«پوزه‌بند» بر دهان یاوه‌گویان؛ روایت کارتون و کاریکاتور از مقاومت ملت ایران

به گزارش مجله خبری نگار، نمایشگاه گروهی کارتون و کاریکاتور با عنوان «پوزه‌بند» عصر روز دوشنبه ۹ تیرماه با حضور جمعی از هنرمندان عرصه تجسمی، مدیران فرهنگی و علاقه‌مندان به هنر مقاومت، در گالری عالی حوزه هنری افتتاح شد. این نمایشگاه شامل ۸۰ اثر منتخب از هنرمندان شاخص طنز ترسیمی ایران است که با نگاهی انتقادی، هوشمند و هنرمندانه، واکنش رسانه‌ای و نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ملت ایران را به تصویر کشیده‌اند.

در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «در روز‌هایی که ایران اسلامی دوازده روز پرافتخار از دفاع مقدسی دوباره را پشت سر گذاشت، هنرمندان عرصه طنز ترسیمی ایران، به روایت مقاومت، فداکاری و عزت این سرزمین پرداختند. نمایشگاه «پوزه‌بند» منتخبی است از آثار برجسته‌ترین کارتونیست‌ها و کاریکاتوریست‌های کشور که با نگاهی تیزبین و هنری، گوشه‌هایی از واقعیت‌های جنگ تحمیلی رسانه‌ای و نظامی علیه ملت ایران را بازتاب داده‌اند.»

بیانیه نمایشگاه تأکید می‌کند که عنوان «پوزه‌بند»، صرفاً یک اسم نیست، بلکه بیانی هنری از پاسخ کوبنده ملتی است که در برابر یاوه‌گویی‌ها، تحریم‌ها و تجاوز‌ها با آگاهی و اقتدار ایستاده‌اند.

کارتون، زبانی جهانی برای بیان حقیقت

مسعود شجاعی طباطبایی، از چهره‌های شاخص هنر کاریکاتور، در حاشیه افتتاحیه این نمایشگاه اظهار کرد: «کارتون و کاریکاتور به عنوان شاخه‌ای از هنر‌های تجسمی، زبان قابل فهم برای عموم مردم است؛ زبانی جهانی و صریح که می‌تواند با چاشنی طنز، پیام‌های عمیق را به شکلی تاثیرگذار منتقل کند. در این ایام سخت که جامعه ما با هجمه‌های بیرونی روبه‌رو بود، هنرمندان ما جانانه پای کار آمدند. این نمایشگاه ادای دینی‌ست به روز‌هایی که مردم ایستادند و حقیقت را روایت کردند.»

شجاعی با اشاره به اینکه بسیاری از آثار نمایشگاه برگرفته از فرمایشات مقام معظم رهبری و واکنش به ادعا‌های بی‌پایه سران رژیم صهیونیستی و آمریکا است، افزود: «کار‌هایی که در این نمایشگاه می‌بینید، حاصل دغدغه‌های شبانه‌روزی هنرمندانی است که می‌خواستند اتفاقات بزرگ این روز‌ها را در قالب تصویر ثبت کنند. حتی هنرمندان ایرانی خارج از کشور با دیدن این آثار تماس گرفتند و خواستار همراهی شدند. این نمایشگاه می‌تواند شروعی باشد برای حضور گسترده‌تر آثار طنز ترسیمی در فضا‌های عمومی مثل مترو، بیلبورد‌های شهری و رسانه ملی.»

«پوزه‌بند»؛ تمثیلی از خفگی در برابر حقیقت

ناصر فیض، شاعر، طنزپرداز و مدیر دفتر حفظ و اشاعه زبان فارسی که پیشنهاد عنوان «پوزه‌بند» را مطرح کرده است، درباره نام‌گذاری این نمایشگاه گفت: «به دنبال عنوانی بودیم که هم طنز داشته باشد، هم بُرندگی. در نهایت به واژه «پوزه‌بند» رسیدیم؛ چیزی که بر دهان سگ می‌بندند تا صدای بیهوده‌اش خاموش شود. این تمثیل، اشاره‌ای مستقیم دارد به ادعا‌های گزاف و بی‌پایه‌ای که طی این سال‌ها از دهان دشمنان ملت ایران بیرون آمده. پوزه‌بند، پاسخ هنری ماست به حرف‌های مفت.»

انتشار جهانی با زبان تصویر

طباطبایی در در حاشیه این نمایشگاه، اعلام کرد که آثار آن علاوه بر فضای گالری، قرار است در قالب موشن‌گرافیک، تیزر‌های تبلیغاتی و انیمیشن‌های کوتاه در رسانه‌های مختلف از جمله تلویزیون جمهوری اسلامی و شبکه‌های بین‌المللی به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی منتشر شود. همچنین سازمان زیباسازی شهر تهران و متروی تهران از جمله نهاد‌هایی هستند که آمادگی خود را برای نمایش عمومی این آثار اعلام کرده‌اند.

شجاعی طباطبایی در ادامه گفت: «ما ظرفیت‌های بسیاری در بخش تبلیغات شهری و فضای مجازی داریم. تلاش می‌کنیم این آثار در قالب‌های متنوع به مخاطبان داخلی و بین‌المللی برسد. در ۱۲ روز اخیر حجم زیادی از آثار خلق شد که بخشی از آن در این نمایشگاه ارائه شده و در آینده در قالب پروژه‌هایی مثل «نقطه‌زن» در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.»

حسین یوزباشی، از هنرمندان طراح آثار نمایشگاه «پوزه‌بند»، با اشاره به فضای حاکم بر خلق این آثار گفت: «آثاری که در این نمایشگاه ارائه شده، حاصل شرایط و احوالاتی است که در طول دوازده روز جنگ تحمیلی رسانه‌ای و نظامی علیه ملت ایران تجربه کردیم. من در روز‌های میانه این ایام، یعنی حدود روز پنجم یا ششم، دو اثر با موضوعات مورد نظر طراحی کردم که به‌سرعت در فضای مجازی منتشر شد و بازتاب قابل توجهی نیز داشت.»

وی افزود: «با توجه به تجارب قبلی‌ام از رفتار‌های خصمانه ایالات متحده آمریکا علیه ایران، همواره سعی کرده‌ام تمرکز آثارم بر شخصیت‌هایی باشد که نماینده نگاه استکباری غرب هستند. در دوره اخیر، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا به‌واسطه نوع بیان، زبان بدن و نظام گفتاری‌اش، نمادی فشرده از این تفکر بود که سعی کردم در آثارم به آن بپردازم.»

یوزباشی درباره یکی از آثار خود با عنوان مضحکه گفت: «این کار با الهام از کهن‌الگوی «مرد دلقک»، تصویری از چهره‌ای ساختگی و در عین حال شرورانه است؛ شخصیتی که رفتارهایش نه تنها مضحک، بلکه آغشته به دروغ، تهدید و تحریف است. رسانه‌های مستقل و حتی برخی رسانه‌های منتقد داخلی ایالات متحده نیز در این ایام نشان دادند که چنین چهره‌ای را دیگر نمی‌توان جدی گرفت. این اثر تلاشی بود برای تصویرسازی هنری از همین فروپاشی معنایی و سیاسی.»

وی در توضیح اثر دوم خود با عنوان قمارباز نیز اظهار داشت: «این اثر نگاهی استعاری به چهره‌ای دارد که هستی سیاسی‌اش بر پایه قمار، تحریم، تهدید و بمباران استوار است. در طراحی این کار، کارت‌هایی نمادین را به تصویر کشیدم که نمایانگر ابزار‌های فشار آمریکا علیه ایران بودند؛ ابزاری که آخرین برگ برنده‌اش رژیم صهیونیستی بود. در واقع، همه گزینه‌هایی که بار‌ها ادعای در دست داشتنشان را کرده بودند، در همین روز‌ها به میدان آوردند.»

یوزباشی تأکید کرد: «وظیفه هنرمند در چنین شرایطی، بازتاب حقیقت از زاویه‌ای هنری و نمادین است. آنچه در این دو اثر ارائه دادم، تلاشی است برای ادای دین به ایستادگی مردم و به تصویر کشیدن لایه‌هایی از واقعیتی که دشمن می‌کوشد آن را وارونه جلوه دهد.»

ثبت هنری یک حماسه معاصر

نمایشگاه «پوزه‌بند»، تلاشی خلاقانه برای روایت تصویری مقاومت ملت ایران در برابر تجاوز نظامی و رسانه‌ای دشمنان است. روایتی که با بیانی طنز و هنری، هم زبان مردم است، هم حافظه تاریخی ملت. این نمایشگاه تا چند روز آینده در گالری عالی حوزه هنری ادامه خواهد داشت و بازدید برای عموم آزاد است.