لزوم توسعه فضای سبز کشور در جهت مقابله با ریزگرد‌ها

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر محمد حسن نامی در بیست و یکمین نشست تخصصی در حوزه مدیریت بحران که در پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو برگزار شد درباره مخاطره گرد و خاک و طوفان‌های ناشی از آن اظهار کرد: اگر آسایش خواسته باشیم همه این‌ها در کنار علم به دست می‌آید و به جز علم راه دیگری وجود ندارد.

وی با بیان اینکه پیروزی بسیار غرور آفرین بیت المقدس را که بحث بسیار مهمی است تبریک عرض می‌کنم، گفت: ریزگرد‌ها سابقه بسیار طولانی دارد و به ١٩١۴ باز می‌گردد. من در بخش قابل توجهی از منطقه جنوب در زمان دفاع مقدس از اردیبهشت ماه ١٣۵٩ حضور داشتم.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به نکته‌ای درباره عملیات بیت المقدس اظهارکرد زمانی که با سپاه ادغام شدیم و در عملیات مختلف حضور داشتیم روش جدیدی اتخاذ شد و موفقیت آمیز بود که از جمله آن می‌توان به عملیات فتح المبین، بیت المقدس و .. اشاره کرد. در عملیات بیت المقدس که نقطه اوج قدرت جمهوری اسلامی ایران بود، اولین مرحله آن عبور از رودخانه کارون، مرحله دوم گذشتن از جاده خرمشهر-اهواز و رسیدن به دژ مرزی و مرحله سوم فتح خرمشهر بود. در آن زمان تمام دانشگاه‌های جنگ جهان مدعی بودند که امکان فتح خرمشهر از سوی نیرو‌های جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و مرتب نیز بر این موضوع تاکید می‌کردند حتی صدام اعلام کرد که اگر خرمشهر فتح شود، کلید بصره را هم می‌دهیم.

نامی اضافه کرد:موانع غیر قابل عبوری در محدوده خرمشهر ایجاد شده بود. شبکه‌های خورشیدی، نیزه ها، خودرو‌های سوخته، موانع مختلف و کانال‌های مختلف - که مین و سیم خاردار بود- ایجاد شده بود و ما خودمان نیز فکر نمی‌کردیم خرمشهر را فتح کنیم. به یاد می‌آورم که زمانی که پای بیسیم اظهار می‌کردیم به خرمشهر رسیدیم حتی فرمانده باور نمی‌کرد. این راهبرد همه کشور‌ها را نسبت به جمهوری اسلامی تغییر داد و همه برای سفر به ایران پیشی می‌گرفتند.

وی با بیان اینکه در سال ١٣۶٣ در محدوده دهلران در خط مرزی حمله با عراق بودیم گفت: قصد داشتیم به سمت شلمچه حرمت کنیم که فاصله اش در حالت معمولی سه تا چهار ساعت زمان می‌برد تا به محل مورد نظر برسیم، اما زمانی که به عبدل‌خان رسیدیم، پر از ریزگرد بود و چشم چشم را نمی‌دید و مجبور شدیم شب به حرکت خود ادامه دهیم.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه پدیده ریزگرد‌ها موضوع جدیدی نیست و ادامه خواهد داشت، گفت: هر چه تغییرات اقلیمی در جهان افزایش پیدا می‌کند، ریزگرد‌ها نیز بیشتر خواهند شد. راهکاری وجود دارد که هم کشور خود و کشور‌های همجوار را به سمت توسعه فضای سبز هدایت کنیم و راه دیگری ندارد.

وی با اشاره به خط دما در سال‌های اخیر اظهارکرد: طی سال‌های گذشته خط دما زیر پیچ شمیران بود، ٩ تا ١١ سال قبل به بالای پل رسالت رسد و حالا بالای ارتفاعات ١٨٠٠ است. این روند هشدار می‌دهد که اگر همین سیر را طی کنیم، حدود ١٠ تا ١٢ سال آینده برفی در ارتفاعات البرز نخواهیم داشت و این خطر بزرگی است.

نامی با اشاره به راهکاری در این خصوص گفت: باید فضای سبز کشور را افزایش دهیم. حداقل باید از امسال آغاز کنیم و سالی ١۵٠ هزار هکتار به فضای سبز کشورمان اضافه کنیم. این امکان وجود دارد که بتوانیم حداقل ریزگرد‌هایی که منشا داخلی دارند را کاهش دهیم. با توجه به شرایط جدید کشاورزی جهان این امکان وجود دارد.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: راهکار دوم همگرایی منطقه است. اگر بتوانیم نقشه راهی تهیه کنیم که هماهنگ باشیم، می‌توانیم ریزگرد‌ها را کنترل کنیم. یکی از راهکار‌ها ایجاد کانال بین المللی ما از خلیج فارس، کشور عراق، سوریه به دریای مدیترانه است.

به گفته وی صفر دریای مدیترانه نسبت به صفر ما بین ۶۴ تا ۸۴ سانتیمتر بالاتر است. پس اگر کانال آب زده شود از آن طرف به سمت ما می‌آید. آبی که روی زمین حرکت می‌کند قبل از پایان می‌تواند قابل استفاده برای کشت باشد.

نامی ادامه داد: برخی از گیاهان که می‌توان از آن‌ها استفاده نیز کرد از همین آب شور استفاده می‌کنند. ما نیز مثل سایر کشور‌های جهان در یک تنش آبی قرار داریم. یکسری رودخانه‌های ورودی و خروجی داریم که خروجی‌ها عموما در غرب کشور هستند. بیش از ۵۰ رودخانه دایمی و غیر دائمی داریم که عموما آب‌های خروجی ما بیشتر به سمت عراق است. طرح‌های متفاوتی بود که آب‌ها را برگردانیم، اما نگاه همگرایی به این سمت بود که آب‌ها را مثل ترکیه نبندیم. بر اساس کنوانسیون حقوق بین الملل آب‌ها و همچنین دریا‌ها می‌توانیم هم علیه ترکیه و هم افغانستان اقدام کنیم.

وی اظهار کرد: افغانستان برابر قرارداد ۱۳۵۰ باید در هر ثانیه در هیرمند ۵۰ متر مکعب آب به ما تحویل دهد و این حقوق ما است و قوانین بین الملل نیز آن را پشتیبانی می‌کند.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: بر اساس بررسی‌های میدانی هشت کانون ریزگرد در عراق وجود دارد که عموما تاثیر پذیری از همین کانون‌ها است. باید با همکاری با عراقی‌ها این کانون‌ها را پوشش دهیم. این کار با استفاده از فضای سبز، مالچ پاشی، شن ریزی و.. می‌تواند باشد. به دنبال نقشه‌های راه هستیم البته در مناطقی مثل شرق و غرب استان کربلا و.. آمریکا مانور‌هایی انجام داده که برخی شیمیایی بوده و در واقع این خاک آلوده است. سال ٩٨ که باران زیادی آمد اثری از ریزگرد‌ها نبود. مشخص است هر زمانی که باد شدید بوزد، ریزگرد‌ها به سمت کشور ما حرکت می‌کنند چرا که باد‌های ما عموما غربی و شرقی است.