به گزارش مجله خبری نگار، یک تیم بینالمللی از ستارهشناسان یک سیاره فراخورشیدی غولپیکر، تقریباً ده برابر بزرگتر از مشتری، کشف کردهاند. این سیاره درون یک دیسک پیشسیارهای - ابری از گاز، غبار و یخ که ستاره جوان MP Mus را احاطه کرده است - پنهان شده است. پیش از این تصور میشد که این دیسک کاملاً مسطح و عاری از نشانههای تشکیل سیاره است. این کار در مجله Nature Astronomy منتشر شده است.
کشف این سیاره پنهان با ترکیب دادههای دو ابزار نجومی قدرتمند - تلسکوپ رادیویی ALMA در شیلی و رصدخانه ماهوارهای گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا - امکانپذیر شد. این اولین باری است که گایا موفق به شناسایی سیارهای در داخل یک دیسک پیشسیارهای شده است.
مشاهدات قبلی نشان داده بود که ستاره MP Mus که در چند صد سال نوری از زمین قرار دارد، توسط ابری یکنواخت از ماده، بدون شکافها یا حلقههای مشخص، احاطه شده است. چنین ساختارهایی معمولاً نشاندهنده وجود سیارات در حال تشکیل هستند که حفرههای موجود در دیسک را "برش میدهند". عدم وجود این نشانهها دانشمندان را شگفتزده کرد: این ستاره جوان است، تنها ۷ تا ۱۰ میلیون سال قدمت دارد و در این سن، اکثر دیسکها از قبل آثاری از تشکیل سیارات را نشان میدهند.
نقطه عطف پس از آن رخ داد که دانشمندان مشاهدات خود را در طول موجهای رادیویی بلندتر تکرار کردند. این به آنها اجازه داد تا به اعماق دیسک نگاه کنند و ساختار قبلاً پنهان را ببینند: یک حفره داخلی و دو شکاف بیرونی. تقریباً همزمان، محقق دیگری متوجه شد که ستاره کمی "لرزش" دارد - حرکتی ظریف، اما قابل اندازهگیری که میتواند ناشی از گرانش یک جسم بزرگتر در مدار باشد.
با ترکیب دادههای ALMA و Gaia، ستارهشناسان به این نتیجه رسیدند که این دیسک در واقع حاوی یک سیاره گازی عظیم است. مدلسازی کامپیوتری نشان داد که چنین جرم آسمانی میتواند همزمان حرکت عجیب ستاره و شکل دیسک پیشسیارهای را توضیح دهد.
دکتر آلوارو ریباس، رهبر این مطالعه از دانشگاه کمبریج، گفت: «بهبودهای ALMA و تلسکوپهای آینده مانند سیستم جدید ngVLA به ما این امکان را میدهد که عمیقتر به دیسکهای پیشسیارهای نگاه کنیم و به ما در درک بهتر چگونگی شکلگیری سیارات - از جمله زمین خودمان - کمک میکند.»