مدیریت بحران شهر تهران: زلزله پایتخت خطری بزرگ‌تر از هر جنگ است

به گزارش مجله خبری نگار، علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در نشست خبری «روایت ۴۸ ماه خدمت» که امروز در سالن شهید سلیمانی برگزار شد، گزارشی از اقدامات انجام‌شده در جریان «جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» و پس از آن ارائه کرد.

وی با اشاره به تشکیل ستاد مدیریت بحران از ساعت ۵ صبح روز نخست جنگ گفت: ستاد به‌صورت مستمر و بدون وقفه طی ۶۵ ساعت فعال بود و دستگاه‌های مختلف در کنار هم فعالیت کردند. ما در حوزه‌های نظامی ورود نکردیم و تمرکزمان صرفاً بر خدمات مردمی بود.

نصیری افزود: پس از پایان حملات، اطلاع‌رسانی میدانی از طریق چاپ بنر و استقرار گروه‌های جهادی حامی در ۳۵ نقطه شهر انجام شد. این چادر‌های خدمت علاوه بر رفع مشکلات شهروندان، خدمات سلامت روان و بهداشت را نیز ارائه دادند.

بازسازی واحد‌های آسیب‌دیده

رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به مصوبات شورای شهر گفت: شهرداری مسئول رسیدگی به آسیب‌های گروه A یعنی تعمیرات جزئی بود. از مجموع ۸۵۲۰ واحد آسیب‌دیده، تاکنون ۸۴۵۷ واحد تعیین تکلیف و بیش از ۵۲۹۰ واحد به‌طور کامل تعمیر شده‌اند.

وی افزود: در بخش واحد‌های نیازمند پایدارسازی (۲۵۲۱ واحد)، خسارت‌های زیر ۵۰۰ میلیون تومان به‌صورت نقدی پرداخت شد و برای موارد بالاتر، پیمانکاران به‌صورت غیرنقد و توافقی وارد عمل شدند.

به گفته نصیری، در بخش مقاوم‌سازی ۵۹ واحد (عمدتاً در برج اساتید منطقه ۲) عملیات اجرایی آغاز شده و در گروه نیازمند تخریب و نوسازی نیز از مجموع ۶۶۰ واحد و ۱۲۸ ساختمان، ۹۰ درصد تعیین تکلیف شده‌اند.

اسکان اضطراری و موقت

نصیری درباره اسکان اضطراری توضیح داد: اگرچه طبق قانون، این موضوع جزو وظایف شهرداری نبود، اما با تصمیم شهردار تهران، ۱۱ هتل برای اسکان آسیب‌دیدگان در نظر گرفته شد. در اوج بحران، ۴۹۴ خانوار در این هتل‌ها مستقر بودند که اکنون تنها ۱۰ خانوار (۳۰ نفر) در هتل شهر ساکن هستند.

وی افزود: در بخش اسکان موقت نیز ۵۸۸ خانوار تحت پوشش قرار گرفتند. شهرداری در ۱۲۰ واحد به‌عنوان مستأجر وارد شد و برای ۴۶۸ واحد دیگر، مبالغ ودیعه و اجاره پرداخت کرد. مجموعاً یک‌ونیم میلیارد تومان به‌عنوان ودیعه و ماهیانه ۳۰ میلیون تومان اجاره در نظر گرفته شد.

خدمات روانشناسی و حمایت معیشتی

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تأکید بر رایگان بودن تمامی خدمات گفت: تاکنون ۲۴۰۰ نفر از خدمات روانشناسی بهره‌مند شده‌اند. اگرچه منابعی برای جبران خسارت اثاثیه و خودرو اختصاص نیافته، اما با دستور شهردار تهران، ۱۱۹۸ بن‌کارت برای تأمین اقلام ضروری تا سقف ۲۵۰ میلیون تومان در ۱۶ قلم کالا صادر شد.

وی خاطرنشان کرد: پرداخت خسارت اثاثیه منزل در حد متعارف به‌زودی آغاز خواهد شد و تعیین تکلیف خسارت خودرو‌ها بر عهده دولت است.

برنامه ۱۰ ساله مقاوم‌سازی تهران با هدف کاهش خطر زلزله

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه افزود: در این دوره، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران صرفاً یک نهاد واکنشی نیست؛ بلکه به‌صورت فعال در حوزه‌های ایمنی شهری، HSE و توسعه سامانه‌های پایش مخاطرات زمین، آب و هواشناسی نیز ورود کرده است.

نصیری با اشاره به ارزیابی ایمنی ساختمان‌های مهم و بلندمرتبه شهر تهران افزود: از میان ۱۶ هزار ساختمان نیازمند ارزیابی ایمنی، تاکنون بیش از نیمی مورد بازدید قرار گرفته‌اند. ارزیابی ۷۹۴۴ ساختمان انجام شده و نتایج در چهار سطح ایمنی A تا D طبقه‌بندی شده است. ساختمان‌های گروه D باید تخریب شوند و ارزیابی ایمنی بلافاصله برای مالکان خصوصی، دولتی و عمومی ابلاغ می‌شود.

نصیری با تأکید بر لزوم تأمین منابع پایدار برای ایمن‌سازی شهر گفت: برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و شریان‌های حیاتی تهران، یک برنامه ۱۰ ساله علمی با مشارکت اساتید دانشگاه‌های معتبر کشور تدوین شده است که هزینه بخشی از آن باید از محل بودجه عمومی و بخشی توسط بخش خصوصی تأمین شود.

وی افزود: در این برنامه، مقاوم‌سازی شش زیرساخت حیاتی شامل سوخت‌رسانی، برق، آب، ارتباطات، فناوری اطلاعات و حمل‌ونقل پیش‌بینی شده است. تجربه شهر استانبول نشان داده که اجرای چنین برنامه‌ای در بازه ۱۰ ساله کاملاً امکان‌پذیر است.

رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران درباره وضعیت گود‌های پرخطر نیز گفت: از مجموع ۲۶۵ گود پرخطر رهاشده در تهران، تاکنون ۱۱۰ مورد ایمن‌سازی شده‌اند و روند مقاوم‌سازی سایر گود‌ها نیز در دستور کار است.

او به افزایش چشمگیر پایگاه‌های مدیریت بحران نیز اشاره کرد و گفت: تعداد پایگاه‌های مدیریت بحران از ۴۶ مورد در سال ۱۴۰۰ به ۱۱۰ پایگاه رسیده است و امسال نیز چهار پایگاه جدید تا پایان سال افتتاح خواهد شد.

نصیری با بیان اینکه «فرهنگ ایمنی باید در زندگی شهروندان نهادینه شود» افزود:در چهار سال گذشته بیش از ۹۰۰ هزار نفر از شهروندان تهرانی آموزش‌های همگانی امداد و ایمنی را دریافت کرده‌اند. هر شهروند تهرانی می‌تواند با تشکیل گروه‌های ۲۵ نفره، درخواست آموزش رایگان در محلات خود را ثبت کند.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران با اشاره به برنامه‌های فرهنگی و آموزشی این نهاد تصریح کرد: در قالب جشنواره فرهنگی و هنری بحران، تاکنون ۳۵۰۰ اثر هنری دریافت و ۴۵ محصول آموزشی جدید تولید شده است. همچنین بیش از ۴ هزار نفر ساعت حضور در برنامه‌های رسانه‌ای برای فرهنگ‌سازی در حوزه ایمنی و آمادگی شهروندی داشته‌ایم.

او در ادامه تأکید کرد: زلزله تهران خطری بزرگ‌تر از هر جنگ است. اگر امروز برای مقاوم‌سازی هزینه نکنیم، فردا باید چندین برابر خسارت بپردازیم. باید همه دستگاه‌ها، از دولت تا شهرداری و بخش خصوصی، پای کار بیایند تا شهر تهران در برابر حوادث ایمن‌تر شود.

ایمنی بازار تهران نیازمند تصمیمات جدی و نگاه نو است

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه نشست خبری «روایت ۴۸ ماه خدمت» با اشاره به گسترش آموزش‌های همگانی در حوزه ایمنی گفت: تاکنون بیش از ۵۶ هزار نفر از شهروندان تهرانی با عضویت در گروه‌های دوام در دوره‌های آموزشی ما شرکت کرده‌اند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت بازار تاریخی تهران اشاره کرد و گفت: به‌تازگی و در مصوبه ستاد مدیریت بحران، راهبری موضوع ایمنی بازار تهران به شهرداری تهران واگذار شده است. البته این واگذاری به معنای مسئولیت کامل شهرداری در تمامی ابعاد ایمن‌سازی بازار نیست؛ چراکه این حوزه درگیر دستگاه‌های متعدد و مسائل پیچیده حقوقی و اجرایی است.

نصیری افزود: در حال حاضر، موضوعات مختلفی درباره بازار تهران در مصوبات ستاد مدیریت بحران مطرح است؛ اما متأسفانه بخش عمده‌ای از اقدامات به برگزاری جلسات و تکرار مباحث گذشته محدود شده است. مسئله بازار تهران نیازمند تصمیمات عملی و ورود جدی همه دستگاه‌هاست. پیچیدگی‌های مالکیت، سرقفلی، مستأجران و اختلافات مالی، روند ایمن‌سازی را کند کرده و گاهی مانع مداخله مؤثر دستگاه‌های امدادی می‌شود.

وی در همین زمینه پیشنهاد کرد:شاید لازم باشد برخی فعالیت‌های اقتصادی پرریسک از محدوده بازار تاریخی تهران خارج و به مراکز جدیدی منتقل شوند؛ اقدامی که هم به کاهش خطرات ایمنی کمک می‌کند و هم می‌تواند موجب رونق اقتصادی در مناطق کمتر توسعه‌یافته پایتخت شود.

بهره‌گیری از هوش مصنوعی در مدیریت بحران تهران

دکتر نصیری در ادامه نشست به نقش فناوری‌های نوین در ارتقای ایمنی شهری پرداخت و گفت: هدف، توسعه سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و مدل‌سازی ریسک شهری است. هم‌اکنون سناریو‌های زلزله، سیل و پدافند غیرعامل در قالب شبیه‌ساز‌های آموزشی طراحی شده‌اند تا نیرو‌های امدادی و مدیران شهری در شرایط واقعی تمرین و آموزش ببینند.

او با اشاره به پیشرفت‌های فناورانه سازمان متبوع خود گفت:سازمان مدیریت بحران تهران یکی از هوشمندترین سازمان‌های شهرداری است. سامانه هشدار سریع زلزله ما در زمره سامانه‌های پیشرو در سطح جهانی است و نرم‌افزار مدل‌سازی ریسک شهر تهران نیز با بهره‌گیری از داده‌های هوش مصنوعی، سناریو‌های آفلاین زلزله را شبیه‌سازی می‌کند. این فناوری به ما کمک می‌کند تا به‌جای واکنش پس از حادثه، پیش‌بینی دقیق و آمادگی پیشگیرانه داشته باشیم.

ایمنی تهران نیازمند همکاری نهاد‌های بالادستی است

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به ضرورت همکاری نهاد‌های مختلف برای ارتقای ایمنی پایتخت گفت: شهرداری تهران اراده کامل برای ایمن‌سازی دارد، اما در برخی موارد به‌تنهایی قادر به حل مشکلات نیست و حضور نهاد‌هایی مانند قوه قضاییه و دستگاه‌های بالادستی ضروری است.

وی به عنوان نمونه به وضعیت پاساژ علاءالدین اشاره کرد و افزود: در سال‌های اخیر، اقدامات خوبی برای ایمن‌سازی در برابر حریق انجام شده، اما تغییر کاربری پارکینگ به واحد‌های تجاری و افزایش تراکم جمعیت، ریسک ایمنی را بالا برده است.

تحول در ساختار مدیریت بحران مناطق تهران

نصیری در ادامه نشست با اشاره به تحول ساختاری در مدیریت بحران مناطق ۲۲ گانه گفت: در گذشته مدیریت بحران مناطق به‌صورت غیرتخصصی اداره می‌شد، اما اکنون با استقرار ساختار جدید و زیر نظر مستقیم سازمان پیشگیری و مدیریت بحران، انتخاب مدیران بر اساس نظام شایسته‌گزینی انجام می‌شود. برای احراز صلاحیت، مدیران باید حداقل ۷۰ درصد امتیاز لازم را در ارزیابی‌های تخصصی کسب کنند.

وی با بیان اینکه ۱۲۴ ناحیه شهری نیز دارای ساختار مدیریت بحران فعال شده‌اند، افزود: بسیاری از پایگاه‌های بحران فرسوده بودند و بازسازی کامل نیاز داشتند. با حمایت شهردار تهران و تخصیص اعتبارات جدید، نهضت نوسازی پایگاه‌ها آغاز شده است. تنها در دو سال گذشته، بیش از ۳۰ سقف آسیب‌دیده نوسازی شده و تجهیزات جدید برای همه پایگاه‌ها خریداری و نصب شده است.

آموزش کارکنان شهرداری و توسعه مانور‌های محلی

رئیس سازمان مدیریت بحران پایتخت با اشاره به اهمیت آموزش نیرو‌های انسانی گفت:در همکاری با مرکز نوسازی و تحول اداری شهرداری تهران، برنامه‌ای برای آموزش ۲۰ هزار نفر از کارکنان شهرداری تا پایان سال طراحی شده است. این دوره‌ها شامل آموزش کمک‌های اولیه و مهارت‌های امدادی به‌صورت ۸ ساعته و در قالب کلاس‌های منظم در پایگاه‌های منتخب مناطق برگزار می‌شود.

او افزود: برای اجرای این برنامه گسترده، از ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی، سازمان اورژانس، هلال احمر و انجمن‌های علمی استفاده شده و هدف ما این است که هر کارمند شهرداری در سطح پایه‌ای به مهارت‌های امداد و ایمنی مسلط باشد.