بهار گل و گیاهان دارویی خراسان جنوبی با باران‌های بهاری

به گزارش مجله خبری نگار، بوی خاک، بوی گون، بوی قیچ، نه بوی خدا را در وجب به وجب این سرزمین آن هم بعد از نزول باران‌های رحمت الهی می‌توانی استشمام و با تمام وجود لمس کنی.

این روز‌ها به برکت، رحمت و موهبت باران‌های بهاری دشت، دمن، کوه و صحرا در خراسان جنوبی حس و حال ویژه و خاصی دارد زنده شدن زمین را از پس باران‌های پایانی فصل زمستان و ابتدای بهار امسال به وضوح به هر نقطه‌ای از خراسان جنوبی که سر بزنی با همه وجود حس می‌کنی.

رستاخیزی در طبیعت خراسان جنوبی از پس باران‌های بهاری به پا شده و با لباس رنگارنگی که طبیعت این استان زخم خورده از قهر ۲۴ ساله طبیعت به تن کرده همه را به تعجب واداشته در این بین آن چه بیش از همه در کوه و کمر، دشت و مرغزار، بیابان و... خودنمایی می‌کند گل و گیاهان وحشی است که از دل سیاه زمین سر در آوردند دامن مخملی زمین را به این بوته‌های زیبا گل آراسته اند.

لباس عروس بهاری که طبیعت خراسان جنوبی به تن کرده با گل و گیاهان دارویی به زیبایی تمام آراسته شده تا همه از عروس فصل و لباسش در حیرت بمانند.

این روز‌ها دشت و دمن، کوه و کمر در خراسان جنوبی با آن چه در دل داشته بیرون ریخته تا همه را به این بازار بهاری طبیعت فراخواند برای چیدن گل و گیاهان دارویی.

این خطه از سرزمین ایران به لحاظ گیاهان دارویی نیز ویژه و خاص است چرا که برداشت گل و گیاهان دارویی فقط مختص بهار نیست بلکه به واسطه محصولات مزیت دار خراسان جنوبی برای همه فصول گل و گیاه دارویی دارد که از جمله آن می‌توان به زعفران، زرشک، عناب و... اشاره کرد.

خراسان جنوبی برتر کشور در تولید گیاهان دارویی

خراسان جنوبی یکی از مناطق مستعد تولید گیاهان دارویی در کشور است که در منابع مختلف تعداد گونه‌های گیاهی آن را بیش از هزار و ۳۰۰ گونه معرفی کرده‌اند و این استان جزو ۵ استان برتر کشور از نظر سطح زیرکشت و تولید گیاهان دارویی است.

این استان سرزمین زیره سبز، گل محمدی، خاکشیر، آویشن، نعنا فلفلی، رزماری، اسطوخدوس، بابونه، ختمی، پنیرک، شیرین بیان، کاسنی، همیشه بهار، سرخارگل، آلوئه ورا و گل گاو زبان است که زعفران در صدر آن‌ها قرار دارد.

عرصه‌های تولید گیاهان دارویی در منطقه را می‌توان به سه بخش عمده تقسیم کرد که بخش نخست، تولید در بستر‌های کشاورزی و مزارع تولید گیاهان دارویی بدون احتساب زعفران و گل‌محمدی است که سالانه از ۴ هزار و ۴۰۴ هکتار سطح زیرکشت، بیش از هزار و ۸۱۱ تن گیاهان دارویی به‌صورت دیم و آبی حاصل می‌شود.

دوم بهره‌برداری از فرآورده‌های مرتعی مجاز و خودرو و سوم گیاهان قابل بهره‌برداری در قالب طرح‌های بهره‌برداری و انعقاد قرارداد با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است.

گیاهان دارویی در وهله اول شاید فقط کاربری دارویی داشته باشد، اما این گیاهان دارای چهار کاربرد درمانی، بهداشتی، غذایی و صنعتی هستند و کاربرد‌های فراوان و سود‌های کلان کشت گیاهان دارویی سبب شده که بسیاری از کشور‌ها تلاش کنند با روی آوردن به این صنعت، اقتصاد خود را سامان دهند.

پرسش اینجاست که چقدر از قابلیت گیاهان دارویی در خراسان جنوبی بهره می‌بریم و تاثیر خشکسالی‌ها بر این مزیت استان چه بوده است؟

آنغوزه شیرین اهلی می‌شود

آن طور که علیرضا نصرآبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی از بیرجند اظهارداشت: میزان قابل برداشت گیاهان دارویی از عرصه‌های طبیعی استان سالانه بالغ بر ۵۰ تن است و از این حیث جزو ۵ استان اول کشور هستیم.

وی گونه‌های شاخص گیاهان دارویی خراسان جنوبی را که جنبه صادراتی دارد، آنغوزه شیرین و آویشن اعلام کرد و گفت: خشکسالی‌های مستمر برداشت گیاهان دارویی را در عرصه‌های طبیعی خراسان جنوبی به شدت کاهش داده، اما بارندگی‌های بهار در بخش‌هایی از رویشگاه‌های گیاهان دارویی سبب بهبود شرایط و امکان برداشت محصولات گیاهان دارویی را در برخی از رویشگاه‌های استان فراهم آورده است.

به گفته وی برای توسعه سطح زیر کشت گونه‌های دارویی و به ویژه گونه آنغوزه شیرین هر ساله در قسمت‌هایی از مراتع که به لحاظ اکولوژیکی قابلیت رویش و برداشت گیاهان دارویی را دارند، عملیات بذرپاشی و بذرکاری با مشارکت بهره برداران این عرصه‌ها انجام می‌شود.

علاوه بر این از سال ۱۴۰۰ نیز اهلی سازی گونه آنغوزه شیرین توسط کشاورزان در برنامه توسعه و تولید قرار گرفته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی ادامه داد: عواید استان از چرخه برداشت، حمل تا صادرات گیاهان دارویی عرصه‌های طبیعی خراسان جنوبی سالانه بالغ بر ۱۰۰ میلیارد تومان است.

نصرآبادی تصریح کرد: با توجه به این که گیاهان دارویی به ویژه آنغوزه شیرین صادراتی است برای فرآوری و جلوگیری از خام فروشی همکاری بقیه دستگاه‌های کشور از جمله استاندارد، وزارت صمت، وزارت بهداشت و ... را می‌طلبد چرا که سازمان منابع طبیعی کشور تنها متولی تولید گیاهان دارویی از عرصه‌های طبیعی است.

قرق رویشگاه‌های گیاهان دارویی

وی با بیان این که گونه اختصاصی در معرض انقراض از گیاهان دارویی در خراسان جنوبی نداریم افزود: اکنون همه رویشگاه‌ها قرق است، ولی باید بازید میدانی انجام شود در صورت دارا بودن شرایط بهره‌برداری به صورت منطقه‌ای در دستور کار قرار گیرد.