحد روند رو به رشدی را نشان می‌دهد و بر اساس آمار‌های اعلام شده، در سال ۲۰۲۲ میزان تجارت از مرز ۴ میلیارد دلار عبور کرد که نسبت به سال قبل از آن ۱۰۰ درصد رشد داشته است. به نوشته الوقت، با امضای قرارداد‌های جدید و راه‌اندازی راهگذر‌های ریلی و آبی، پیش‌بینی می‌شود که سطح معاملات تجاری بین دو کشور تا دو سال آینده به ۸ میلیارد دلار برسد. حتی بر اساس توافقاتی که چند ماه پیش در تهران به امضای مقامات دو کشور رسید، سقف ۴۰ میلیارد دلاری هم برای تعاملات دوجانبه در آینده درنظر گرفته شده است.

ایران و روسیه برای این که آثار تحریم‌های آمریکا را بر اقتصاد‌های داخلی خود کاهش دهند، در ماه‌های اخیر توافق کرده‌اند تا دلار را از مبادلات دوجانبه حذف کنند و گام‌های مهمی در این زمینه برداشته شده است؛ بنابراین دو کشور در پی تاسیس بانک مشترک برای تعاملات ارزی هستند تا مبادلات دوجانبه را از طریق سوئیفت که تحت کنترل غربی هاست، قطع کنند و با ابتکار‌های جدید، شاهد رونق و شکوفایی تجاری بین دو کشور خواهیم بود. ایران و روسیه که دارای ذخایر عظیم نفت و گاز در جهان هستند، سعی دارند در زمانی که اروپا با بحران انرژی روبه روست، از اهرم فشار خود برای تنبیه غربی‌ها استفاده کنند و در این میان روی کشور‌های صاحب انرژی در منطقه هم حساب باز کرده‌اند. ایران و روسیه علاوه بر توسعه روابط در قالب دوجانبه درصدد توسعه منافع مشترک در قالب همکاری‌های چند جانبه یعنی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سازمان همکاری‌های شانگ‌های و بریکس هم هستند.