در این گزارش نگاهی به تمام نقاط قوت و معایب پیامرسانهای ایرانی داریم و آنها را با برخی از شناخته شدهترین پیامرسانهای دنیا مقایسه میکنیم.
به گزارش مجله خبری نگار، در دنیای امروزی همه چیز حول محور ارتباطات میگذرد، افراد از تمامی نقاط دنیا همواره با یکدیگر در حال تبادل اطلاعات هستند و این کره خاکی دیگر به یک دهکده کوچک تبدیل شده است. یکی از بزرگترین ابزارها برای ایجاد ارتباط با سراسر دنیا برنامههای پیامرسان هستند. پیامرسان به برنامهای گفته میشود که به کاربر قابلیت ارسال و دریافت پیامهای مختلف از قبیل متن، تصویر، پیامهای صوتی و انواع پوشهها را میدهد. برنامههای پیامرسان یکی از پراستفادهترین برنامههای گوشیهای هوشمند محسوب میشوند که بیش از سه میلیارد کاربر را به خود اختصاص دادهاند. از معروفترین این برنامهها میتوان به واتساپ، تلگرام، وایبر و لاین اشاره کرد. ما امروز به مقایسه این برنامهها با پیامرسانهای ایرانی پرداختهایم تا متوجه شویم سازندگان ایرانی در چه مواردی ضعف و در چه مواردی، نسبت به رقبای خارجی خود، قدرت بیشتری دارند.
یکی از پیامرسانهای ایرانی آیگپ است که مانند هر پیامرسان پیشرفته دیگری به کاربران خود امکان ارسال پیامهای شامل متن، عکس، ویدیو، فایل صوتی و پوشههای مختلف را میدهد. اولین انتشار این برنامه به آبان ماه سال ۹۴ بازمیگردد. برنامه آیگپ یکی از اولین پیامرسانهای ایرانی است که قابلیت تماس صوتی و تصویری را در اختیار کاربران قرار داد.
این برنامه در کنار " گپ " از معدود برنامههای ایرانی هستند که از قابلیت تماس صوتی و تصویری برخوردارند. این برنامه همچنین از قابلیتهایی مانند کیف پول، سیستم هواشناسی پیشرفته، مشاورین تغذیه و رباتهای دیگر نیز برخوردار است. گفتنی است که سیستم دسته بندی موضوعات مختلف در این برنامه به خوبی رعایت شده و دسترسی افراد، بسیار گسترده و آسان است. اما یکی از مهمترین مزایای این برنامه استاندارد رمزگذاری پیشرفته آن است که برای رمزگذاری متقارن مورد استفاده قرار میگیرد، این قابلیت به کاربر این اجازه را میدهد تا با ساخت کد تصادفی و ارسال آن به سرور اصلی امنیت پیامهای خود را بالا ببرد چرا که پس از این عمل تمامی پیامهای رد و بدل شده با یک کد مشخص محافظت میشوند.
یکی از واضحترین ایرادات وارده به این برنامه تشابه اسمی با برنامه گپ است که ابتدا در سال ۹۳ ساخته شد. همچنین میتوان گفت طراحی ظاهری رابط کاربری آنقدرها که باید مورد توجه قرار نگرفته است، این مسئله در قسمت ارسال پیام و در قالب گنجایش متن قابل لمستر است. البته باید یادآوری کرد که طراحی قسمت آیلند از سبک راضی کننده و زیبایی برخوردار است و بیشتر ایراد به قسمتهای ارسال پیام مربوط میشود.
.
وایبر از اولین برنامههای پیامرسانی است که به دنیا معرفی شد. این برنامه در تاریخ ۲ دسامبر سال ۲۰۱۰ توسط چهار همکار اسرائیلی به صورت رسمی آغاز به کار کرد. گفتنی است که برنامه وایبر در سال ۲۰۱۴ توسط یک شرکت ژاپنی خریداری شد.
این برنامه شامل ابتداییترین امکانات هر پیامرسان میشود. از قابلیتهای این برنامه میتوان به امکان ایجاد تماس صوتی و تصویری، ارسال استیکر و اموجی اشاره کرد. گفتنی است که برخی از استیکرهای این برنامه پولی هستند.
سادگی و عدم پیشرفت راضی کننده در طی سالهای گذشته و نیاز به پرداخت هزینه برای برخی از استیکرها از مشکلات کوچک، اما قابل توجه این برنامه هستند.
شرکت سروش ابتدا در بهمن سال ۹۴ به طور آزمایشی یک نسخه از این برنامه را به بازار عرضه کرد. پس از گذشت تقریبا یک سال سازندگان تصمیم گرفتند تا از این برنامه به طور رسمی رونمایی کنند. گفتنی است که این برنامه با حمایت صدا و سیما شروع به کار کرد، اما در سال ۹۷ تصمیم گرفت تا فعالیت خود را به صورت مستقل ادامه دهد.
اپلیکیشن سروش در کنار قابلیتهای کلیدی مانند تماس تصویری، استفاده از رباتها، اینترنت یک سوم و ویترین از ویژگی پخش زنده نیز برخوردار است که تقریبا میتوان گفت در هیچ پیامرسان دیگری دیده نشده است. این قابلیت خلاقانه به کاربران اجازه میدهد تا در زمانهای مختلف به رادیو و تلویزیون ملی دسترسی داشته باشند. گفتنی است که امکان استفاده از بازیهای مختلف لذت را برای کاربران افزایش میدهد.
این برنامه نیز همانند ایتا از رابط کاربری مشابهای با تلگرام برخوردار است.افت سرعت نیز از ایراداتی است که کاربران بیشترین شکایت را از آن داشتهاند.
لاین یکی دیگر از پیامرسانها است که در بین کاربران ایرانی مورد توجه قرار گرفت. این برنامه در سال ۲۰۱۲ در ژاپن راهاندازی شد و پس از دو سال به بزرگترین پیامرسان این کشور تبدیل شد. این برنامه بر روی سیستم عاملهای مک، ویندوز، اندروید و iOS قابل اجرا است.
قابلیت سفارش تاکسی، پرداختهای مالی، سفارش غذا، دسترسی به اخبار و برنامه تلویزیونی در برخی کشورها از امکانات این برنامه است.
از معایب اصلی این برنامه تاخیر در اجرای برخی از جلوههای تصویری و استیکرها است. البته باید به این امر نیز اشاره کرد که قابلیتهای اصلی این برنامه در تمامی کشورها قابل استفاده نیست. این برنامه از قابلیت اجرا بر روی صفحات وب پشتیبانی نمیکند و همچنین از فضای ابری برخوردار نیست.
برنامه ایتا از برنامههای نوپای ایرانی است که در سال ۹۶ توسط شرکت اندیشه یاوران تمدن منتشر شد. این برنامه نه تنها بر پایه فضای ابری ساخته شده بلکه به کاربران این امکان را میدهد تا در یک لحضه بتوانند از چند دستگاه به صورت همزمان استفاده کنند. در صفحه اصلی این سایت نوشته شده است: " پیامرسان ایتا با هدف برآوردن کلیه نیازهای کاربران ایرانی در یک برنامه پیامرسان طراحی شده است".
واضحترین مزیت ایتا استفاده از فضای ابری و ذخیره سازی پیامها در کنار قابلیت مولتی پلتفرم است. اما نکته جالبتر آن است که این برنامه به کاربران خود وعده کاهش ۶۶% از حجم اینترنت را میدهد. به گفته صفحه رسمی این برنامه تنها یک سوم حجم اینترنت در زمان استفاده از ایتا محاسبه میشود. این برنامه، در کنار رباتها کارآمد، API مختلفی در اختیار علاقهمندان میگذارند تا بتوانند از آنها استفاده کنند.
عدم خلاقیت در طراحی رابط کاربری و شباهت ظاهری به تلگرام از ایرادات این برنامه است که البته به گفته سازندگان هدف از این عمل ایجاد ارتباط سادهتر و زودتر با کاربران بوده است. همچنین لازم به ذکر است که سرعت ارسال کد ورودی برنامه گاهی اوقات کم میشود.
واتساپ یک برنامه پیامرسان فوری محسوب میشود که توسط شرکت سهامی واتساپ ساخته شده، این برنامه در حال حاضر از زیر مجموعههای فیسبوک است. واتساپ در ژانویه سال ۲۰۱۴ برای تمامی سیستم عاملها منتشر شد. این در حالی است که برنامه واتساپ از سال ۲۰۰۹ در برخی کشورها در دسترس قرار داشت. این برنامه فعالیت خود را در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ بر روی گوشیهای ویندوز پایان داد.
سرعت بالا در ارسال و دریافت پیامها از نکات مورد توجه کاربران در این برنامه بوده است. رابط کاربری ساده، اما دلنشین برنامه واتساپ امکان استفاده را برای تمامی کاربران آسان ساخته و افراد در تمامی سنین توانایی درک محیط ساده این برنامه را دارند.
از واضعترین معایب واتساپ عدم پشتیبانیی از فضای ابری است و این امر باعث میشود برنامه واتساپ هر چند وقت یک بار نیاز به ایجاد پشتیبانی داشته باشد که گاها مدت زیادی را به خود اختصاص میدهد. همچنین با وجود سابقه بد فیسبوک در فروش اطلاعات کاربران این امر احساس امنیت را از کاربران سلب میکند. گفتی است که سادگی زیاد این برنامه در طولانی مدت باعث دلزدگی و خستگی کاربر میشود چرا که عدم امکان استفاده از قابلیتهای متفاوت فرد را از لحاظ ذهنی در یک فضای سوت و کور قرار میدهد. عدم امکان استفاده از نسخه نصب شده بر روی رایانههای شخصی بدون فعال بودن نسخه گوشی برنامه از مسائلی است که در زمانهای ضروری استفاده از واتساپ میتواند واقعا ازار دهنده باشد.
از اوایل سال ۹۳ شرکت فناوری اطلاعات توسعه سامان، پلتفرم پیامرسان خود را بر پایه پروتکل AMQP تولید کرد و در نیمه دوم سال ۹۳ توانست برنامه گپ را رسما عرضه کند. این پیامرسان برای سیستم عاملهای اندروید، iOS، ویندوز، مک و صفحات وب قابل اجرا است. یکی از نکات قابل توجه این برنامه وجود حساب کاربری رسمی رئیس جمهور وقت ایران است.
این برنامه فضای بهخصوصی به نام دنیای گپ دارد که مانند ویترین و آیلند عمل میکند. وجود این قابلیت در برنامه گپ امکان دسترسی به بخشهای مختلف را به شدت آسان میسازد. امکان برقراری تماس تلفنی و تصویری از دیگر قابلیتهای این برنامه است که در کنار امکانات دیگر مانند درخواست و ارسال پول، امکان خرید شارژ، پرداخت قبوض و تعیین رمز عبور به تکامل برنامه کمک بسیاری میکند. لازم به ذکر است که این برنامه در کنار برنامه بله از اپلیکیشنهای ایرانی هستند که از رابط کاربری مناسبی برخوردارند و تلاش داشتهاند که خلاقیت را در تولید محتوای خود حفظ کنند.
رایجترین مشکل در بین تمامی برنامههای ایرانی افت سرعت لحضهای آنهاست. میتوان دلیل این امر را نو پا بودن برنامههای ایرانی دانست، اما متاسفانه این مسئله یکی از مهمترین مسائلی است که یک کاربر به آن توجه دارد. در ادامه به نظر میآید برنامه گپ گاها توانایی پاسخگویی به حجم بالای کاربران را ندارد و این مسئله باعث میشود برنامه غیر فعال شود. اگر این مشکلات در پیامرسان ایرانی گپ حل شوند میتوان گفت که برنامه بله و گپ از بی نقضترین برنامههای پیامرسان هستند که پتانسیل رقابت با اپلیکیشنهای خارجی را دارند.
تلگرام یک برنامه پیامرسان است که بر پایه فضای ابری ساخته شده، این برنامه بر روی سیستم عاملهای اندروید، iOS، ویندوز، مک و لینوکس قابل اجرا است. تلگرام یک برنامه با متن باز محسوب میشود که البته اخیرا متن کدهای نوشته شده در نسخههای جدید آن دیگر به سرعت در فضای مجازی در دسترس قرار نمیگیرد. اپلیکیشن تلگرام ابتدا در سال ۲۰۱۳ به صورت رسمی به دنیا معرفی شد.
وجود انواع رباتها، کانالها و برچسبهای مختلف از قابلیتهای محبوب این برنامه است. امکان برقراری تماس صوتی و ذخیره سازی پیامها در فضای ابری از دیگر امکانات مهم این برنامه هستند. تلگرام همچنین دست کاربران خود را برای شخصی سازی محیط رابط کاربری باز گذاشته است و این یکی از دلایل ایجاد احساس راحتی با مخاطبینش بوده است.
سادهترین ایراد این برنامه عدم وجود قابلیت تماس تصویری است که در برنامههای پیامرسان بیشتر از تماس صوتی مورد استفاده قرار میگیرد. امکان حذف کردن پیام دیگران در قسمت پیام شخصی از دیگر ایرادات این برنامه است که منتقدان فراوانی دارد. از آنجا که محتویات رد و بدل شده در این دوران به اندازه یک مدرک میتوانند مفید باشند، چنین قابلیتی واقعا حریم شخصی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد. این برنامه همچنین در سال ۲۰۱۵ تحت سوءاستفاده داعش قرار گرفت و باعث شد این گروه تروریستی عضو کانالهای تلگرامیاش را تا ۹۰۰۰ نفر افزایش دهد. علت این سوءاستفاده آن بود که تلگرام در ابتدا از حذف کردن محتوای برنامههای داعش خودداری کرده بود.
برنامه بله در شهریور سال ۹۵ با حمایت بانک ملی ایران را اندازی شد. در نتیجه با حمایت بانک ملی، این برنامه خود با شعار "پیامرسان با امکانات مالی" وارد بازار شد. میتوان گفت برنامه بله یکی از کاملترین پیامرسانهای ایرانی است و تقریبا از تمامی امکانات موجود در انواع پیامرسانهای جهان بهره میبرد. امکاناتی همانند ارسال متن، تصاویر و انواع پوشهها با سرعت بالا از قابلیتهای اولیه این برنامه هستند.
بیشتر مزایای این برنامه به مسائل بانکی مربوط میشود. قابلیتهایی مانند کیف پول، درخواست پول، تسهیلات مسکن، خرید بستههای اینترنتی و چندین قابلیت دیگر در بخش بانک من برنامه را به یک اپلیکیشن بانکی کامل تبدیل کرده است. قابلیتهایی مانند مولتیپلتفرم و مکان نما از دیگر نکات مثبت این برنامه هستند. همچنین امکاناتی از قبیل مخفی کردن آخرین بازدید، قطع اتصالات متفرقه به حساب و قابلیت رمزگذاری بر روی دسترسیها امنیت برنامه را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
افت سرعت و قطعی برنامه در برخی مواقع موجب میشود شخص لذت ارسال پیام با سرعت بالا تا لحظاتی پیش را به کلی فراموش کند. همچنین عدم وجود امکان تماس صوتی و تصویری از قدرت برنامه کم میکند.
اگر از روزهای آغازین شهرت پیامرسانها، از این برنامهها استفاده میکردید حتما به یاد دارید که اکثر ابربرنامههای امروز در سالهای آغازین از کیفیت کنونی خود برخوردار نبودهاند. علت پیشرفت هر برنامه همواره تقاضای بیشتر در کنار آزمون و خطاهای مختلف بوده است. همچنین گفتنی است که در دسترس بودن فناوری روز و سرورهای مناسب از شرایط مهم در ساخت و پرورش یک سیستم پیامرسانی خوب است. در نتیجه ایرادات مشاهده شده در اکثر برنامههای ایرانی، که عموما به کندی سرعت خلاصه میشوند، امری طبیعی در سالهای اول هر برنامه دیده میشود. واضح است که در صورت اعلام حمایتهای بیشتر از سوی مردم و نهادهای مختلف برنامه نویسان و سازندگان اپلیکیشنهای ایرانی انگیزه بیشتری برای توسعه و بهبود برنامههای خود خواهند داشت.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان