جهان آمریکایی قربانی سوءاستفاده دیگران؟!

به گزارش مجله خبری نگار-ایران: در گفت‌و‌گو با شرکت‌کنندگان در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، واکنش‌ها نسبت به دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ را متنوع‌تر و کمتر همراه با وحشت نسبت به دوره اول او یافتم. بیشتر افراد نگران هستند، اما رهبران بسیاری از کشور‌ها معتقدند که می‌توانند با او به توافق برسند. برخی دیگر باور دارند که تهدید‌های ترامپ بیش از آنکه عمل‌گرایانه باشد، جنبه نمایشی دارد. با این حال، همه افرادی که با آنها صحبت کردم، از یک جنبه اصلی از دیدگاه ترامپ گیج شده‌اند: اینکه ایالات متحده قربانی سوءاستفاده دیگران است.

ترامپ در سخنرانی افتتاحیه خود اعلام کرد: «ما دیگر اجازه نخواهیم داد از ما سوءاستفاده شود.» مارکو روبیو، وزیر خارجه تازه منصوب شده که در جلسات تأیید خود سعی می‌کرد سبک ترامپ را تقلید کند، گلایه کرد که ایالات متحده در دهه‌های اخیر بیش از حد، اولویت را به «نظم جهانی» بر منافع ملی خود داده است.

این تصویر از امریکا برای بقیه جهان عجیب و تقریباً وارونه به نظر می‌رسد. به هر حال، ایالات متحده معمولاً از نیروی نظامی برای دنبال کردن منافع ملی خود استفاده کرده است، بدون توجه به نظر جهانی. این کشور به‌رغم اعتراض دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل و تظاهرات میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به عراق حمله کرد. ایالات متحده به‌تنهایی تحریم‌هایی علیه کشور‌هایی مانند ایران، کوبا و ونزوئلا اعمال کرده است، حتی زمانی که نزدیک‌ترین متحدانش مخالف بودند. از سال ۲۰۰۹، این کشور بیشترین اقدامات حفاظتی را در میان همه کشور‌ها اعمال کرده است - نزدیک به ۱۱ هزار مورد - در حالی که چین با کمتر از ۸ هزار مورد در رتبه دوم قرار دارد.

بقیه جهان، ایالات متحده را کشوری می‌بینند که می‌داند ابرقدرت جهان است و مطابق آن عمل می‌کند و تقریباً در هر موضوعی که آن را برای منافع ملی خود مهم می‌داند، شرایط خاصی برای خود قائل می‌شود. یک رهبر خارجی که نخواست نامش فاش شود، به من گفت: «ما درخواست‌ها و خواسته‌های امریکا را بسیار بیشتر از هر کشور دیگری می‌پذیریم.» با این حال، درست است در حالی که ایالات متحده همواره از اختیارات ملی و آزادی عمل خود محافظت کرده است، تلاش کرده جهان بهتری نیز بسازد. پیش از ورود کامل این کشور به عرصه بین‌المللی در جنگ جهانی دوم، جنگ‌های قدرت‌های بزرگ، ملی‌گرایی و حمایت‌گرایی ویژگی‌های آشنای زندگی بین‌المللی بودند. همکاری جهانی اندک بود و کمک مالی از کشور‌های ثروتمند به کشور‌های فقیرتر بسیار کمتر بود. اما پس از سال ۱۹۴۵، جهانی با اقتصادی باز ساخته شد. نهاد‌های بین‌المللی تلاش کرده‌اند مشکلات مشترک را حل کنند. جنگ‌های قدرت‌های بزرگ به تاریخ پیوسته‌اند.

ایالات متحده نقشی کلیدی در این تحول داشته است. پس از جنگ جهانی دوم، به‌جای درخواست غرامت از قدرت‌های شکست‌خورده، به آنها پول داد تا خود را بازسازی کنند. اقتصاد خود را به روی جهان باز کرد و تلاش کرد جهانی بسازد که در آن پیشرفت امکان پذیر باشد و صلح، سودآورتر از جنگ باشد. این چشم‌انداز موفق شد و هیچ کشوری بیشتر از ایالات متحده از این وضعیت بهره‌مند نشده است. هشتاد سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، امریکا همچنان قدرت برتر اقتصادی، فناورانه، نظامی و سیاسی جهان است. درواقع، در دهه‌های اخیر فاصله بین امریکا و بسیاری از کشور‌های ثروتمند دیگر (مانند آلمان و ژاپن) افزایش یافته است. با اینکه امریکا تنها حدود ۴ درصد از جمعیت جهان را دارد، امروز بیش از یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهد، تقریباً همان نسبتی که چهار دهه پیش در دوران ریاست‌جمهوری رونالد ریگان وجود داشت.

بسیاری از فناوری‌های آینده در دست امریکاست و ممکن است به‌طور کامل تحت سلطه آن قرار گیرد. اما این برای ترامپ کافی نیست. او می‌خواهد از هر کشور خارجی بیشترین منفعت را بگیرد. در سال ۲۰۱۷، در دیداری با رئیس‌جمهوری پاناما، ترامپ شکایت کرد که پاناما از نیروی دریایی امریکا هزینه زیادی می‌گیرد. مبلغی که پاناما در آن زمان از امریکا برای عبور از کانال پاناما دریافت می‌کرد، حدود یک میلیون دلار در سال بود، که کمتر از ۲ هزارم‌درصد از بودجه پنتاگون در آن سال را تشکیل می‌داد. اما ترامپ می‌خواست از یک کشور فقیر امریکای مرکزی تخفیف بگیرد. این نوع رفتار، همیشه بر پایه معامله است نه رابطه.

احتمالاً ترامپ موفق شود این تخفیف‌ها را از کشور‌ها بگیرد، زیرا آنها را تهدید می‌کند - بیشتر این کشور‌ها دوستان، متحدان و شرکای امریکا هستند -، اما در این مسیر، او بنیانی را که طی دهه‌ها سیاست خارجی امریکا ایجاد کرده بود، از دست خواهد داد که باعث شد بسیاری از کشور‌ها در جهان بخواهند در برابر روسیه یا چین، با واشنگتن متحد شوند. او ممکن است نیرو‌های ملی‌گرایی و حمایت‌گرایی را آزاد کند که در طول زمان به جهانی که امریکا ساخته است آسیب برساند، یا حتی آن را نابود کند.

منبع: فرید زکریا- ستون نویس روابط خارجی در واشنگتن پست و مجری-کارشناس

Washington PostCNN