فقط از ۵ درصد ظرفیت صادراتی صنعت دارو استفاده می‌شود! / دارو‌های ایرانی باکیفیت‌اند؟

به گزارش مجله خبری نگار، صنعت داروسازی کشور در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رشد چشمگیری داشته و علاوه بر تأمین نیاز داخلی و خودکفا کردن کشور در تولید داروها، در شرایط تحریم از ارزبری زیاد پیشگیری و از هدررفت منابع نظام سلامت جلوگیری کرده است. با وجود این با توجه به ظرفیت گسترده صنعت داروسازی کشور، امکان رشد این صنعت بیش از آن چیزی است که در حال حاضر شاهد آن هستیم و این صنعت نیز با چالش‌هایی مواجه است.

به مناسبت روز بزرگداشت محمدبن زکریای رازی که در تقویم ایران به عنوان روز داروسازی شناخته می‌شود در گفت‌وگویی با رئیس انجمن داروسازان تهران، به وضعیت صنعت دارویی کشور و چالش‌های پیش‌رو پرداختیم.

کارنامه درخشان صنعت داروسازی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

حمید خویی درباره وضعیت صنعت داروسازی ایران اظهار کرد: صنعت داروسازی کشور تاکنون با تمام فراز و فرودها، کارنامه بسیار موفقی از خود به جا گذاشته است؛ ایران در سال‌های پیش از انقلاب چیزی به نام صنعت ملی داروسازی که درخور توجه باشد، نداشت و عمده دارو‌هایی که در آن سال‌ها در کشور مصرف می‌شدند وارد و مابقی نیز توسط شرکت‌های چندملیتی در ایران ساخته می‌شد، اما پس از پیروزی انقلاب، علی‌رغم وقوع مسائلی همچون جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه، داروسازان موفق شدند که پایه‌های صنعت ملی داروسازی را پی‌ریزی کنند و در مدت کمی موفق شدند که ۹۷ درصد دارو‌های مورد نیاز بازار را تأمین کنند.

چالش‌های صنعت داروسازی

وی با اشاره به برخی چالش‌های صنعت دارو افزود: با وجود این موفقیت‌ها، صنعت داروسازی نیز در سال‌های اخیر با برخی چالش‌ها مواجه شده که اگر مورد توجه سیاست‌گذاران کشور قرار نگیرد، دچار مشکلاتی خواهد شد.

خویی ادامه داد: از جمله چالش‌هایی که صنعت داروسازی در سال‌های گذشته با آن روبرو بوده، واقعی نشدن قیمت دارو‌ها بوده که با اجرای طرح دارویار در دولت سیزدهم و اصلاح سیاست‌های ارزی دارو، بخشی از این مشکلات در حال حل شدن است.

وی با بیان اینکه شرکت‌های بزرگ داروسازی ۳۰ درصد بودجه خود را صرف تحقیق و توسعه می‌کنند، اما متأسفانه در سال‌های اخیر شرکت‌های ایرانی تولیدکننده دارو دچار مشکلاتی در تأمین بودجه موردنیاز خود برای ادامه تولید بوده‌اند؛ خاطرنشان کرد: برای آن که صنعت داروسازی ما بتواند کارنامه درخشان خود را در دهه‌های آینده نیز حفظ کند باید علاوه بر واقعی شدن قیمت دارو و متناسب شدن حاشیه سود دارو‌ها نظارت بر این صنعت باید بیشتر شود تا کیفیت دارو‌های تولیدی ارتقا یابد.

دارو‌های ایرانی باکیفیت‌اند؟

رئیس انجمن داروسازان تهران با بیان اینکه همچنان فضا برای ارتقای کیفیت دارو‌ها فراهم است، گفت: وقتی همزمان با افزایش هزینه‌های تولید دارو، قیمت دارو اصلاح نشود؛ اولین عنصری که قربانی می‌شود کیفیت دارو خواهد بود، زیرا برخی تولیدکنندگان صنعت دارو مجبور خواهند شد که به سراغ مواد اولیه‌ای بروند که کیفیت و قیمت پایین‌تری دارند؛ البته این صحبت به این معنا نیست که کیفیت دارو‌های ایرانی پایین است؛ برخی دارو‌های ایرانی کیفیت بسیار بالایی دارند و برخی دیگر نیز نیازمند ارتقای کیفیت خود هستند.

وی درباره راهکار ارتقای کیفیت دارو‌های تولیدی بیان کرد: متأسفانه در قیمت‌گذاری دارو‌ها هزینه این ارتقای کیفیت دیده نمی‌شود. باید ابتدا این هزینه در قیمت دارو‌ها در نظر گرفته شود و سپس نظارت جدی بر صنایع داروسازی صورت بگیرد تا مشخص شود که شرکت‌ها واقعا کیفیت دارو‌های خود را افزایش داده‌اند یا خیر.

وی در پاسخ به این سؤال که "آیا پایین آمدن کیفیت برخی دارو‌ها بر اثر چالش‌های پیش روی صنعت داروسازی، به منزله عدم اثربخشی این داروهاست؟ " افزود: خیر؛ در حال حاضر ۹۷ درصد دارو‌های مصرفی در داخل کشور تولید می‌شود و بسیاری از مصرف‌کنندگان نیز از این دارو‌ها رضایت دارند و بازخورد منفی متناوبی از آن‌ها نداشته‌ایم. از سوی دیگر باید توجه داشت که دارو‌ها بر اساس استاندارد‌های بین‌المللی به نام فارماکوپه ساخته می‌شوند یعنی هر دارویی که در ایران ساخته می‌شود، باید استاندارد‌های لازم را بر اساس این شرایط بین‌المللی رعایت کند تا سازمان غذا و دارو مجوز تولید به آن بدهد.

خویی ادامه داد: باید توجه داشت که کیفیت دارو، چه برای دارو‌های ایرانی و چه خارجی، یک طیف است بنابراین همه دارو‌هایی که در داخل کشور تولید می‌شوند، حداقل استاندارد‌های فارماکوپه را رعایت می‌کنند؛ بنابراین کیفیت لازم برای اثربخشی را دارند، اما کیفیت یک طیف است؛ یعنی همه دارو‌ها شرایط استاندارد تولید را دارند، اما ممکن است یک دارو کف استاندارد‌ها و داروی دیگر سقف استاندارد‌ها را را داشته باشد.

وی با بیان اینکه دارو‌ها قبل از عرضه به بازار مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ گفت: تولیدکننده‌ها پیش از ورود دارو به بازار مصرف، تست‌های پایداری را انجام می‌دهند و باید اطلاعات آن را به وزارت بهداشت بدهند و پس از عرضه به بازار نیز به طور اتفاقی نمونه‌برداری می‌شوند و کیفیت آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رئیس انجمن داروسازان تهران با بیان اینکه در زمان حاضر تنها از ۵ درصد ظرفیت صادراتی صنعت داروسازی استفاده می‌شود، تصریح کرد: در حال حاضر ظرفیت تولید در کشور بیشتر از میزان تقاضا در داخل کشور است و این مسئله، ظرفیت صادرات دارو‌های ایرانی را فراهم کرده است؛ از سوی دیگر حدود ۴۰۰ میلیون فارسی‌زبان در کشور‌های همسایه ایران زندگی می‌کنند که مشتاق مصرف دارو‌های ایرانی نیز هستند، اما تاکنون بسترسازی جدی برای توسعه صادرات دارو‌های ایرانی انجام نشده است در حالی که یکی از راه‌های تثبیت و تقویت صنعت داروسازی، تأمین بازار‌های صادراتی است.