مثانه نوروژنیک بر چه اساسی ایجاد میشود؟

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، دکتر سلمان سلطانی، گفت: مثانه عصبی اختلالی است که اگر به موقع درمان نشود می‌تواند زمینه نارسایی کلیه و حتی پیوند آن را فراهم آورد.

وی با بیان اینکه مثانه عصبی می‌تواند زمینه آسیب به کلیه‌ها را فراهم آورد، خاطر نشان کرد: این بیماری در افرادی که به بیماری‌های عصبی مانند‌ام اس MS)، پارکینسون، دیابت، سکته مغزی و یا آسیب‌های نخاعی دچار شده‌اند، شایع‌تر است.

دکتر سلطانی با بیان اینکه علائم این بیماری شامل نشت و تکرر ادرار، عفونت‌های مکرر ادراری و عدم تخلیه کامل مثانه است، گفت:روش‌های تشخیص مثانه عصبی شامل شرح حال، معاینات، آزمایش‌های ادراری و تصویربرداری است و درمان‌های مثانه نوروژنیک نیز بسته به شدت بیماری و وضعیت بیمار شامل دارودرمانی، سوندگذاری، تغییر سبک زندگی و در موارد شدیدتر جراحی است.

وی با بیان اینکه ادرار کردن در دو سیکل فاز پر شدن و تخلیه مثانه است، عنوان کرد: پر شدن مثانه ادرار غیر ارادی است ولی فاز تخلیه آن به صورت غیر ارادی در نوزادان و در سن بالاتر با شل شدن مثانه رخ می‌دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه نوزاد در طی روز حدود سی بار تخلیه ادرار دارد، اما هر چه سن بالاتر میرود کنترل بیشتری بر تخلیه ادرار صورت می‌گیرد، گفت: کنترل مثانه در دو قسمت انتهای نخاع و ساقه مغز انجام می‌شود که یکسری بیماری‌ها مانند آلزایمر و پارکینسون و... به ساقه مغز آسیب می‌زند و منجر به اختلال در ادرار کردن می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بیماری پر کاری مثانه در طول روز یا شب با تعداد مراجعه به دستشویی ارتباط دارد، گفت: در یک فرد بالغ ۵ تا ۶ بار مراجعه به دستشویی طبیعی است، اما اگر فردی بیش از آن احساس اضطرار پیدا کرد و یا آثاری از بی اختیاری ادرار را تجربه کرد باید حتما برای درمان مراجعه کند.

دکتر سلطانی با بیان اینکه هرگونه اختلال در ادرار کردن باید مورد بررسی قرار گیرد، گفت: بانوان در سنین بالا به دلیل بارداری‌های زیاد و اختلال در کف لگن همزمان با یائسگی، عوارض مثانه عصبی را پیدا می‌کنند که در صورتی که این بیماری به موقع درمان نشود می‌تواند منجر به آسیب به کلیه شود.

وی با اشاره به اینکه در واقع مثانه عصبی که به عنوان اختلال عملکرد عصبی دستگاه ادراری تحتانی نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن به دلیل آسیب به مغز، نخاع یا اعصاب، بیمار کنترل کافی بر مثانه خود ندارد، عنوان کرد:برای عملکرد صحیح مثانه، هماهنگی بین چندین عضله و عصب ضروری است و این هماهنگی به نگه داشتن ادرار در مثانه تا زمان تخلیه توسط فرد کمک می‌کند.

وی ادامه داد: پیام‌های عصبی بین مغز و عضلات مسئول تخلیه مثانه تبادل می‌شوند و آسیب به این اعصاب ناشی از بیماری یا ضربه می‌تواند منجر به عدم انقباض یا شل شدن عضلات در زمان مناسب شود، در افراد مبتلا به مثانه نوروژنیک، این عدم هماهنگی بین اعصاب و عضلات، عملکرد صحیح مثانه را مختل می‌کند و ممکن است مثانه به طور کامل پر یا خالی نشود و منجر به مشکلات ادراری شود.

دکتر سلطانی با اشاره به اینکه افراد مبتلا به مثانه بیش فعال و کم کار ممکن است دچار عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری شوند و این بیماری مکرر در اثر رشد باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌های مضر در دستگاه ادراری ایجاد می‌شود، گفت: نشت ادرار در این بیماران رخ می‌دهد که از چند قطره تا مقدار زیاد می‌تواند متفاوت باشد و همچنین ممکن است در هنگام خواب اتفاق بی‌افتد.

وی با بیان اینکه در مثانه کم کار هنگام دفع ادرار فقط مقداری از ادرار چکه می‌کند، گفت: در این حالت فرد نمی‌تواند مثانه خود را به طور کامل تخلیه کند یا اصلاً قادر به تخلیه‌ی مثانه نیست که این حالت ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت،‌ام اس، فلج اطفال، سیفلیس یا کسانی که جراحی لگنی بزرگ انجام داده‌اند، اتفاق بیافتد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه عضلات اسفنکتر یا دریچه‌ی خروجی مثانه نیز ممکن است به درستی کار نکنند و وقتی فرد سعی می‌کند مثانه خود را تخلیه کند، هم چنان سفت و بسته بماند، عنوان کرد: درمان مثانه نوروژنیک بر اساس سن، سلامت کلی و سابقه پزشکی بیمار، علت آسیب عصبی، انواع و شدت علائم، تحمل برخی دارو‌ها یا درمان‌ها دسته بندی می‌شود.

وی با بیان اینکه در کسانی که آسیب عصبی کمتری دارند تغییرات سبک زندگی که به عنوان رفتار درمانی نیز شناخته می‌شود می‌تواند اولین قدم موثر باشد، خاطر نشان کرد: در موارد تکرر ادرار، به جای اینکه بیمار مرتب به سرویس برود و ادرار کند باید سعی کند آن را نگه دارد و در زمان‌های تعیین شده ادرار کند، این کار می‌تواند مدت زمانی را که بیمار می‌تواند ادرار خود را نگه دارد را طولانی کند و بالعکس برای کسانی که دیر به دیر تخلیه ادرار دارند پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که سعی کند به دستشویی برود، حتی اگر نیازی به آن ندارد.

دکتر سلطانی با اشاره به اینکه برخی از غذا‌ها و نوشیدنی‌ها به عنوان محرک مثانه شناخته شده‌اند. غذا‌های تند، قهوه، چای می‌توانند باعث تشدید علائم شوند، تصریح کرد:روش ادرار کردن مضاعف می‌تواند برای کسانی که واقعاً به سختی مثانه خود را خالی می‌کنند، یا پس از دفع ادرار، احساس عدم تخلیه دارند، مفید باشد؛ با ادرار کردن مضاعف، بیمار پس از دفع ادرار، چند ثانیه تا یک دقیقه صبر می‌کند و سپس استراحت می‌کند و دوباره سعی می‌کند تا آخرین قطره‌های ادرار را تخلیه کند.

وی با بیان اینکه اگر بیمار علائم اورژانسی و اضطرار برای ادرار دارد، به فرد توصیه می‌شود دفع ادرار برای چند دقیقه به تاخیر بی‌اندازد و به آرامی مدت تاخیر را به چند ساعت افزایش دهد، گفت: تمرینات کف لگن نیز به بیمار کمک می‌کند بتواند در زمان تخلیه ادرار اسنفکتر مثانه را شل کند و در موراد نشت ادرار با تقویت عضلات اسفنکتر از نشت ادارار جلوگیری کند.

دکتر سلطانی با اشاره به اینکه هنگامی که تغییرات سبک زندگی به اندازه کافی کمک نمی‌کند، دارو درمانی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود، گفت: دارو‌ها بسته به مکانیسم اثر خود می‌توانند عضلات مثانه و یا دریچه خروجی مثانه (اسفنکتر) را شل یا سفت‌تر کنند.

وی گفت: سوند گذاری متناوب و مداوم و درمان جراحی از راهکار‌های دیگر درمانی برای این بیماران است.