ذخیره سد‌های مشهد به کمترین میزان در ۳۰ سال گذشته رسید

به گزارش مجله خبری نگار،حسین اسماعیلیان، امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه با اشاره به وضعیت بحرانی منابع آبی در شهر مشهد، اظهارکرد: ذخیره سد‌های تأمین‌کننده آب مشهد در تابستان امسال به پایین‌ترین سطح خود طی ۳۰ سال گذشته رسیده است. در حال حاضر میانگین ذخایر چهار سد مهم مشهد به کمتر از ۶ درصد رسیده و برای نخستین بار از آغاز بهره‌برداری این سدها، ذخیره سد دوستی در مردادماه به حدود ۷۲ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.

به گفته اسماعیلیان، وضعیت فعلی ناشی از تداوم کاهش بارندگی‌ها در سال‌های اخیر و استفاده مکرر از ذخایر موجود طی چهار سال گذشته است.

مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد با بیان اینکه مشهد طی ۱۴ سال گذشته همواره درگیر تنش آبی بوده، خاطرنشان کرد: عبور از هر تابستان برای مشهد همواره نیازمند اجرای پروژه‌های اضطراری و برنامه‌ریزی دقیق بوده و امسال نیز با وجود افزایش دما، با کمک اقدامات انجام‌شده، تاکنون از سناریوی بدبینانه بحران کامل عبور کرده‌ایم.

اسماعیلیان از رسانه‌ها به‌عنوان همراهان اصلی فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب تقدیرکرد و افزود: مشهد بر اساس اعلام رسمی وزارت نیرو، دارای کمترین سرانه مصرف آب در کشور است و این نتیجه فرهنگ‌سازی مناسب و همراهی مردم و رسانه‌هاست.

وی تاکیدکرد:باوجود موفقیت‌های نسبی در کاهش سرانه مصرف، بحران آب در مشهد نسبت به بسیاری از شهر‌های کشور شدیدتر است و باید فرهنگ صرفه‌جویی بیش از پیش نهادینه شود؛ در حال حاضر، سرانه مصرف خانگی در مشهد حدود ۱۲۰ لیتر در روز است، در حالی که استاندارد پیشنهادی برای شرایط بحرانی ۷۰ لیتر تعیین شده و باید تلاش شود تا به این استاندارد نزدیک شویم.

مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد از کاهش ۱۰ درصدی سطح آب در چاه‌ها نسبت به سال گذشته خبرداد و آن را نگران‌کننده توصیف کرد و افزود: تاکنون ۱۴ پروژه اضطراری برای مدیریت آب مشهد تعریف شده که برخی از آنها به بهره‌برداری رسیده، اما تعداد قابل توجهی هنوز به دلیل کمبود منابع اعتباری به سرانجام نرسیده‌اند.

اسماعیلیان با اشاره به تلاش‌های نمایندگان مجلس و استانداری خراسان رضوی برای پیگیری تخصیص اعتبارات، اظهار امیدواری کرد: پروژه‌های نیمه‌تمام نیز تا پایان سال جاری به بهره‌برداری برسند و از جمله این پروژه‌ها، جابه‌جایی بیش از ۷۰ حلقه چاه و تجهیز منابع جدید است.

وی تصریح کرد: با توجه به محدودیت شدید منابع، مدیریت تقاضا، افزایش بهره‌وری، و فرهنگ‌سازی مصرف بهینه باید به‌عنوان اصول راهبردی برای عبور از بحران آب مشهد در اولویت قرار گیرد.

مشهد همچنان در تنش شدید آبی

مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد بیان کرد: شهر مشهد، به‌عنوان دومین کلان‌شهر پرجمعیت کشور، در تابستان ۱۴۰۳ با بحرانی‌ترین وضعیت ذخایر آبی در سه دهه اخیر مواجه شده است. بنابر اعلام رسمی شرکت آب و فاضلاب مشهد، متوسط حجم ذخیره چهار سد اصلی تأمین‌کننده آب شرب این شهر به کمتر از شش درصد رسیده که بی‌سابقه‌ترین رقم در تاریخ بهره‌برداری این منابع آبی به شمار می‌رود.

اسماعیلیان ادامه داد: ذخیره فعلی سد دوستی، به‌عنوان مهم‌ترین منبع تأمین آب مشهد، در مقطع زمانی مردادماه به حدود ۷۰ تا ۷۲ میلیون مترمکعب رسیده است؛ رقمی که پایین‌ترین میزان ثبت‌شده از زمان بهره‌برداری این سد از سال ۱۳۸۴ تاکنون به‌شمار می‌رود. در حال حاضر، با احتساب سایر سد‌ها نیز وضعیت مشابهی حاکم است و در مجموع، چهار سد اصلی مشهد در شرایطی کم‌سابقه از نظر کمبود ذخیره آبی قرار دارند.

وی افزود: کاهش شدید بارندگی‌ها طی چهار سال گذشته، برداشت‌های متناوب و مستمر از ذخایر سد‌ها و افت سطح سفره‌های زیرزمینی باعث شده تا امسال وارد فاز جدی‌تری از بحران شویم. هرچند اقدامات اضطراری در سال‌های اخیر تا حدودی جلوی بروز فاجعه را گرفته، اما تداوم این شرایط، تاب‌آوری زیرساخت‌های فعلی را با تهدید جدی روبه‌رو کرده است.

مشهد؛ رتبه نخست در کاهش سرانه مصرف آب در کشور

مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد از همراهی مردم، رسانه‌ها و فعالان اجتماعی در مصرف بهینه آب قدردانی کرد و گفت: بر اساس اعلام رسمی وزارت نیرو، مشهد در حال حاضر دارای پایین‌ترین سرانه مصرف آب در میان تمام کلان‌شهر‌های کشور است. این موفقیت مرهون فرهنگ‌سازی گسترده، اقدامات ترویجی رسانه‌ای، و هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی و آموزشی در سطح شهر است. با این حال، شدت بحران در مشهد به‌مراتب از سایر شهر‌ها بالاتر است و همین مسئله ایجاب می‌کند که رویکرد مصرف بهینه با جدیت بیشتری دنبال شود.

اسماعیلیان تصریح کرد: در حال حاضر میانگین مصرف خانگی روزانه آب در مشهد حدود ۱۲۰ لیتر است، در حالی که عدد مطلوب و قابل قبول برای شرایط تنش آبی شدید حدود ۷۰ لیتر در روز تعریف شده است. اگرچه به‌صورت نسبی عملکرد مطلوبی در مقایسه با سایر استان‌ها داشته‌ایم، اما مشهد همچنان نیازمند کاهش بیشتر سرانه مصرف است.

گرمای بی‌سابقه، افت چاه‌ها، و پیش‌بینی سناریو‌های بدبینانه

به گفته وی، تابستان ۱۴۰۳ گرم‌ترین فصل سال‌های اخیر بوده است. داده‌های آماری نشان می‌دهد که امسال، دمای هوای مشهد نسبت به دوره آماری بلندمدت حدود یک درجه سانتی‌گراد گرم‌تر بوده و در برخی روز‌ها رکورد دمای ۴۲ درجه نیز ثبت شده است. این گرمای کم‌سابقه، در کنار کاهش منابع و افزایش مصرف، بر شدت بحران افزوده است.

مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد با بیان اینکه افت سطح آب چاه‌ها در یک سال اخیر به حدود ۱۰ درصد رسیده، تأکید کرد: کاهش سطح آب زیرزمینی در چاه‌ها به‌طور مستقیم بر ظرفیت برداشت تأثیر گذاشته و ما را ناگزیر به اعمال محدودیت‌های بیشتری کرده است. به همین دلیل، یکی از سیاست‌های اصلی ما در سال جاری، اولویت‌بندی تأمین آب شرب و حذف یا محدودسازی مصارف غیرضروری بوده است.

چهارده پروژه اضطراری برای نجات مشهد از بحران آب

اسماعیلیان از تعریف و اجرای ۱۴ پروژه اضطراری با هدف تأمین آب پایدار برای شهر مشهد خبر داد و افزود: این پروژه‌ها که بخشی از آنها به بهره‌برداری رسیده شامل جابه‌جایی چاه‌های آلوده یا کم‌بازده، احداث ایستگاه‌های پمپاژ، ساخت مخازن ذخیره، اصلاح شبکه، و تأمین تجهیزات حیاتی بوده‌اند. در عین حال، برخی از پروژه‌ها هنوز به دلیل محدودیت شدید منابع مالی نیمه‌کاره باقی مانده‌اند.

وی افزود: در مجموع، پروژه‌هایی با حجم هزار و نهصد لیتر بر ثانیه تأمین ظرفیت جدید تعریف شده‌اند. با وجود پیگیری‌های جدی استانداری، نمایندگان مجلس و مدیران استانی، همچنان نیاز فوری به تزریق منابع مالی و تعهد اعتباری داریم تا این پروژه‌ها به سرانجام برسند.

مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد خاطرنشان کرد: یکی از پروژه‌های مهم، جابه‌جایی ۷۰ حلقه چاه در اطراف مشهد است که عملیات اجرایی آن به‌صورت مرحله‌ای در حال انجام است. بخش بزرگی از عملیات عمرانی این چاه‌ها به پایان رسیده و در صورت تأمین اعتبار، می‌توان به بهره‌برداری کامل آنها در نیمه دوم سال امیدوار بود.

لزوم همراهی بیشتر مردم؛ بحران پایان نیافته است

اسماعیلیان تأکیدکرد: گرچه تا این لحظه موفق به مدیریت بحران شده‌ایم و حتی در روز‌هایی که تصور می‌رفت پیک مصرف ۱۳ هزار و ۲۰۰ لیتر در ثانیه را تجربه کنیم، این اتفاق نیفتاد، اما همچنان در معرض تهدید موج جدید گرما و مصرف بالا در روز‌های باقی‌مانده مردادماه هستیم.

وی افزود: هرگونه عادی‌انگاری وضعیت، می‌تواند پیامد‌های سنگینی به‌دنبال داشته باشد. از همین‌رو از مردم درخواست می‌کنم همچنان با حساسیت بالا، همراه ما باشند. با همدلی مردم، تلاش شبانه‌روزی پرسنل و حمایت رسانه‌ها، می‌توانیم از این شرایط عبور کنیم.