مجله خبری-سبک زندگی نگار: در دورههای مختلف نوع پوشش دستخوش تغییر میشود. امروزه نیز لباسهای سنتی مردم ایران تحت تاثیرقرار گرفته، اما برخی از مردم روستا و عشایر پوشش محلی و سنتی خود را حفظ کرده اند و لباس محلی میپوشند.
لباس سنتی شیراز یکی از لباسهای زیبای سنتی ایران است، که هنوز مورد استفاده افرادی قرار میگیرد که اصالت و سنتهای گذشته خویش را فراموش نکرده اند. زنان ایل همچنان به لباس اصیل خود عشق ورزیده و جز در حالات استثنایی و یا شهرنشینی، حاضر نیستند این پوشش خود را از دست بدهند.
استان فارس مهد کوروش و هخامنشیان است و لباس سنتی مردم استان فارس از قدیمیترین لباسهای ایرانیست. برای آشنا شدن با لباسهای سنتی و محلی مردم استان فارس این بخش را مطالعه نمایید.
لباس محلی زنان و مردان با یکدیگر متفاوت است. لباس محلی زنان شیراز در رنگهای شاد و متنوعی وجود دارد و برگرفته از طبیعت است. لباس زنان عشایر قشقایی برای تحرک و کار کردن هیچ محدودیتی ایجاد نمیکند و تناسب آن با فصول مختلف سال و محافظت از سرما و گرما و با رعایت ارزش اقتصادی آن برای خانواده مثال زدنی است.
لباس مردان هم متناسب با کار و فعالیت زیاد و تحرک و زیبایی خاص خود بوده است.
پوشاک زنان عشایر از قسمتهای مختلفی مانند کلاهک، آرخالق، تنبان، پاپوش، روسری، پیراهن، دامن (قر) تشکیل شده است.
کینگ یک پیراهن زنانه بلند از شانه تا قوزک پا است که از پایین تا نزدیک کمر دارای چاک است و یقه آن کامل بسته شده و آستین آن تا مچدست است. چاک بلند پیراهن آن را به دو قسمت جلو و عقب تقسیم میکند و سبب میشود زنان شیرازی بهتر بتوانند به کار و فعالیت بپردازند.
تورکی تومبان یک پوشش دامنی بلند با چینهای فراوان است که از پارچه سبک تهیه میشود. چینهای فراوان تورکی تومبان به علت این است که هنگام وزش باد و جمع شدن یک طرف دامن، چینهای بعدی جای آن را گرفته و پوشش از بین نرود. برای زیبایی بیشتر تومبان یک یا دو تنبان تورکی روی هم میپوشند و از پارچه بیشتری استفاده میکنند.
زنان عشایر شیرازی برای پوشاندن موهای خود از پارچه ظریف و نازک با طرحهای خاصی استفاده نموده و از آن به عنوان روسری، استفاده کرده و قسمت سر به جز صورت را با آن میپوشانند. زنان شیرازی برای تزئین چارقد آن را مهره یا ملیله دوزی میکنند.
در اغلب فصول سال زنان عشایر لباسی زیبا و گرمی که پوششی محافظ بوده و موجب وقار و سنگینی لباس میشود، به نام آرخالق را روی لباس خود میپوشند. این لباس در زیر بغل چاک داشته و سبب میشود دستها به راحتی حرکت کنند.
زنان عشایر شیرازی بر روی چارقد پارچهای به نام دستمال یا یاغلوق را به پیشانی بسته شده و در پشت سرخود گره میزنند تا از سر در برابر سرما و وزش باد، محافظت کند. جنس این دستمال از پارچههای قیمتی مانند ابریشم و حریر است و در بالای پیشانی به وسیله سنجاق یا گل طلا، به چارقد متصل میشود.
لباس محلی اوز و لباس عروس در جنوب استان فارس توسط تعداد اندکی از زنان هنرمند شهر «اوز» دوخته میشود. برای تزئین شلوار، روسری، کلاه، پیراهن، جلیقه زنان و لباس کودکان زنان هنرمند خوس بافی انجام میدهند. خوس بافی از هندوستان به ایران راه یافته و خوس از الیاف نقرهای تشکیل شده که بافته میشود.
لباس زنان قشقایی با رنگارنگی و تنوع اش شناخته میشود. زنان قشقایی هیچ گاه صورتشان را نمیپوشانند. آنها کفشهای دست ساز معمول در ایران را به پا میکنند.
پوشاک مردان عشایر شامل کلاه، پیراهن، آرخالق، شال کمر، چقه و کپنک است.
همانطور که در این بخش خواهیم گفت لباسهای محلی شیراز برای مردان دارای بخشهای مختلف است:
مردان قشقایی لباس بلند و گشادی را به تن میکنند که دو چاک طویل در طرفین دارد که تا بالای زانو میآید. هنگام دویدن و راهپیمایی مردان، دامنهای آن را بالا میزنند که هنگام دویدن و راهپیمایی، دست و پاگیر نباشد. این لباس را بدون شال نمیپوشند.
مردان شیرازی روی آرخالق شالی را به کمر میبندند که پارچه قهوهای یا سفید ضخیم به طول ۵ یا ۶ متر است که علاوه بر زیبایی، موجب سالم ماندن مهرههای کمر در حرکات سریع و برداشتن بارهای سنگین میشود. از شال به عنوان جیب برای نگهداری پول، سیگار، چُپُق، شانه و … استفاده میکنند.
برای زیبایی و جلوه لباس معمولاً با شال و آرخالق مردان نوعی بافته مخصوص به رنگ کرم به تن میکنند که به آن چقه میگویند.
مردان ایل موظفند همیشه کلاهی بر سر داشته باشند. مردان قشقایی، کلاه نمدی دو گوش از جنس کرکهای ظریف و لطیف بر سر میگذارند که توسط نمدمالهای ماهر و با تجربه محلی مالیده و تهیه شده است. این کلاه ها، علاوه بر زیبایی و وقار، این است که به علت سنگینی، با هر باد و طوفانی از سر نمیافتد و زمان تابش آفتاب از نور آفتاب جلوگیری میکند.
برای جشن ها، شکار و جنگ، مردها عبای نازکی به نام چوقا میپوشیدند.
تفنگ، چاقو، خنجر، شمشیر و چماق نیز از مهمترین قسمتهای آراستگی مردان قشقایی به شمار میرفت. مردهای طوایف گوناگون قشقایی بر اساس کمربند و شیوه بستن قطار فشنگ شان قابل تشخیص بودند.