امید‌هایی که از دریای سیاه زنده شد: پایان بحران غذایی در جهان؟

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: در حالی که به واسطه جنگ در اوکراین در ماه‌های اخیر بحران جهانی غذا، به ویژه در کشور‌های فقیر آفریقایی و خاورمیانه تشدید شده و قیمت جهانی غلات روندی صعودی داشته است، پس از سه ماه مذاکره که بار‌ها به شکست انجامید بالاخره، نمایندگان روسیه و اوکراین توافق نامه‌ای را برای آزادسازی بیش از ۲۰ میلیون تن غلات گیر افتاده در بنادر محاصره شده اوکراین در دریای سیاه امضا کردند. این توافق که با میانجی‌گری و ضمانت ترکیه و سازمان ملل در استانبول به دست آمد از اهمیت حیاتی برای پایین آوردن قیمت‌های بالای مواد غذایی برخوردار است که به گفته سازمان برنامه جهانی غذا حدود ۴۷ میلیون نفر را به «گرسنگی حاد» سوق داده است.

این توافق نامه اجازه می‌دهد تا ۵ میلیون تن غلات در ماه توسط شرکت‌های کشتیرانی تجاری از طریق خطوط امن در آب‌های اوکراین صادر شود تا قبل از جنگ، اوکراین یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان غلات و روغن‌های گیاهی در جهان محسوب می‌شد. بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، اوکراین یکی از صادرکنندگان عمده گندم، جو، ذرت و آفتاب گردان در جهان است که سالانه بیش از ۴۵ میلیون تن غلات را به بازار‌های جهانی عرضه می‌کند. برای مثال در سال ۲۰۲۱ اوکراین ۳۰.۹ درصد غلات و گندم مصرفی مصر؛ ۷.۷ درصد نیاز‌های یمن؛ ۷ درصد بنگلادش و ۱۱.۷ درصد مراکش را تامین می‌کرد. در این زمینه به گفته رابرت ماردینی، مدیر کل صلیب سرخ جهانی طی شش ماه گذشته قیمت مواد غذایی در سودان ۱۸۷ درصد، در سوریه ۸۶ درصد، در یمن ۶۰ درصد و در اتیوپی ۵۴ درصد افزایش یافته است. در حالی که بیش از ۹۶ درصد از غلات اوکراین از طریق دریای سیاه صادر می‌شود، توافق اخیر اجازه باز کردن یک راهگذر امن برای بارگیری کشتی‌های تجاری از سه بندر کلیدی اوکراین در دریای سیاه - اودسا، چورنومورسک و یوژنه- می‌دهد. اگر چه هم اکنون سه بندر اوکراین برای بارگیری گندم در نظر گرفته شده است، اما صحبت از صادرات گندم از میکولایف که هم اکنون میدان جنگ است یا بنادر خرسون و ماریوپل نیز مطرح بوده است.

بر اساس این توافق، طرف‌های روسی و اوکراینی از حمله به هر یک از کشتی‌های تجاری یا بنادری که در توافق اشاره شده است، خودداری می‌کنند. توافق میان روسیه و اوکراین بر سر صادرات غله موجی از امیدواری برای کاهش بحران جهانی غذا ایجاد کرده است. دراین زمینه، آنتونیو گوترش که برای نهایی شدن توافق به ترکیه سفر کرده بود، گفت: «امروز، فانوس امیدی در دریای سیاه روشن شده است. یک فانوس آرامش، در جهانی که بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد». به گفته گوترش این توافق علاوه بر تثبیت قیمت جهانی مواد غذایی، آرامشی برای کشور‌های در حال توسعه و جوامع در آستانه قحطی به ارمغان خواهد آورد. روس‌ها نیز در پی توافق روز گذشته فرصت را غنیمت شمردند و کارزار تبلیغاتی ماه‌های اخیر غربی‌ها که مسکو را متهم به ممانعت از صادرات غلات اوکراین برای ایجاد بحران گرسنگی در جهان می‌کردند، بی‌اساس دانستند و متقابلاً تحریم‌های غرب را مسبب ایجاد بحران غذایی جهانی معرفی کردند.