از رنجی که بابت تدوین می‌بریم

به گزارش مجله خبری نگار، تدوین در سینمای امروز ایران، به پاشنه آشیل بسیاری از تولیدات تبدیل شده است. در این معادله، گاهی آن جهان بینی درست و مشترک میان کارگردان و تدوینگر رقم نخورده و اثر، با وجود تمام داشته هایش در حوزه محتوا و اجرا، در مسیر درستی هدایت نشده و درنتیجه نمی تواند انعکاس مناسبی روی پرده داشته باشد. البته که شکل معکوس این قضییه نیز وجود دارد.

یک تدوین درست و خلاقانه، ریتم فیلم را حفظ و کمک بزرگی به فرآیند ارتباط میان اثر و مخاطبش می کند.

در سینمایی که بسیاری از تولیداتش از ناحیه تدوین رنج می برند، حداقل انتظار آن است که آثار بزرگترین رویداد سینمایی کشور که در بخش رقابتی حضور داشته و برای رسیدن به چنین جایگاهی، ده‌ها فیلم را در رقابت کنار گذاشته اند، به عنوان‌ آثاری حرفه ای، از تدوین هوشمندانه و پیش برنده ای برخوردار باشند.

اما آنچه پس از نمایش ۸ فیلم در ۴ روز نخست جشنواره فجر مشاهده شد، اشکالات مفرط آثار در بخش تدوین است. حال آن که تقریبا تمام فیلم های این ۴ روز، از تدوین های خطی برخوردار بوده و اینکه این شکل تدوین کلاسیک، همچنان در مرحله آزمون و خطا، ضرباتی را بر آثار وارد می کند، محل تامل بسیاری را به وجود آورده است.

فارغ از استیصالی که در بهینه سازی تدوین های خطی وجود دارد، یک اشکال فرامتنی دیگر نیز در آثار روزهای نخست جشنواره به چشم خورده و آن، باگ های غیرمنطقی است که حفره های عمیقی را در مسیر باور روایی درام به وجود می آورد.

وجود چنین باگ هایی در شکل تدوین نشان می دهد که در کنار بی توجهی و اهمال کارگردان، تدوین نیز در مسیر هوشمندانه حرکت‌ نکرده و نتوانسته از حجم بی منطقی داستان بکاهد.

به عنوان مثال در فیلم ماهان، پرش های ناگهانی میان دو سکانس و تعدد نماها و حتی سکانس های غیرمنطقی و گاها کشدار، ضربات مهلکی را بر فیلمی‌ وارد آورده که توان دراماتیک چندانی نداشت.
ضمن آن‌که این باگ‌های تدوین، با یک مهندسی درست می توانست به بارور کردن روند منطقی داستان و قرار دادن آن بر ریل نرمال و طبیعی درام بیانجامد که نبود چنین رویه ای، روند نارضایتی از اثر را بیشتر کرده است.

این روند نامطلوب در آوردگاه بزرگترین و حرفه ای ترین جشنواره سینمایی منطقه، وجهه درست و تکنیکالی از تولیدات سینمایی کشورمان را به تصویر نمی کشد. نشان می دهد کارگردانان و تهیه کنندگان آثار، به اهمیت این مقوله اشراف چندانی نداشته و شاید هم به دلیل بار مالی بالای این بخش، از سپردن آن به تدوینگران صاحب نام خودداری کرده و این چنین زمینه های وقوع اشکالات بزرگی را در اثرشان رقم می زنند.

این اشکال می تواند با کنش مندی بیشتر کانون تدوینگران سینمای ایران، در مسیر ترمیم قرار گرفته و بدین ترتیب جایگاه والای تدوین و نقش آن در اعتلای یک اثر سینمایی، بیش از آنچه امروزه در عمده آثار سینمایی می بینیم، به چشم آمده و مشخص شود.